Güney Afrika’nın Mvezo bölgesinde yaşayan ve Xhosa dilini konuşan Thembu kabilesine mensuptur. Kabile Reisinin oğludur. Kabile veya mahalli adı Madiba olan kişi, Batılı adıyla bildiğimiz Nelson Mandela’dır.
Geçen haftanın gündemine oturan olay Mandela’nın ölümüydü. 5 Aralık 2013 günü 95 yaşında öldü. Cenaze törenine dünyadan rekor sayıda devlet adamı katıldı. Türkiye’yi de Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay temsil etti. 
Mandela, bir dâvâ uğruna mücadele veren efsane isimlerin çoğu gibi binbir sıkıntı ve zulme maruz kalmış ve ömrünün büyük bir bölümü hapiste geçmiştir. Fakat çoğundan daha şanslıymış ki fazla yaşamış ve mücadelesinde hedefine ulaşmıştır. Gerçekten dünyada çok sayıda siyahî lider çıkmıştır, fakat Mandela çok farklıdır. O, siyahileri insan bile saymayan sömürgeci beyaz Batılılara karşı mücadele ederek siyahiler için eşitlik ve özgürlük istemiştir.
Irk ayırımcılığına karşı bir aktivist olarak mücadeleye başladığı 1930’ların sonlarında, ülkesi Güney Afrika’da nüfusun yüzde 90’ını teşkil eden siyahilerin vatandaşlık hakkı dahil hiçbir hakkı yoktu. Seçme ve seçilme hakkı dahil… Yüzde 10’luk bir orana sahip beyazlar devleti yönetiyordu.
Afrika’nın geneli de bundan farksızdı. Amerika’da da siyahiler o dönemde henüz köleydi, yani vatandaşlık hak ve özgürlüklerine sahip değildi. Bütün insanlar için eşitlik getiren kanunî düzenlemelerin yapıldığı 1960’lara kadar Amerika’da siyahîler trenlerde farklı bölgelerde seyahat ederlerdi, belediye otobüslerinin ara kapısından binip inerlerdi. Yani beyazlardan izole edilmiş bir şekilde… Lokanta ve cafe gibi mekânların kapılarında ise ‘No dogs and no blacks’ yazılıyordu. Yani ‘Köpekler ve siyahîler giremez’.
Nelson Mandela’yı herkesten farklı kılan şey işte siyahilerin böyle neredeyse ‘hiçbir şey’ sayılmadığı bir dönemde ülkesi ve toplumu için mücadele etmesidir. O şartlarda böyle bir mücadeleye girişmek için gerçekten ya deli olmak ya da ölümü göze almak demekti. Zaten ‘Mücadele benim hayatımdır. Hayatımın sonuna kadar siyahların bağımsızlığı için mücadele edeceğim’ sözleri onu önemli bir lider olarak tarihe geçirdi.
Onun en önemli özelliği, genelde olduğu gibi azınlık gruplarının değil, ‘çoğunluğun’ hak ve hürriyetlerini savunmasıdır. Kendi vatanında kendi vatandaşı için eşitlik ve ‘ahenk  içinde yaşama’yı savunduğu halde ‘vatana ihanet’ten tutuklanıp yargılanmak ve mahkûm edilmek gibi bir garip uygulamaya maruz kalmıştır.
Bunun içindir ki Mandela sadece Güney Afrika değil, bütün Afrika kıt’ası, hatta dünyanın her tarafındaki siyahîler için bir efsane lider ve kahraman olarak kabul edilir. Hatta ‘Milletin Babası’ olarak bilinir.
Mandela’yı Mandela yapan daha çok çeşitli ve ilginç özellikleri belirtilebilir: Meselâ başta bütün dünyada en önemli ‘terörist’ olarak kabul edilirken, bilâhare dünyada en önemli ‘ayırımcılık karşıtı aktivist’ olmuş, ‘en ünlü ömür boyu mahkûm’ iken bütün dünya onun mücadelesine sadece destek vermemiş, 1980’li yıllarda hapishaneden çıkması için birlikte hareket etmiştir. Daha 2008 yılında dünya terörist listesinden çıkarılmıştır.
En önemli terörist ve en ünlü mahkûm iken dünyada en popüler Cumhurbaşkanı oldu. Güney Afrika’nın ilk siyahî Avukatı olduğu gibi ilk siyahî Cumhurbaşkanıydı. Ömür boyu hapse mahkûm edilerek 27 yıl hapishanede kaldıktan sonra, 71 yaşında çıktı. Cumhurbaşkanı De Klerk şartsız salıverilmesine karar verdi. De Klerk ile birlikte Nobel Barış Ödülünü aldı.
Kendisine her türlü kötülüğü ve işkenceyi reva görenleri bile kucaklamış, kendisini düşman görenlere o düşman gibi bakmamıştır. Siyahîlerin ülkede yönetime egemen olmasından sonra da kendisine ve milletine bunca haksızlığı yapan beyazlarla birlikte ve ahenk içinde yaşamaktan yana olmuştur. Onun için serbest bırakılmasına Güney Afrika’da siyahîlerin yanında birçok beyaz bile sevinmiştir.
Bu yönleri ve özellikleriyle Madiba örnek alınacak bir kişilikti.