Abbas’ın konuşması, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun 24 Temmuz 2024’te ABD Kongresi’ndeki, barıştan ziyade daha çok savaşı uzatmanın arayışından ibaret olan konuşmasına karşılık yapıldığı değerlendiriliyor.

Abbas’ın TBMM’de konuşması hususunda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “kendisini çağırdık gelmedi, bizden özür dilemesi gerekiyor” tepkisi gelmişti. Ardından 31 Temmuz’da “Abbas’ın 14 Ağustos’ta Türkiye’ye geleceği ve TBMM’de hitap edeceği” basına yansıdı.

Netanyahu’nun ABD Kongresi’ndeki hitabının ardından tepkiler sürerken, Erdoğan 29 Temmuz’da “Türkiye’nin… Filistinliler’e yardım etmek için İsrail’e girebileceğini” söylemesi ve Erdoğan’ın sözlerine, İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz’ın “Türkiye’nin NATO’dan çıkartılması çağrısıyla” sert karşılık vermesi gündeme gelmişti.

Abbas, Türkiye’ye gelmeden önce Rusya gitmiş ve devlet başkanı Vladimir Putin, Filistin’e açık desteğini yinelemişti. 14 Ağustos’a Erdoğan’ı ziyaretinde de Türkiye’nin “Filistin davasına desteğe devam edeceği ve uluslararası toplumu İsrail üzerindeki baskıyı arttırması için zorlayacağı” bildirildi.

Abbas, TBMM’deki konuşmasında “hayatıma mal olsa bile, Filistin liderliğindeki kardeşlerimle birlikte Gazze’ye gitme kararı verdim” demesi önem arz ediyor. Abbas birde “2007’den beri Gazze ve Batı Şeria’nın bölünmüş kalmasını sağlayacak bir çözümü kabul etmeyecekleri”nin üzerinde duruyor.

Filistin’de 2005 yılında ikinci başkanlık seçimleri yapılmış ve Mahmut Abbas devlet başkanı seçilmişti. 2006’da gerçekleştirilen 132 üyeli Parlamento seçimlerinde Hamas’ın Değişim ve Reform Blok’u 74 sandalye kazanarak, seçimlerin galibi olmuştu. Yine Filistin’de 2010 yerel seçimleri iptal edilirken, 2011 yerel seçimleri de ertelenmiştir. Ancak yerel seçimler 2012 ve 2017’de yapılabilmiştir (Yeni Asya, 13-14 Şubat 2019).

Hamas kontrolündeki Filistin’de 2006’da 135 bin kamu görevlisinin maaşlarının ödenebilmesi için her ay 116 milyon dolar gerekmekteydi. Ekonomik ambargolar ve yaptırımlarından dolayı dışa bağımlı Filistin ekonomisinin bozulmasıyla birlikte, kamu görevlileri direnişe geçmişti. El-Fetih’e bağlı unsurlar direnişe geçerken, Hamas’a bağlı unsurların da direnişi bastırmaya çalışması iki grup arasındaki çatışmaları büyütmüştü. El-Fetih ve Hamas arasındaki çatışmalar 2006-2007 döneminde sürmüş, Suudi Arabistan liderliğindeki bazı Arap ülkeleri iki grup arasındaki arabuluculuk sonucunda 8 Şubat 2007’de Mekke Anlaşması imzalanmıştı. Taraflar 17 Mart 2007’de Milli Birlik Hükümeti’ni kurmuşlarsa da, birkaç ay sonra çatışmalar tekrar başlamıştır. Hamas, Haziran 2007’de Gazze’de sınırlı bir askerî darbe yaparak El-Fetih’e bağlı grupları etkisiz hâle getirmişti (Buğra Sarı, “Filistin Direnişinde Aşil Tendonu: Hamas-Fetih Çatışması”, s. 23-29, Yeni Fikir Dergisi, Aralık 2018).

Filistin’de yaşanan siyasî ve seçim süreçleri de Hamas ve El-Fetih arasındaki tartışmaları derinleşmiştir. Bu durum kendisini Gazze’de Hamas’ın, El-Fetih’in de ülkenin diğer bölgelerinde etkili olmasıyla göstermektedir (Yeni Asya, 13-14 Şubat 2019).

Dolayısıyla Abbas’ın TBMM’deki “Gazze bir bütün olarak bizimdir. Topraklarımızı bölecek hiçbir çözümü kabul etmiyoruz. Gazze olmadan Filistin devleti olmaz. Halkımız teslim olmayacak” ifadeleri, Gazze ve Batı Şeria arasındaki bölünmüşlüğün kaldırılmasına vurgu yapıyor.

Filistin’e destek insanî ve İslamî olmakla birlikte, Filistin’in kendi içerisindeki birliktelik de oldukça önemli.