Burada üzerinde durulması gereken 1917’de Rusya’nın ve tabii Birinci Harb-i Umûmî’nin de gidişatını temelden etkileyen önemli bir gelişmenin yaşanmış olmasıdır. Bu hadise Ekim(Kasım)1917’de, Rusya’da, Bolşevik Partisi’nin önderliğinde gerçekleşen Bolşevik İhtilâli’dir. Bu ihtilâl Rusya’ya daha çok problemler getirmiş, halk karşı karşıya gelmiş, bir iç savaş baş göstermiştir. Bediüzzaman da, Rusya esâretinde iken Bolşevik İhtilâli’nin ayak seslerini görmüş, Çarlık Rusya’sının yıkılacağını öğrenmiştir. Bediüzzaman Tatar Camii’nde kefaletle kaldığı için dışarıdan malumat almaktadır. Hatta ihtilâlin olacağını Osmanlı Devleti yöneticilerine de haber vermişti. Çünkü Bediüzzaman konumu gereği haberleşebiliyordu. “Ruslar beni muhabereden kesmediler” ifadesinin bir delili olarak Kazanlı bir Türk tüccarı vasıtasıyla Enver Paşa’ya gönderdiği mektupta, Çarlık Rusya’sının yıkılacağı bilgisini iletmişti. Enver Paşa’nın arkadaşlarından Talat Paşa’nın 23 Şubat 1983 tarihinde Tercüman Gazetesi’nde yayınlanan hatıralarında bu konu, “Bolşevik İhtilâli’nin Olacağını Bediüzzaman Said-i Kürdi’den Öğrendik” başlığı ile verildi: “Bediüzzaman, Ruslarla Şark Cephesi’nde muharebe ederken, yaralanmış, esir düşmüştü. Enver’e ve Enver’in de kendisine husûsi muhabbet ve alâkası vardı. Esârette Enver’le muhabere ve Rusların vaziyetine dair, başka menbalardan öğrenmemiz mümkün olmayan malumat veriyordu. Bediüzzaman’dan, 1917 başlarında Müslüman bir Türk taciri vasıtasıyla aldığı mektupta, Rusya’da Çarlığı devirecek mahiyette bir ihtilâlin hazırlandığı haberini aldığını söylemiş. Kalbi temennilerimize rağmen ihtimal vermemiştik. Harbin kaderini değiştirecek olan bu haber, 12 Mart 1917’de Alman menbalarından teyit edildi. Çar, iktidarı Krensktki’ye bırakmak mecburiyetinde kaldı.”1
1917 Şubatında başlayan Bolşevik İhtilâli karışıklıkları sonucunda Rusya’da büyük bir boşluk meydana gelmiştir. Çar’ın devrilmesinden sonra işbaşına gelen yeni yönetim, düzen ve istikrarı uzun süre sağlayamamıştı.2
Bediüzzaman’ın Bolşevik fikrine karşı tespitleri
Bediüzzaman, Bolşevikliği “şimal cereyanı”3 ve komünistlik olarak tespit eder. “Çünkü komünistlik, masonluk, zındıklık, dinsizlik, doğrudan doğruya anarşistliği intaç ediyor.”4 “Bir Müslüman Bolşevik olamaz. Belki anarşist olur, daha istibdad-ı mutlaktan başka idare edilmez.”5 hükmünü koyar. Ayrıca hayatı boyunca şu vazifeyi yapmayı en büyük bir gaye edinmiştir. “Bir tek gayem vardır: O da; mezara yaklaştığım bu zamanda, İslâm memleketi olan bu vatanda Bolşevik baykuşlarının seslerini işitiyoruz. Bu ses, âlem-i İslâm’ın iman esaslarını zedeliyor; halkı, bilhassa gençleri imansız yaparak kendisine bağlıyor. Ben bütün mevcudiyetimle bunlarla mücadele ederek, gençleri ve Müslümanları imana davet ediyorum; bu imansız kitleye karşı mücadele ediyorum. Bu mücahedem ile, inşâallah, Allah huzuruna girmek istiyorum. Bütün faaliyetim budur. Beni bu gayemden alıkoyanlar da, korkarım ki Bolşevikler olsun! Bu iman düşmanlarına karşı mücahede açan dindar kuvvetlerle el ele vermek, benim için mukaddes bir gayedir. Beni serbest bırakınız. El birliğiyle, komünistlikle zehirlenen gençlerin ıslahına ve memleketin imanına, Allah’ın birliğine hizmet edeyim.”6
Dipnotlar:
1- Tercüman Gazetesi, 23 Şubat 1983 tarihli nüshası, Enver Paşa’nın arkadaşı Talat Paşa’nın hatıraları
2- Duman, Bir Fikir ve Aksiyon İnsanı Bediüzzaman Said Nursi, 122
3- Emirdağ Lahikası-I, 2013, s.275
4- Emirdağ Lahikası-II, 2013, s.526
5- Şualar, 2013, s.815
6- Şualar, 2013, s.785