Çağımızın en belirgin özelliği olan yoğun şekilde yaşanan stresler, birçok kronik hastalığın kaynağı olarak, gittikçe yükselen oranlarda etkili olmaktadır. “Duvarı nem, insanı gam yıkar” değerlendirmesiyle bakıldığında, gittikçe artan stresli hayatın, değişik hastalıklarla insanlık âlemini en ağır şekilde yıpratan bir hale gelmiştir. 

İnsan sağlığını yıpratan stres ve kötü beslenme problemleri birlikte değerlendirilmelidir. Zira “Yediklerimiz fizyolojik strese yol açıyor. Şeker gibi zararlı şeyler yiyince, stres hormonlarımız yükseliyor. Neticede zihinsel açıdan stresli olmasanız da, fiziksel strese giriyorsunuz. Diyetteki kötü seçimler beyninize stres sinyalleri yollayabiliyor. Doğru tercihler ise, beyni sakinleştirici sinyaller gönderiyor. Çünkü yemek tercihlerimizin çoğu, duygularımızla yönetiliyor. Moralimiz bozuksa, stresliysek o an çikolata veya cips yemek kendimizi iyi hissetmemizi sağlıyor. Ama kısa vadede yararlı görünen bu durum, uzun vadede zarar getiriyor. Stres vücutta ne gibi etkilere yol açıyor? Şekeri ve tansiyonu arttırdığını, damar sertliğine sebep olduğunu biliyoruz. Bizi strese sokan bir yaşama kültürümüz var. Toksik gıda, maddî durumun getirdiği stres de buna dahil. Ayrıca yoksulluk başlı başına son derece stresli bir şey. 

Stres, kalp hastalığı, kanser ve demansa (bunama) yol açıyor. Beyindeki Hipokampüs adlı hafıza merkezini küçültüyor. Kilo almamıza, diyabete, depresyona neden oluyor. Çünkü, stres kortizol seviyenizi sürekli yükseltiyor, bu da kasların azalmasına, tansiyon ve şekerin yükselmesine yol açıyor. Devamlı karın bölgesindeki yağlar artıyor. Yediklerimizin stres üzerindeki etkisi, şeker ve nişasta biyolojik strese yol açıyor olmasıdır. Vücudumuz farklı stres türleri arasında ayırım yapamıyor. Kaplan tarafından kovalanıyor olmak ile, eşinizle tartışmak arasında vücut için fark yok. Gerçek veya hayalî bir tehdit gerçek olmasa bile, öyle düşünmek stres tepkisi oluşturmaya yetiyor. Bu yüzden de biyolojimizi yönetmek için, zihnimizi yönetmeyi öğrenmemiz gerekiyor. 

Ayrıca beslenme konusunda gıdanın bilgi olduğunu unutmayalım. İşlenmemiş gerçek gıdalarla sinir sistemimizi sakinleştirebiliriz. Zeytinyağı, avokado, kabuklu yemişlerden alınacak sağlıklı yağlar, organik yumurta, et ve balıktan alınacak kaliteli protein, ayrıca işlenmemiş tahıl ve baklagiller bunu sağlayabilir. Bitkisel gıdaların çok etkili olduğunu biliyoruz. Diyetinizi değiştirmek biyolojinizi ve dolayısıyla stres tepkinizi değiştirebiliyor. 

Stresin etkilerini hafifletmek veya ortadan kaldırmak için, aktif gevşeme pratiklerine yönelmek gerekiyor. Sadece koltukta oturup televizyon izleyerek, rahatlamak imkansız. Gerçek bir rahatlama için meditasyon, nefes egzersizi, masaj, ibadet, yoga gibi size uygun yöntemleri kullanabilirsiniz. Önemli olan stresi boşaltabilmek. Aksi halde sürekli birikiyor. Stres düzenleyici ot ve bitkilerden yararlanabilirsiniz. Altınkökü, ginseng gibi bitkilerin böyle özellikleri var. En önemli ilaçlardan biriyse, uyku. Gerçek bir dinlenme hali önemli. Çünkü müsbet düşünceler sabah nasıl uyandığımızı ve akşam nasıl yattığımızı belirliyor. Araştırmalar, mutlu insanların daha fazla mitokondriye (Hücrelerdeki enerji santralleri) sahip, dolayısıyla daha enerjik ve güçlü olduğunu gösteriyor. Demek ki stres tepkisini durdurabilmek şart.”1

Stres yüklü hayat şartlarından uzaklaşarak, iş stresinden kurtulup, çevre ve iklim şartlarının menfilikleri ile baş etmeye çalışarak, doğru beslenme ve dengeli bir hayat kurulabildiğinde mutlu ve sağlıklı bir hayatın gelişimi sağlanabilecektir. İnsan organizmasının fizyolojik dengesini bozan stresten kurtulabilme yönteminin önemle uygulanması, hayatî değer taşımaktadır. Birçok ilaç, gıda ve bitkisel destekler yanında, en güçlü desteğin maneviyat kaynaklarından sağlanabileceği unutulmamalıdır. Yoğun stres yaşanan durumlarda en güçlü sığınak ve güvenilir teselli merkezinin Cenab-ı Hakkın (cc) “Hasbûnallah ve ni’mel vekil” (Allah bize yeter, O ne güzel vekildir.) kalesi olduğu akıldan çıkarılmamalıdır. Stresi dağıtma yönetimini başarıyla gerçekleştirmenin formülünü, ihtiyacı olanlara en etkili çare ve panzehir olarak takdim ediyoruz: İbade, tilavet, kıraat, kitabet. Bunlar 5 vakit namaz, Kur’ân-ı Kerîm okuyup, onunla meşgul olmak, Risale-i Nur, Cevşen ve düşünceyi geliştiren kitaplar okumanın yanında faydalı olabilecek yazılar yazmaya gayret edilebildiğinde, strese zemin kalmayacaktır. Bu dört tiryak uygulandığında bîiznillah şifa hâsıl olacaktır. Zira milyonlarca kişi tarafından denenmiştir. 

Sağlıcakla kalın... 

Dipnot:

1) Dr. Mark Hyman-Dr. Rangan Chatterjee, İster kaplandan kaçın, ister eşinizle tartışın vücudun yaşadığı stres aynı, 10-16 Ocak 2025 Oksijen Gazetesi