Hadis âyetle Çelişmez

Âyetle hadis çelişmez. Çünkü hadisler her ne kadar Peygamber Efendimiz’in (asm) fem-i mübareğinden çıkmış olsalar da, temeli vahye dayanır. Vahiy ise Allah’ın sözleridir. 

Ancak biz insanlar yanlış yorumlar yaparak onlardan bazen tenakuz çıkarırız. Söz konusu hadiste olduğu gibi.

Çalışmak ibadettir. Dua yapmak da ibadettir; tamam. Ama dua sadece dilde kalırsa, içinde ihlas olmazsa, Allah rızası için yapılmazsa, dünyevî bir menfaat gözetilirse, kabule karin olur mu? Dua ihlas derecesine göre kabule yaklaşır. 

Öte yandan duanın da, ibadetin de gayesi ahirettir. Dünyada çok kazanmak değil!       

İhmal Edenin Duası

Bir şeyin olmasını istersek çalışmamız şarttır. Çalışmadan bir işin olmasını beklemek makbul değildir. Çalışarak elde etmemiz gereken bir meseleyi dilden dua okuyarak elde etmek istemek emredilmiş bir şey de değildir. Zengin olmak için de sadece vakıa suresi okumak emredilmiş değildir.  

Vakıa Sûresini okumak şartlardan sadece birisi olabilir. Ama bu tek şart bize çalışmayı ihmal etmemizi emretmez. 

Eli kolu tutan, ayağı yürüyen, kafası işleyen, gözleri gören birisinin, sadece vakıa suresini okuyup oturup beklemesi esasen tevhid inancıyla da örtüşmez. Çünkü o zaman Allah’ın şunu sorması hakkı değil midir: “Kulum; çalışmayıp da oturacak idiysen, eğer bir fonksiyonu yok idiyse, elini kolunu, ayağını, gözünü, aklını neden yarattım?”

Evet, sadece dili olanın, eli ayağı tutmayanın, çaresiz olanın, bütün imkânlarını seferber etmiş olanın, gerektiği gibi çalışmasını yapanın, oturup Vakıa Sûresini okuması elbette kendisine -inşallah- ummadığı kapılar açar.

Ama yapabileceklerin yapmayıp ihmal eden birisi için aynı şey söylenemez. Ona istediği yardımlar gelmez.       

Duada Üslüplar

Bedîüzzaman’a göre, âdâbına uygun olarak Cenab-ı Hak’tan bir şey istendiğinde, Cenab-ı Hak verir. Duada kullanılan önemli üsluplar ve diller vardır:

1-İstidât dili: İstidat ve yeteneklerin dili ile istenen şey dâimâ verilir. Tüm varlıkların istidat dili ile yaptıkları duâlar Allah’ın dergâhına yükselmekte ve kabûl görmektedir.  

2-Fıtrî ihtiyaç dili: İstenen şey, fıtrî bir ihtiyaç ise, kabûl edilir. Duâlarını fıtrî ihtiyaç diliyle yapan canlılar, ihtiyaçlarına ummadıkları şekillerde ulaşırlar. 

3-Iztırar dili: Zorda kalan ve dert çeken acı sahibi birisinin “acı diliyle” yaptığı duâyı Cenab-ı Hak kabul eder. 

4-Hal ve fiil dili: Bizzat fiil ve davranışlarıyla uygun tavır sergilenerek yapılan duâlar makbûle şâyândır. Sebepleri bir araya getirmek, Allah’ın istenen şeyi vermesi için görmek istediği bir fiilî duâ hâlidir. Meselâ bir çiftçi, Cenab-ı Hak’tan bereketli ürün istemek için, toprağı sürmekle rahmet kapısını çalmış olur. Bu bir dua üslubudur.

5-Söz ve kalp dili: İlk dört dil ile ulaşılmayan bir istek ve ihtiyaç için nihâyet söz dili ile duâ edilir ve Cenab-ı Hak’tan istenir. Kul, güç yetiremediği konularda diliyle ve kalbiyle Allah’ın kudret ve rahmetine sığınır, Cenab-ı Hak da bu sığınışı inşallah kabul eder. 

İşte Vakıa Sûresini veya bildiği güçlü metinleri okumak ve Allah’tan istemek söz veya kalp dili ile yapılan bir duadır.       

Dipnotlar:

1 Necm Suresi: 39