Peki, ekonominin düzelmesini isteyenlerin yapması gereken ilk iş nedir? Akla ‘ekonomik adımlar’ gelse de esas meselenin ‘hak, hukuk ve adalet’ noktasındaki sıkıntılar olduğu uzmanların beyanıyla sabittir. Tabii ki büyük çoğunluk “Ekonominin; hak, hukuk ve adaletle ne ilgisi var?” diye düşünebilir. Çünkü Türkiye’yi idare edenler senelerden beri bu meselelerin ‘birbirinden ayrı konular’ olduğunu ileri sürüyorlar. Fakat işin ehli olanlar ekonomi ele hukukun çok yakın ilişkisi olduğunu ve bir bakıma ‘ayrılmaz ikili’ olduğunda hemfikirler.

“Hukuk ve yargı sistemi düzeldiğinde ekonomi nasıl ve niçin düzelsin?” diyenlere basitçe, amiyane tabirle şöyle bir cevap dahi verilebilir: “Nasıl ki başınız ağrıdığında ilacı başınıza sürmüyor, midenize indiriyorsunuz, aynen onun gibi. Hukuk sistemi düzeldiğinde dolaylı olarak ekonomik sıkıntılar da sona erer.”

Bu gerçeği ısrarla dile getiren uzmanlar ve siyasetçiler var. Nitekim Daha İyi Yargı Derneği Başkanı Av. Mehmet Gün, yaptığı bir açıklamada, “Ekonomik sorunları çözmeye yargıdan başlamalı” demiş. (Derneğin, 20 Aralık 2024 tarihli Basın Bülteni)

Derneğin düzenlediği “Ekonomi ve Hukuk Buluşmaları”nın 20’ncisi, 19 Aralık 2024 Perşembe günü Eskişehir’de gerçekleştirilmiş. Toplantıda konuşan Av. Mehmet Gün şöyle demiş:

“Bağımsız yargının en önemli işlevi, ülkenin devasa yürütme gücünü kullanan yöneticilerin hukuka uyarlı ve hesapverir olmasını ve sorumlu davranmasını sağlamaktır. Yargı, yönetimde istikrarın ilk şartıdır, istikrar da sürdürülebilir büyümenin. Her ikisi, işletmelerin uzak görüşlü plan yapmasını, verimli çalışmasını ve refahın artmasını sağlar.

“Ancak Türkiye’de, yürütmeyi denetlemesi, hukukla sınırlandırması ve bunun için yürütmeden bağımsız olması şart olan yargı, adeta Adalet Bakanlığı’nın özel bir dairesi, yürütmenin bir uzantısı haline gelmiştir. Cumhurbaşkanının, atadığı bakanların ve seçilmiş milletvekillerinin, görevlerinin gereklerine aykırı karar ve davranışlarını yargının denetleyemez olması, bugün yaşadığımız ekonomik kriz, eğitim, sağlık, güvenlik ve yolsuzluk sorunlarının kökündeki temel sebeptir. Yargının, kamu görevlileri hakkında, idari amirlerinden izin almadan doğal görevini yapamaz olması kamu görevlilerini, fiilen hukukun üstünde ve imtiyazlı bir kesim haline getirmiştir. Yönetici kesimin hesapverirliği ve sorumlu davranışı sağlanmadıkça yönetimde istikrar sağlanamaz, yolsuzluk ve rüşvet önlenemez, ekonomik krizlerin de birbirini takip etmesinden kaçınılmaz. Türkiye’nin ekonomik sorunları ekonomide değil yargıdadır. Ekonomik sorunları çözmeye yargıdan başlamak zorunludur. (...) Bunun için Türkiye’nin ihtiyacı olan yargı reformunu gerçekleştirmek, en başta bundan en büyük faydayı edinecek olan ticaret ve sanayi odalarına düşmektedir.”

Bu gerçekleri büyük ölçüde siyasetçiler de bilir, ancak “adil işleyen bir yargı sistemi” ne yazık ki şahsî menfaatlerine mani olacağı için işlerine gelmez. Yargı reformunu en önce ‘iş dünyasının istemesi’ gerektiği noktasındaki tespit de çok önemli. Gerçekten de iş dünyası bu noktada ısrarcı olsa işler daha dolay düzelmez mi?