‹flte flu hakikat-i salâttan manen veya niyeten veya tasav-
vuren veya hayalen bir gölgesine, bir flua›na mazhariyet
dahi büyük bir saadettir.
‹flte hacda pek kesretli
1
o
ô n
Ñr
cn
G *n
G
denilmesi, flu s›rdan-
d›r. Çünkü, hacc-› flerif, bilasale herkes için, bir mertebe-
i külliyede bir ubudiyettir. Nas›l ki bir nefer, bayram gibi
bir yevm-i mahsusta, ferik dairesinde, bir ferik gibi padi-
flah›n bayram›na gider ve lütfuna mazhar olur. Öyle de,
bir hac›, ne kadar âmî de olsa, kat-› meratip etmifl bir ve-
lî gibi, umum aktâr-› arz›n Rabb-i Azîmi ünvan›yla Rab-
bine müteveccihtir, bir ubudiyet-i külliye ile müflerreftir.
Elbette, hac miftah›yla aç›lan meratib-i külliye-i rububiyet
ve dürbünüyle nazar›na görünen afak-› azamet-i ulûhiyet
ve fleairiyle kalbine ve hayaline gittikçe genifllenen deva-
ir-i ubudiyet ve meratib-i kibriya ve ufk-u tecelliyat›n
verdi¤i hararet, hayret ve dehflet ve heybet-i rububiyet,
o
ô n
Ñr
cn
G *n
G , o
ô n
Ñr
cn
G *n
G
ile teskin edilebilir ve onunla o meratib-
i münkeflife-i meflhude veya mutasavvere ilân edilebilir.
Hacdan sonra, flu mana-i ulvî ve küllî, muhtelif dere-
celerde, bayram namaz›nda, ya¤mur namaz›nda, husuf
küsuf namaz›nda, cemaatle k›l›nan namazda bulunur. ‹fl-
te, fleair-i ‹slâmiyenin, velev Sünnet kabîlinden dahi olsa,
ehemmiyeti flu s›rdand›r.
2
p
¿
ƒ t
ædGn
h p
±É n
µ
r
dG n
ø r
« n
H o
¬ o
æ p
FBG n
õ n
N n
? n
© n
L r
ø n
e n
¿É n
ër
Ñ
°o
S
3
n
¿
ƒ o
© n
Lr
ôo
J p
¬r
«n
d p
Gn
h m
A r
?n
T u
?o
c o
äƒo
µ n
? n
e
p
? p
ó n
« p
H …
p
òs
dG n
¿
É n
ë r
Ñ° o
ùn
a
SÖZLER | 325
O
N
A
LTINCI
S
ÖZ
k›l›nmas› sünnet olan namaz.
hüküm:
karar, hâkimiyet.
kabîlinden:
gibisinden.
kat-› meratip:
mertebeleri aflma,
manen yükselme.
kesretli:
çok, fazla.
küsuf namaz›:
günefl tutulunca
k›l›nmas› sünnet olan namaz.
lütuf:
ihsan, ikram, iyilik.
mana-i ulvî ve külli:
umumî ve
yüce manalar.
manen:
manevî olarak.
mazhar olmak:
nail olma, kavufl-
ma, eriflme
mazhariyet:
nail olma, eriflme,
flereflenme.
meratib-i kibriya:
Allah’›n bü-
yüklük ve yüceli¤inin mertebele-
ri.
meratib-i külliye-i rububiyet:
her fleyi yaratan idare ve terbiye
eden Allah’›n Rububiyetinin bü-
yük ve genifl mertebeleri.
meratib-i münkeflife-i meflhude
veya mutasavvere:
görülerek
veya düflünülerek keflfedilen
mertebeler, makamlar.
mertebe-i külliye:
genifl ve kap-
saml› mertebe.
miftah:
anahtar.
muhtelif:
farkl›.
mutasavvere:
hayalen, düflüne-
rek, tasavvur ederek.
münezzeh:
kusur ve noksanl›k-
tan uzak olan.
müflerref:
flereflenmifl.
müteveccih:
yönelmifl.
niyeten:
niyet ederek.
Rab:
yarat›c›, r›z›k verici, idare ve
terbiye edici olan Allah.
Rabb-i Azîm:
büyük, yarat›c›, r›-
z›k verici, idare ve terbiye edici
olan Allah.
saadet:
mutluluk.
s›r:
hakikat.
sünnet:
Peygamberimizin sözleri-
ne, emirlerine ve hareketlerine
dair hâller, tav›rlar.
flan:
ün
fleair:
semboller, iflaretler.
fleair-i ‹slâmiye:
‹slâm alâmeti ve
sembolü olan namaz, ezan, hac
gibi emirler.
flua:
›fl›k huzmesi
tasavvuren:
düflünerek, zihinde
tasarlamak suretiyle.
teskin:
sakinlefltirme, yat›flt›rma.
ubudiyet:
kulluk.
ubudiyet-i külliye:
büyük ve
umumî kulluk.
ufk-u tecelliyat:
esma, s›fât ve
fluunat›n kendilerini ifade etti¤i
ufuklar.
umum:
bütün.
ünvan:
isim, nam, ün.
velev:
hatta.
velî:
Allah dostu.
yevm-i mahsus:
özel gün.
afak-› azamet-i ulûhiyet:
Al-
lah’›n büyüklü¤ünün, yüceli-
¤inin ufuklar›.
aktâr-› arz:
dünyan›n dört bir
yan›.
âmî:
cahil.
bilasale:
bizzat; esas itibar›y-
la.
dehflet:
korku, ürperme.
devair-i ubudiyet:
kulluk da-
ireleri.
ehemmiyet:
önem.
ferik:
general.
hacc-› flerif:
kutsal hac ibade-
ti.
hakikat-i salât:
namaz›n ifa-
de etti¤i manalar.
hararet:
s›cakl›k, ›s›; heyecan.
hayalen:
hayal ederek.
hayret:
flaflk›nl›k.
heybet-i rububiyet:
Rububi-
yetin büyüklü¤ünün verdi¤i
hayranl›k ve azamet.
husuf namaz›:
ay tutulunca
1.
Allah en yüce ve en büyüktür.
2.
Hazinelerini kef ve nun’un aras›na koyan (her fleyi bir “kün” emri ile yaratan) Allah, her tür-
lü kusurdan münezzehtir.
3.
fian› ne yücedir Onun ki, her fleyin hüküm ve tasarrufu elindedir. Siz de ona döneceksiniz.
(Yâsin Suresi: 83.)
