kendini gördüğü gibi, fenâ-i mutlak ile Cenab-ı Hakkın
tecelli-i zatîsine mazhariyet noktasında, kasidesinde o söz-
leri söylemiş. onun gibi olmayan ve o makama yetişme-
yen onu söyleyemez; söylese mes’uldür.
Hazret-i Şeyh, veraset-i mutlaka noktasında, resul-i
ekrem Aleyhissalâtü Vesselâmın kadem-i mübareğini
omzunda gördüğü için, kendi kademini evliyanın omzu-
na o sırdan bırakıyor. kasidesinde zahir görünen, te-
meddüh ve iftihar değil, belki tahdis-i nimet ve âlî bir şü-
kürdür. Yalnız bu kadar var ki, muhibbiyet makamı olan
makam-ı niyazdan mahbubiyet makamı olan nazdarlık
makamına çıkmış. Yani tarik-ı acz ve fakrdan, meşreb-i
aşk ve istiğraka girmiş. Ve kendine olan niam-ı azîme-i
İlâhiyeyi yâd edip, bihakkın müftehirâne şükretmiştir.
üÇüNCü NOKta:
keramet, mu’cize gibi Cenab-ı
Hakkın fiilidir, hediyesidir, ihsanıdır ve ikramıdır; beşerin
fiili değildir. o keramete mazhar olan zat ise, bazen bili-
yor; bazen bilmiyor, vukuundan sonra bilir. keramete
mazhariyetini kablelvuku bilen ve ikram-ı İlâhîye ihtiyârıy-
la tevfik-i hareket eden kısım, eğer enaniyetten bütün bü-
tün tecerrüt etmişse ve Hazret-i gavs gibi kudsiyet kesb
etmişse, Cenab-ı Hakkın izniyle, o kerametin her tarafı-
nı bilerek kendisi sahip çıkar, bilir ve bildirir. Fakat bu-
nunla beraber, madem o keramet ikramdır; bütün tafsi-
lâtıyla keramet sahibine de meşhut olmak lâzım değildir.
Bu sırra binaen, Hazret-i Şeyh, ilâm-ı rabbanî ve izn-i
İlâhî ile bu asrı görmüş ve hizmet-i kur’âniyenin etrafın-
da bizleri müşahede edip nazar-ı şefkatiyle bakmış.
Lem’aLar | 87 |
S
ekizinci
l
em
’
a
mahbubiyet makamı:
Allah tara-
fından secilme makamı.
makam:
manevî mevki, yer.
makam-ı niyaz:
dua, yakarma, is-
teme makamı.
mazhar:
nail olma, şereflenme; bir
şeyin çıktığı, göründüğü yer.
mazhariyet:
kavuşma, şereflen-
me; görünme yeri olma.
mes’ul:
sorumlu.
meşhut:
görünen.
meşreb-i aşk ve istiğrak:
kulun
kalbini dünya alâkalarından temiz-
leyip Allah’a bağlanması, kendin-
den geçip nihayet derecede İlâhî
aşk ve vecd dalgınlığı içinde bu-
lunması hâli.
mu’cize:
Peygamberler tarafından
ortaya konmuş olağanüstü hâl ve
hareketlerden her biri..
muhibbiyet makamı:
Allah’ı sev-
me makamı.
müftehirâne:
iftihar ederek, övü-
nerek.
müşahede etme:
bir şeyi gözle
görme, seyretme.
nazar-ı şefkat:
şefkat ve merha-
met bakışı.
nazdarlık:
nazlılık.
niam-ı azîme-i İlâhiye:
Allah’ın
yüce ve büyük nimetleri.
resul-i ekrem:
çok cömert kerîm
olan peygamber, Hz. Muhammed.
sır:
gizli hakikat.
şükretmek:
nimet ve iyiliğin sa-
hibini tanıma ve ona karşı minnet
duymak.
tafsilât:
tafsiller, ayrıntılar.
tahdis-i nimet:
İlâhî nimeti şük-
rederek anlatma.
tarik-ı acz ve fakr:
Cenab-ı Hak-
ka karşı âcizliğini ve fakirliğini his-
setme ve bunu bildirme yolu.
tecelli-i zatî:
Allah’ın zatının te-
celli etmesi ve görünmesi.
tecerrüt etmek:
soyutlanmak,
sıyrılmak.
temeddüh:
kendini methetme,
övme.
tevfik-ı hareket:
uygun davranış-
ta bulunma.
veraset-i mutlaka:
mutlak mana-
da vârislik, temsilcilik.
vuku:
olma, meydana gelme.
yâd etmek:
anma, hatıra getirme.
zahir:
açık.
zat:
kişi, şahıs.
aleyhissalâtü Vesselâm:
sa-
lât ve selâm onun üzerine ol-
sun
âlî:
yüce, yüksek.
beşer:
insan, insanlık.
bihakkın:
hakkıyla, tamamıy-
la.
binaen:
-dan dolayı.
Cenab-ı Hak:
doğru, gerçek,
Hakkın tâ kendisi olan, şeref
ve azamet sahibi yüce Allah.
enaniyet:
kendini beğenme,
benlik, gurur.
evliya:
velîler, Allah dostları.
fenâ-i mutlak:
mutlak yok
oluş; kulun zat ve sıfâtını tam
manasıyla yok sayması.
Hazret-i Şeyh:
Şeyh Abdülka-
dir Geylânî hazretleri.
hizmet-i Kur’âniye:
Kur’ân’ın
hizmeti.
iftihar:
övünme.
ihsan:
ikram etme, lütuf, yar-
dım.
ihtiyâr:
tercih, irade.
ikram:
iyi bir şey verme, ih-
san, bağış.
ikram-ı İlâhî:
Allah’ın ikramı,
ihsanı.
ilâm-ı rabbanî:
Allah’ın bildir-
mesi.
izn-i İlâhî:
Allah’ın izni.
kablelvuku:
olmadan önce.
kadem:
ayak.
kadem-i mübarek:
mübarek
ayağı.
kaside:
büyük kimseleri ya da
herhangi bir şeyi övmek için
kaleme alınmış övgü şiiri.
keramet:
Allah’ın velî kulların-
da görülen olağanüstü hâller.
kesb etmek:
çalışıp kazan-
mak.
kudsiyet:
kutsallık, mukad-
deslik.
