İnsanlık son birkaç asırdır büyük değişimler ve dönüşümler yaşamıştır. Bin yıldır beraber yaşayan milletler milliyetçilik yada ırkçılık rüzgarı ile dağılmıştır. Liberalizm ve serbestiyet, sosyalizm ve komünizm, cumhuriyet ve demokrasi, hürriyet ve eşitlik gibi kavramlar dünyayı etkilemeye başlamıştır. Sanayi toplumu ile yeni problemler ortaya çıkmıştır.  

Dünyadaki bu krizler maalesef İslam alemi ve Türkiye’de her zaman daha derin olmuştur. 

Dikkat çekici bir husus ise bunların büyük ekseriyeti yeni kavramlar ve yeni problemler olması sebebiyle geçmişteki İslam alimleri bu konulardan bahsetmemişlerdi. Bediüzzaman Hazretlerinin böyle bir zamanda Kur’an’ı tefsir etmeye başlaması çok önemlidir. 

Burada en önemli husus adalet ne kadar önemliydi ve nasıl sağlanacaktı? 

İnsanlık tarihi de bir nevi adalet ve demokrasi arayışıdır. Semavi kitaplardan, Babil ve Roma’ya, Amerikan Bağımsızlık bildirisine ve Fransız İhtilaline kadar hep adalet, hak ve hukuk ve ilahi haklar vurgusu vardır. 

Şüphesiz en çok merak edileni bu meselelerde Kur’an ne diyor? Bu zamandaki tefsiri Risale-i Nur veya Bediüzzaman Said Nursi bu zamandaki ifadelerle ne diyor? 

Bediüzzaman Hazretleri; “Kur’an’ın dört temel maksadından birisinin adalet” olduğunu beyan eder. Ayrıca “Şeriat aleme gelmiş ta istibadı ve zalimane tahakkümü mahvetsin.” der. İlaveten “riyaset-i şahsiyenin aleyhindeyim” diyerek “tek adam” idaresinin tehlikelerine dikkat çekmiştir. 

Yine eserlerinde “Asya’nın bahtının miftahı meşveret ve şuradır” diyor. Kur’an’ın şura ayetini tefsir ediyor. Birçok eserinde ailede, okulda, işyerinde ve devlet idaresinde, devletler ve milletler arası münasebetlerde meşveret, adalet ve demokrasinin geçerli olması gerektiğini ve insanlığın mutluluk ve saadetinin ancak bunlarla mümkün olduğunu ifade eder. 

Bugün için Birinci ve İkinci Dünya Savaşı tecrübelerinden, Sovyetlerin dağılması veya komşu ülkelerdeki iç savaşlardan sonra demokrasi ve hürriyetleri savunmak kolay. Bediüzzaman Hazretleri ta yüz küsur sene öncesinden hakikatı görmenin çok zor olduğu o fırtınalı ve sisli dönemlerde demokrat, hür ve dine saygılı devletlerin ayakta kalabileceğini, gelişme ve refahın ancak bunlarla mümkün olacağını her türlü baskıya rağmen ilan etmekten geri durmamıştır.  

Diktatörler istibdat ve baskılarını devam ettirmek için demokrasiye “küfür düzeni” diyerek dindar halkın dini duygularını istismar etmeye çalışmışlardır. Halbuki esas küfür düzeni istibdat ve baskıdır. Hz. İbrahim’den Hz. Musa’ya (as) kadar birçok peygamber nemrut ve firavunlara karşı mücadele etmişlerdir. Bediüzzaman Hazretleri baskı ve zulümlere “cebri, keyfi ve küfri” demiştir. 

Bediüzzaman Hazretleri hürriyet ve iman arasındaki irtibatı şöyle ifade etmiştir: “Zira iman bağı ile Allah’a hizmetkâr olan adam, başkasının tahakküm ve istibdadı altına girmeye izzet ve şerefi müsaade etmediği gibi, başkasının hürriyet ve hukukuna tecavüz etmeyi dahi, şefkat-i imaniyesi bırakmaz. Demek, iman ne kadar mükemmel olursa, o derece hürriyet parlar. İşte, Asr-ı Saadet.” 

Bediüzzaman demek sarsılmaz ve vazgeçilmez bir iman ve hürriyet demektir. Mutlak bir adalet ve şuraya dayalı devlet, bugünkü ifadelerle demokratik yönetim ve demokratik haklar demektir.