Milletin içerisinde bulunduğu durumlardan faydalanarak pis bir tarîk ile ve müheyyâ edilen planlarla demokrasiye vurulan darbeler herkesçe malumdur. Demokrasiye vurulan bütün darbeler anlık ve sıradan hadiseler değil, müheyyâ edilen planların özenle gerçekleştirilmesinin neticesidir.

Cebir kuvvetiyle demokraside delikler açılmakta, bu delikler sebebiyle demokrasi menbaından ve mâdeninden tam mânâsıyla istifade edilememektedir. Demokrasinin bünyesinde cebir kuvvetiyle açılan her bir delik, demokrasinin bir esasını ortadan kaldırmaktadır. Hukukta cebir hukuksuzluğa, maarifte (eğitimde) cebir cehalete, hürriyetlerde cebir istibdada kapı açmaktadır.

“Meşrutiyetten ve hürriyet-i şer’iyeden istifade edip, o delikleri kapatıp veya zeynâb sûretine çevirseniz, o kıymettar kuvveti hârice sarf etmek için devletimizin eline verseniz…” (Münazarat) tavsiyesinde bulunan Bediüzzaman, böyle yapıldığı takdirde “Bahâsına merhamet ve adalet ve medeniyeti kazanacaksınız” müjdesini veriyor.

Demokrasi düsturlarından istifade etmek merhamet, adalet ve medeniyeti kazandırıyor. Cebir kuvvetiyle demokraside açılan delikler, demokrasi ve ve hürriyet-i şer’iyeden istifade etmeden kapatılamıyor. “Evet, her milletin, o milletin menfaatı için bir miktar malı ile fedakârlık edip bir sehâveti vardır. İşte, bizdeki sehâvet-i milliye sû-i istimal edildi. Başka milletin sehâvet-i milliyesi zeynâb gibi içine girer, milletin cevfinde hazine tutar. Ulûm [ilimler] ve maarif [eğitim], altına su verir” hakikatini hatırlatan Bediüzzaman başka milletleri örnek vermekte, ulûm ve maarifle kuvvetleniniz demektedir.

Demokrasilerde açtıkları deliklerle mâye-i bekayı (bekayı sağlayan maya) ve madde-i hayatı çekerek, menâfi-i umumiye (umumun menfaati) olan demokrasiyi akim ve sahipsiz bırakmak isteyenler bulunmaktadır. Ancak en sonunda cebir kuvveti değil demokrasi kazanacaktır.