Necati Avcı: “İman esasları ve İslâmın şartları ile 32 farz nelerdir? İmanın şartlarının açılımı nasıldır? Adalet Kur’ân’ın dörtte biri ve İsm-i Â’zam’da da adalet varken, 32 farza neden girmemiş?”
32 Farz
İslâm’ın Şartları, İmanın Şartları, 32 Farz gibi sınıflandırmalar, müçtehit imamlar zamanında yapılmış temel şahsî ibadetlerle ilgili tasniflerdir. Bu tasniflerde kişinin temel sorumluluğu dikkate alınmıştır. Adalet ve hukuk gibi toplumsal tasnifler dikkate alınmamıştır
İmanın Şartları, herkesin inanmakla yükümlü olduğu temel esaslardır. Bunlar, Allah’a, Meleklere, Kitaplara, Peygamberlere, Âhiret Gününe ve Kaderin, hayır ve şerrin Allah’tan olduğuna iman etmektir.
İslâm’ın şartlarında ise her iman edenin şahsen yapmakla yükümlü olduğu temel ibadetler vardır. İslâm’ın şartları beştir. İmanın şartları ise altıdır.
Diğer şahsî farzlar da buraya girmiştir. Yani abdestin 4 farzı, teyemmümün 2 farzı, guslün 3 farzı, namazın içinden ve dışından olmak suretiyle 12 farzı olmak suretiyle toplam 32 farz vardır.
Bu farzlar Hanefî mezhebine göre yapılmıştır. Bu farzların dışında “farz yok” demek değildir. Farzları böyle bilmekle diğer farzlar dışarıda bırakılmış olmuyor.
En Temel Meselelerimiz
En temel meselelerimiz iman esaslarıdır. İnanmak ve doğru inanmak her nefeste bize farzdır. Kısaca şunlardır:
1-Allah’a İman: Kâinâtın Bânisi, Hâlık’ı, Sahib’i, Hâkim’i, Sultânı, Âmir’i, Rabbi Allah’tır. Allah birdir; O’ndan başka İlâh yoktur. Allah ezelîdir ve ebedîdir; yani varlığının başlangıcı olmadığı gibi, sonu da yoktur. Yaratılmış değildir, doğmuş veya doğurulmuş değildir. Yani Yüce Allah kendi kendine kâimdir. Hiçbir şeye muhtaç değildir, her şey O’na muhtaçtır. En güzel isimler Allah’ındır.1
2-Meleklere İman: Melekler Allah’ın mûtî ve mükerrem kullarıdırlar. Allah’ın her emrine harfiyen boyun eğerler. Aslâ isyan etmezler. Nasıl Allah’ın Kelâm sıfatından gelen şeriatın hâmili insanlar ise; Allah’ın İrade sıfatından gelen tekvinî şeriatın hâmili de meleklerdir.2 Yani kâinatın yaratılış ve idâresine dâir emir ve fermanlarının muhatapları meleklerdir.
3-Kitaplara İman: Yüce Allah, kitaplar göndererek İlâhî vahiy ve emirlerini insanlara ulaştırmış; insanları hakka, hidâyete, rızâsına ve Cennete davet etmiştir. İlâhî kitapların sonuncusu Kur’ân-ı Kerîm’dir. Kur’ân’dan önceki kitaplar–ne yazık ki-tahrif olmuş, bozulmuştur. Zamanın yıpratamadığı tek kitap ise Kur’ân’dır. Bediüzzaman’ın ifadesiyle, zaman ihtiyarlandıkça Kur’ân gençleşmektedir.3
Karınca Emirsiz, İnsan Nebisiz Değildir
4-Peygamberlere İman: Cenab-ı Hak, insanlar içinden seçtiği mümtaz kullarını peygamber olarak görevlendirmiş; peygamberlerine öncelikle yaşamaları ve bir an önce insanlara tebliğ etmeleri maksadıyla kitaplar, emirler ve vahiyler göndermiştir. Cenab-ı Allah, hiçbir kavme peygamber göndermeden azap etmeyeceğini bildirmiştir.4 Bediüzzaman’a göre, karıncayı emirsiz ve arıyı beysiz bırakmayan Ezelî Kudret, elbette beşeri nebîsiz bırakmamıştır. Çünkü âlemin nizâmının sırrı bunu istemektedir.5
5-Âhirete İman: Ölüm yokluk olmadığı gibi, başka bir âleme intikalden başka bir şey de değildir. Her şey gibi dünyanın da bir sonu vardır. Kâinatta her şey yıkılıp çözüldükten ve kıyamet koptuktan sonra yeni bir kâinat, yeni bir meydana geliş, yeni bir hayat, yani âhiret hayatı ikâme edilecektir. Yaşadığımız dünya o ahiretin çekirdeği, kaderi ve tarlası hükmündedir. Ahirette hayat ebedîdir.
6-Kadere İman: Cenab-ı Hak her şeyi, yine kendisi takdir buyurduğu bir kader ve plân çerçevesinde yaratmaktadır. Çekirdekle ağaç arasındaki sıkı ilişki, kâinatta her şeyle kaderi arasında da vardır.
Dipnotlar:
1- A’râf Suresi: 180; 2- Sözler, s. 471, 670; 3- Mektubat, s. 460; 4- İsra Suresi: 15; 5-Sözler, s. 642.