Çünkü, kuvve-i maneviyeyi, morali çökertir; ümidi öldürür, heyecan, şevk ve enerjiyi yok eder. Terakki ve ilerlemenin de en büyük ayak bağı olur! Yeis, ferdi, toplumu düşünmekten koparıp, şahsî menfaatlerine yöneltir. Bediüzzaman (ra) yeis hastalığını kurtulmanın formüllerini gösterir. Şöyle özetlemek mümkün:

l Acizlik ve korkudan kaynaklanan yeis/ümitsizlik, ferd ve milletlerin en dehşetli bir hastalığıdır.

l Çalışmaya muvaffak olamayanlar yeise düşer.

l Yeis, her mükemmelliği öldürür.

l Yeis insana “nemelâzım” dedirtir.

l Yeis milletlerin en dehşetli hastalığıdır.

l Yeis, Müslümanların geri kalmalarının       sebebidir.

l Yeis, saadetin tahripçisi ve hayatın katilidir.

l Yeis tembelliği netice verir.

l Yeis, terakki ve kemale en büyük engeldir.

l Yeis, umumun menfaatini bıraktırıp, şahsî menfaatleri ön plâna çıkartır.

l Çabuk yeise dönüşen hamiyet, hamiyet değildir.

l Kadere iman ye’sin ve hüznün ilâcıdır.

l Merak duygusunun yerinde kullanılmaması, insanı tehlikeli bir ye’se düşürür.

l “Tamamı elde edilmeyen şeyin, tamamı kaybedilmez” hadîsi, ye’sin belini kırar.

l Ümit, yeisle öldürülen manevî ve moral gücümüzü hayatlandırır.

l İ’lây-ı Kelimetullah, Allah’ın dini yayma; yeisin ölmesiyle mümkündür.

l Yeis, İslâmiyetin inkişâfına set çeker, perde olur.

l Yeise karşı, “Allah’ın rahmetinden ümidinizi kesmeyiniz!” kılıncı kullanılmalı. Şu halde ümit, imanın bir özelliğidir ve tevekkül ile yakından ilişkilidir.

l Avrupa’yı canlandıran emeldir, bizi öldüren yeistir. Gebersin yeis, yaşasın sıdk!

Bediüzzaman, herkesin ümitsizliğe düşüp kıyameti beklediği bir devrede Asr-ı Saadet’ten aldığı ümit, aşk ve şevkle mü’minleri coşkuya, gayrete, hamiyete taşır. Yeisi yok edecek ümidin yanında, yardımcı kuvvet olarak tevekkül, sabır, sebat, kadere, ahirete iman gibi dağlar kuvvetinde hasletleri nazara verir. Kesin deliller ortaya koyarak istikbalde Kur’ân hakikatlerinin hâkim olacağını haykırarak çağa ümit aşılar.