1943 yılında sevk edildikleri Denizli Hapsinde de yine Bediüzzaman Hazretleriyle beraber kalmış ve
ona hizmet etmiştir. Hilmi Bey Bediüzzaman Hazretlerinin ifadesiyle hanımı ve evlâdıyla sekiz sene Ri-
sale-i Nur’un hizmetinde bulunmuş ve birçok insanın Risale-i Nur’u tanımasına vesile olmuştur.
hoCa haŞmEt:
Tonuslu Haşmet Hoca olarak da anılır. 1894 yılında, Yozgat’ta dünyaya geldi,
1969’de vefat etti. Medrese tahsili gördü. Arapça, Farsça ve Fransızcayı biliyordu. İmamlık, vaizlik ve
müftülük görevlerinde bulundu. Yozgat’ta bulunan Nohut Dağı eteğindeki Camızlık Camiinde imamlık
ve vaizlik yaptı. 1952 yılında İstanbul Fatih’teki Reşadiye Otelinde Bediüzzaman’ı ziyaret edip kendi-
siyle görüştü. Bir Cuma günü cemaatla vedalaşıp artık vaaz edemeyeceğini, vefat edeceğini bildirmiş-
ti. Bir sonraki vaaz vaktinde vefat etti. Emirdağ ve Kastamonu mektuplarında ismi geçmektedir.
hoCa VEhBi:
1861 senesinde Taşkent’te doğdu Konya’da, 27 Kasım 1949’da vefat etti.
1876 yılında Tokmakzade Mehmet Efendiden ilk dersini alan Hoca Vehbi 1877 yılında Hadim Med-
resesine kaydoldu ve Arapça grameri konusunda eğitim görmeye başladı. Ardından 1880 yılında Kon-
ya’ya gelerek Şirvaniye Medresesine kaydoldu. Burada tahsilini tamamladıktan sonra 1888 yılından iti-
baren ders okutmaya başladı. 1889 senesinde Mahmudiye Medresesinde müderrisliğine getirildi. Bu-
rada yaklaşık iki yıl görev yaptıktan sonra 1901 yılında Hukuk Mahkemesine Üye ve Hukuk Medrese-
sine müderris oldu.
Hoca Vehbi 1908 yılında Konya Mebusu olarak İstanbul Meclis-i Mebusanına seçildi ve siyasî haya-
ta atıldı. 1911 yılında Mebusan Meclisi dağılınca, Konya’ya gelerek tefsir yazmaya başladı. On beş cilt-
lik bu tefsirini 1915 yılında tamamladı. 1911 senesinde Yunanlıların İzmir’i işgal etmesi üzerine Konya
halkını Kuva-yı Milliye’ye katılması için konuşmalarıyla teşvik etti. Bu gayretlerinde başarılı olan Hoca
Vehbi, Konya Valisi Cemal Beyin vazifesini terk ederek kaçması üzerine ordu ve halk tarafından Kon-
ya Valiliğine seçildi ve altı ay valilik yaptı. 23 Nisan 1920 yılında ikinci defa mebus seçilen Hoca Vehbi
Konya’yı temsilen Büyük Millet Meclisine katıldı. Millî mücadele süresince Konya Mebusu olarak çalış-
tı. Mecliste, Meclis Reisliği, Şer’iye ve Evkaf Vekilliği gibi görevlerde bulundu. İstiklâl Savaşı galibiyetle
sonuçlandıktan sonra siyasetten çekilen Hoca Vehbi, daha önce yazmış olduğu Hülâsatü’l-Beyân Fi
Tefsiri’l-Kur’ân isimli Kur’ân tefsirini bastırmak ve yeni eserler yazmakla meşgul oldu. 1949 yılında Hak-
kın rahmetine kavuştu. Mezarı Konya Musalla Kabristanındadır.
huLÛsÎ BEY:
Asıl adı Hulûsî Yahyagil’dir. 1896 yılında Elazığ Harput’ta doğdu; 26 Temmuz 1986 yı-
lında Elazığ’da vefat etti. İlk eğitimini hususî olarak Elazığ Camii İmamı Sarı Hafız’dan aldı.
Hulûsi Beyin Babası Yahyazâdelerden Mehmet Efendi, alaylı bir zabit idi. Kendisi ise askerî eğitimi-
ne Elazığ ve Erzincan’da başladı, Kuleli Askeri Okulunda devam etti. Ardından Harbiye Mektebine geç-
ti. Burada okurken Birinci Dünya Savaşı çıkınca, kısa bir talim ve terbiyeden sonra, 1915’de Çanakka-
le’deki 3. Kolorduya göreve gönderildi. Hulûsi Bey yarım kalan eğitimini tamamlamak üzere 1925 yı-
lında Harbiye Mektebine tekrar dönmüş ve buradan mezun olmuştur.
Bediüzzaman Hazretleriyle tanışması ise 1929 yılının bir bahar ayındadır. Bediüzzaman Hazretlerini
ilk duyduğunda şeyh zanneden Hulûsi Bey ona intisap etmek niyetiyle birkaç arkadaşıyla beraber zi-
yaretine gitti. Bediüzzaman Hazretlerinin “Uzaklığın alâmeti olan mektuplaşmak âdetim değildir. Fa-
kat sen yaz” demesi üzerine kendisine mektuplar yazmaya başladı. Bu mektupların çoğu Mektubat
isimli eserde yer almaktadır.
Hulûsi Bey 1944 yılında albaylığa terfi etti ve 1950’de Denizli Askerlik Şubesinden albay rütbesiyle
emekli oldu. 1929’daki görüşmenin üstünden yaklaşık yirmi yıl geçtikten sonra, 1950’de Bediüzzaman
Hazretlerini Emirdağ’da ziyaret etti. Bu görüşmeleri yirmi dakika sürdü. Bediüzzaman Hazretleriyle en
son görüşmesi ise 1957’de, yine Emirdağ’da ölmuştur. Hizmetle dolu bir ömür geçiren Hulûsi Bey bir
ders sonrası rahatsızlanarak vefat etti. Kabri Harput’taki aile mezarlığındadır. Bediüzzaman Hazretleri
Risale-i Nur’un birinci talebesi olan Hulûsi Bey hakkında, “Nurun eskiden beri hiç sarsılmayan muhlis
bir kahramanı, elbette dünyanın geçici, kıymetsiz, fâni vaziyetleri karşısında telâş etmez, mağlûp ol-
maz inşaallah” buyurmaktadır.
Kastamonu LâhiKası | 405 |
Ş
ahıs
B
ilgileri
