|
İskandinav ülkeleri, uzun yıllar Türkiye’yi, özgürlüklere önemli sınırlamalar getiren bu ülke topraklarından kaçan Kürtler ve aydınların açtığı pencereden gördü ve tanıdı.
Dolayısıyla, Türkiye’de atılan kimi olumlu adımlar dahi bu ülke yönetimleri ve insanlarını tatmin etmedi. İskandinav ülkelerinde, insan haklarına yönelik duyarlılık, bazen konuk ettikleri gazetecileri ülkelerinden kibarca da olsa kovmaya kadar varabilen bir aşırılığı da sahip. Aynen, ben ve iki meslektaşımı, 1998 yılında davetlisi olarak gittiğimiz Norveç hükümetinin, insan hakları konusunda yargısız infaz yapıp, ülkeden, daha ziyaretimizin ikinci gününde kibarca kovdukları gibi.
İşte, insan hakları konusundaki aşırı hassasiyetlerinin, zaman zaman gerçekleri görmekten uzaklaştırdığı İskandinav ülkelerinden İsveç’in deneyimli politikacısı ve şimdiki Dışişleri Bakanı Carl Bildt’in, International Herald Tribune gazetesinde, AB’nin Türkiye İlerleme Raporu’nu yayımlamasından bir gün önce, yani 7 Kasım’da, “Avrupa’nın kapılarını ardına kadar açın” başlığıyla çıkan yazısı, bu bölge ülkelerinin de artık göreceli de olsa bazı reformlara imza atan Türkiye’ye, artan biçimde olumlu yaklaştıklarını göstermesi açısından önemli. Bildt, AB’nin, Türkiye ile birlikte genişlemesinin stratejik öneminin altını çizerken, Kıbrıs sorununun çözümü çabalarının, Türkiye yüzünden değil, Kıbrıs Rum Liderliği’nin, AB’nin de açık desteğini alan BM Genel Sekreteri’nin planını kabul etmemesi ile başarısız kaldığına dikkat çekiyor. Ama Bildt, AB’nin, çözümsüzlüğü tercih etmesine karşın Rum kesimini tam üye yapmasına yönelik stratejik hatasına nedense değinmiyor.
Ama en azından, Bildt’in, makalesinde, Türkiye konusunda genelde sağduyuyu yansıtıyor olması Kıbrıs gibi siyasi bir sorunu, Ankara ile yapılan teknik müzakerelerde sürekli koz olarak kullanma eğilimindeki AB’ye de ders verir nitelikte. Ancak geldiğimiz noktada Atı Alan Üsküdar’ı geçti, yani adanın birleşmesine 2004 yılında karşı çıkan Kıbrıs Rumları, AB üyesi yapılırken, barış planına büyük çoğunlukla evet diyen Kıbrıs Türkleri, uzlaşma yanlısı olmalarından dolayı adeta cezalandırıldı. Deneyimli bir Türk diplomat, “durum böyleyken” diyor, “hangi hakla Türkiye, Kıbrıs Türklerine izolasyon kalkmadan liman ve havaalanlarını Rumlara açabilir?,” diye soruyor.
Türk diplomat böyle diyor ama, gelgelelim AB de 8 Kasım’da yayımladığı İlerleme Raporu’nda, birlik liderlerinin, 14-15 Aralık tarihleri arasında Helsinki’de yapacakları zirve toplantısına kadar, Türkiye’nin, havaalanı ve limanlarını Rumlara açması talebinde bulunuyor. Kimi Batı basınında, “Türkiye’ye AB’den ultimatom” şeklinde yansıtılan bu AB koşulunun yerine getirilmemesi halinde Türkiye’ye ne tür yaptırımlar uygulanacağı ise, sorunun çözümü için verilen süre sonunda belli olacak. Ancak Türkiye’nin, Kıbrıs Türklerine ekonomik yaptırımlar kalkmadan, Rumlara havaalanı ve limanlarını açmasının söz konusu olmayacağı ortada.
Açsa bile, AB’nin, teknik müzakerelerde başka siyasi konuları ön koşul haline getirmeyeceğinin garantisi yok. Acaba diyorum, altı Türk Dışişleri eski Bakanı’nın da önerdiği gibi, AB ile müzakerelere ara verip, Türk insanının insanca yaşaması için gerekli olan reformları, AB süreci olmadan da yapabilir miyiz?. Buna, “Evet” diyecek bir siyasi irade varsa, “Yolumuza AB’siz devam edelim,” diyeceğim ama ben, bir medeniyetleşme projesi olan AB rayından çıktığımızda, bizi ekonomik ve sosyal felaketlerin beklediğini şimdiden görür gibiyim. Dolayısıyla, reform yolunda AB ile ilerlerken, Kıbrıs konusunun siyasi koz olarak kullanılmasını da, bir yolunu bulup sonlandırmalıyız. Siyasi liderlik, böyle zor zamanlarda kendisini gösterir.
Bugün, 11.11.2006
|
