Allah, görüldüğü gibi buna benzer birçok âyette olduğu gibi Peygamberimiz’e (asm) bazı tavsiyelerde bulunuyor. Yapması gerekenlerin yanında bir de yapmaması gerekenleri de bildiriyor. Bu âyette yasaklanan öğüt ise “..cahillerden yüz çevir. “ dir.

Peki kimdir bu cahiller, nedir bunların özellikleri ki, onlardan yüz çevrilmesi gerekiyor.

Hazreti Sehl’e: “Cehaletten daha kötü bir şey bilir misin? diye sorduklarında; “Bilmediğini bilmemek “, diye cevap vermiş.

Yine Sehl Hz.leri başka bir zaman da: ” Cehaletten daha büyük bir günahla Allah’a isyan edilmemiştir.” diyor. Bu cehaletten kasıt, Allah’ı tanımayan, iman nedir bilmeyen kişilerin vasfı olan cehalettir.

Yine eski büyüklerimizden İsmail Hakkı Bursevi: ” İlim cehaleti örten bir perdedir. Kötü olan cehalet ile, iyi olan hikmet aynı yerde toplanıp birleşmez.” demiştir.

Yukarda bahsettiğimiz iki büyüğümüzün söylediklerine baktığımızda, cahilliğin ne olduğu, cahillerin özelliklerinin neler olduğu biraz ortaya çıkmakta. 

Şöyle ki: Cahil, Allah’ı bilmeyen tanımayan kişilerdir. Bunların yaptıkları da cehalettir. Başka bir deyişle bilmediğini bilmeyen de cahil sıfatına lâyık kişidir.

İlim cehaleti (cahilliği) örten bir perde olduğuna göre, cahil de ilmi olmayan kişi demektir.

Bu sözleri destekleyen şu söz de doğrulardan biridir: ”Bir insana cahilliğini tanıtmak zor, neredeyse imkânsız. Zira cehaletini tanıyabilmek için de bilgi lâzım. Dolayısıyla, cehaletini görebilen kimse cahil sayılmaz. (J. Taylor)

Cahil kimseyi davula benzeten Sadi Şirazi:  “Cahil davul gibidir, sesi bol, içi ise boştur.” demektedir.

Peygamberimizin (asm) deyişi ile: “Bir insan cehaletini giderecek ilmi öğrenmek için Çin’e bile gitmelidir”

Demek insan cahil olabilir. Ama bu cehaletini inkâr etmek ikinci bir cehalettir ki, esas giderilmesi gereken de budur.

İnsanoğlu iki yönden yanlış yapar. Ya cehaletten ya da menfaatten. O halde dünyevî veya uhrevî işlerimizde hata yapmamak için cehaletimizin hangi konuda olduğunu bilerek onu gidermeye çalışmalıyız. 

Aksi halde hata yapmaktan kurtulamaz ve gerek insanların nazarında gerekse Allah’ın nazarında istemediğimiz durumlara düşebiliriz.