el hâs ı l
: zünup ve mesavi-i medeniyeti, hudud-i hür-
riyet ve medeniyetimize girmekten seyf-i şeriatla yasak
edeceğiz; tâ ki medeniyetimizin gençliği ve şebabeti, zü-
lâl-i aynülhayat-ı şeriatla muhafaza olsun. kesb-i mede-
niyette japonlara iktida bize lâzımdır ki, onlar Avru-
pa’dan mehasin-i medeniyeti almakla beraber, her kav-
min mâye-i bekası olan âdât-ı milliyelerini muhafaza et-
tiler. Bizim âdât-ı milliyemiz İslâmiyet’te neşvünema bul-
duğu için, iki cihetle sarılmak zarurîdir.
ey Hamiyetli ebna-i Vatan!
Cemiyet-i millî, ruhlarını feda etmekle saadetimize yol
açtılar; biz de, bazı lezaizimizi terkle onlara yardım
edeceğiz. zira o sofra-i nimete beraber oturuyoruz. ef-
kâr-ı faside sahibi, yani hürriyet altında istibdadı ve me-
zalimi arzu edenler, mevt-i ebedîye mazhar olan ve za-
man-ı mazinin çukurunda medfun olan istibdadatı veya-
hut seyl-i huruşan-ı zaman içinde yuvarlanmış olan me-
zalimi, bir daha temaşa etmemek için, tarih-i hayat-ı hür-
riyetin beyanıyla, mazi ve hâl meyanında delinmez bir
sedd-i âhenin çekmek istiyorum. Şöyle ki:
Bu inkılâp, doğurduğu hürriyeti eğer meşveret-i
şer’iyenin terbiyesine verse, bu milletin eski satvet ve
kuvvetini ihya edecektir; eğer veba-i ağraz-ı şahsiyeye
müsadif olsa, istibdad-ı mutlaka dönecek, o çocuk öle-
cek. Hürriyet tam zamanında doğdu. Ahval ve ilcaat-ı
zaman tam terbiyesine hizmet ister. sun’î ve ihtiyârî de-
ğil; tâ ki çok külfete muhtaç olsun. eski zaman gibi,
Eski said dönEmi EsErlEri
| 175 |
n
uTuk
külfet:
zahmet, sıkıntı, zorluk; me-
rasim.
lâzım:
gerek.
lezaiz:
lezzetler, zevkler.
mâye-i beka:
devamlılığın maya-
sı, özü.
mazhar olmak:
kavuşmak, ulaş-
mak.
mazi:
geçmiş zaman.
medeniyet:
medenîlik, uygarlık.
medfun:
gömülü, defnedilmiş.
mehasin-i medeniyet:
medeni-
yetin güzellikleri, iyilikleri.
mesavi-i medeniyet:
medeniye-
tin fenalıkları, kötülükleri.
meşveret-i şer’iye:
dine uygun
olarak yapılan fikir alışverişi.
mevt-i ebedî:
sürekli, sonsuz
ölüm.
meyan:
orta, ara.
mezalim:
zulümler.
muhafaza etmek:
korumak.
muhtaç:
ihtiyacı olan.
müsadif:
tesadüf eden, rastlayan,
rastgele.
neşvünema:
büyüme ve yetişme,
gelişme.
ruh:
can.
saadet:
mutluluk.
satvet:
şiddetli tesir eden, ezici
kuvvet, güç.
sedd-i âhenin:
demirden, delin-
mez set, engel.
seyf-i şeriat:
şeriat kılıcı.
seyl-i huruşan-ı zaman:
zamanın
gürültü ve coşkunluklarının seli.
sofra-i nimet:
nimet sofrası.
sun’î:
yapmacık.
şebabet:
gençlik.
tarih-i hayat-ı hürriyet:
hürriye-
tin hayat tarihi.
temaşa etmek:
bakmak, seyret-
mek.
terbiye vermek:
eğitmek, yol
göstermek.
terk:
bırakma.
tevlit:
doğma (maddî, manevî),
doğum; ortaya çıkma.
veba-i ağraz-ı şahsiye:
kişisel
düşmanlık salgın hastalığı, vebası.
zaman-ı mazi:
geçmiş zaman.
zarurî:
mecburî, zorunlu, ister iste-
mez.
zira:
çünkü.
zülâl-i aynülhayat-ı şeriat:
şeria-
tın, İslâmiyetin hayatlandıran, ha-
yat verici suyu.
zünup:
günahlar, kabahatler, suç-
lar.
acaib-i seb’a-i meşhure:
dün-
yanın meşhur yedi harikası.
âdât-ı milliye:
millî âdetler.
ahval:
hâller, durumlar.
arzu etmek:
istemek.
beyan:
açıklama.
cemiyet-i millî:
millî cemiyet.
ceyf:
iç.
cihetle:
yönle, bakımdan.
ebna-i vatan:
vatan evlâtları.
efkâr-ı faside:
bozuk fikirler.
elhâsıl:
sonuç olarak, özetle.
feda etmek:
gözden çıkar-
mak, uğruna vermek.
hâl:
şimdiki zaman.
hamiyet:
insanda bulunan
din, millet, bayrak, vatan gibi
mukaddes değerler ile kendi
aile ve yakınlarını koruma
duygusu ve gayreti.
hizmet:
bir uğurda bir işin ya-
pılması için çalışma.
hudud-i hürriyet:
hürriyetin
sınırı.
hürriyet:
özgürlük.
ihtiyârî:
istekle, tercihle ilgili.
ihya etmek:
diriltmek, hayat
vermek.
iktida:
benzemeye çalışma,
uyma.
ilcaat-ı zaman:
zamanın zor-
lamaları, çağın mecburiyetleri.
inkılâb-ı azîm:
büyük deği-
şim.
istibdad-ı mutlak:
zulüm ve
baskının hüküm sürdüğü, hak
ve hukukun olmadığı keyfî
idare.
istibdat:
keyfî yönetim; zulüm
ve baskı.
kavim:
aralarında dil, âdet, örf,
kültür birliği olan insan toplu-
luğu; millet.
kesb-i medeniyet:
medenî ol-
ma, uygarlaşma.
