İsmet ÇALIK: “Çevremizdeki (akraba, yakın arkadaş olarak bildiğimiz) kişilerle zaman zaman ekonomik, sosyal, siyasî, v.b. konularda fikir ayrılığı yaşadığımız oluyor. Biz de iyi niyet olsa gerek, iletişime devam ediyoruz. Ama mesela arkadaşın telefon numarasını istediğimde vermek istemeyenleri de görüyoruz. Bu durum karşısında Kur’an, Sünnet ve Risale-i Nur ölçüleriyle iletişimimiz nasıl olması gerekir?”
Özel Hallerimiz
Her ferdin kendisine özel gizlilik dereceli halleri ve tavırları, eksikleri ve kusurları, farklılıkları ve üstünlükleri vardır. Herkes bu özel ve gizlilik dereceli haliyle güzeldir. Herkesin hatası ve yanlışı vardır ve kendine özeldir.
Kimse kimsenin bu özel ve gizlilik dereceli halini açma, yayma, ifşa etme ve başkalarıyla paylaşma hakkına sahip değildir. Herkes herkesin bu özel ve gizlilik dereceli halini saymak ve onu tanımakla yükümlüdür. Sevecekse bu özel haliyle sevmelidir.
Mahremiyet doğuştan getirilmiş bir haktır ve bunu her insan kendi adına kullanma hakkına sahiptir. Hiç kimsenin mahremiyet hakkına müdahale edilmez. Hiç kimsenin mahremiyet hakkı gasp edilmez. Hiç kimsenin mahremiyet hakkı yok sayılmaz, çiğnenip geçilmez.
Esasen insan, bu özel ve gizlilik dereceli haliyle insandır. İnsanı diğer varlıklardan ayıran temel bir faktördür bu.
“Setr-i Avret” Önemli Bir Hikmettir
Mesela hiçbir hayvanın kendi bebeğine tutumu özel ve gizlilik dereceli değildir. Ama insanın böyle midir? En başta, doğar doğmaz sarar sarmalar, elbiseler giydirir, onun bütün mahrem bölgelerini gizler ve örter. Hangi din ve inanca sahip olursa olsun, böyle yapar. Çocuğunu tamamen çıplak bakıp büyüten bir kültür ve medeniyet yoktur.
Sormak lazım: Neden anneler çocuğunu doğar doğmaz bir beze sarıyor ve hemen ardından elbiseler giydiriyor? Üşümesin diye mi? Hayır! Üşümekten korumak hikmetlerden sadece birisi.
Hikmetlerden önemli birisi de çocuğunu mahremiyet zırhına büründürmektir. Onun altı ve iç bölgeleri tamamen mahremdir. Yani ona özeldir.
Giyinmede “setr-i avret” önemli bir hikmettir.1
Şahsî Tasarruflar Şahsa Özeldir
İnsanın giyim kuşamından tutun da, diğer tercihlerinin hepsi kendine özeldir ve gizlilik derecelidir. Kimseyi kendi tercihimizi kabule zorlayamayız. Kimseyi tercihinden dolayı kınayamayız. Herkesi meşru olmak ve helal olmak kaydıyla, kendi tercihlerinde serbest bırakmak ve yaptığı tercihe saygı duymak zorundayız. Ve herkesin yarın Allah katına bu tercihleriyle gittiğini bilmek zorundayız.
Ancak yanlış bir tercih kullanma söz konusu ise, damarına dokunmadan, sevgi dili ile uyarma hakkımız vardır. Ancak sevgi dilini aşmaya hakkımız yoktur. Zaten sevgi dilinin ötesinde bir uyarı etkili ve kalıcı da değildir.
Mesela telefon şahsa özeldir. Rehberine kimi alacak, kimi çıkaracak; tamamen şahıs kendisi belirler. Dargınlık, kırgınlık varsa, sadece ona ilişilir. Ama her şahsî tasarruftan dargınlık kırgınlık çıkarmak da doğru değildir. Bu bizi yorar.
İletişim de şahsa özeldir. Sadece kırgınlık veya bir kaygı varsa din dargınlık kısmına der ki, “Üç günden fazla dargınlık haramdır.”2 Dargınlık yoksa, daha ileri iletişime din de karışmıyor.
Herkes kendi gizliliklerinin gerçek kilidini yalnızca Allah’a açabilir. Bunun ötesini beklememeliyiz.
Dipnotlar:
1- Mektubat, s. 454
2- Buhârî, “Edeb”, 62; ayrıca bk. Müsned, I, 3, 5, 7; Müslim, “Birr”, 24; Tirmizî, “Birr”, 24