İnsanı hem bedenî, hem de ruhî yönden bağımlılık (Depen-dence) haline getiren alkollü içkiler ve diğer uyuşturucu maddeler ile sigara, ölçülemeyecek derecede oldukça büyük zararlara yol açmaktadırlar.
Bu bağımlılığın maddî sebebi, alkollü içkilerin vücutta meydana getirdiği “Ofori Hali” (yalancı bir canlılık, sahte iyimserlik, iyiyi kötüyü düşünmeme)dir. Kısa bir süre için beliren bu halin tekrar meydana gelmesi için daha fazla kullanılmasına meylettirir. Bu ise az bir miktardan başlayıp, gittikçe alışkanlık halini alır. Onun için İslâmiyet, sarhoş edici içkileri haram kılmış ve en büyük günahlardan saymıştır. Hazreti Peygamberimiz (asm) bir hadisinde mealen “Çoğu sarhoş eden içkilerin, azı da (en küçük damlası da) haramdır” diye buyurmuştur. Diğer bir hadisinde de mealen şöyle buyurmaktadır: “İçki (sarhoş eden içecekler), bütün kötülüklerin anasıdır.” Çünkü aklı giderip sarhoş ettiği için bütün davranışlar kontrolden çıkar ve cinayete varan her türlü zarara yol açabilir.
Alkollü içkilerin sebep olduğu başlıca hastalıklar:
1) Alkol, “Mukozalar” için tahriş edici olduğundan, “Gastrit” ve “Ülser” gibi çeşitli mide hastalıklarına yol açar.
2) Cilt damarlarında genişleme yaparak, yalancı bir vücut ısısı hissedilir. Halbuki vücut bu durumda daha çok ısı kaybeder. Onun içindir ki, soğukta ısınmak için – bazı yanlış tavsiyelerle- alkol almak çok tehlikeli, hatta donmaya bile yol açabilir.
3) Kandaki yağ seviyesini yükselttiğinden, “Damar Sertliği”ne sebep olmaktadır.
4) Saralı hastalar alkol aldığında “Beyin Ödemi” olacağından, kafa içi basıncın artmasına, bu ise sara nöbetlerine sebep olur.
5) Görme bozukluğu ve çift görme (Diplopi) meydana gelir.
6) Alkol bağımlısı kişilerin cinsiyet hücrelerinin kromozomlarında çeşitli anormallikler olacağı için, bunun neticesi olarak, çocuklarında “Zekâ geriliği”, “Sara” ve “Akıl Hastalığı” gibi anormalliklere daha çok rastlanmaktadır.
7) Karaciğerin irileşmesi ve körelmesiyle ölüme yol açan “Siroz” hastalığına sebep olur.
Diğer uyuşturucu maddelerin sebep olduğu zararlar, alkolden daha az değil. Alkolün sebep olduğu zararların hemen hemen aynıdır.
Buna kıyasla diğer bütün uyuşturucu maddeler için de vaziyet aynıdır. Bunların hepsi de insana kimlik kazandıran, onu diğer canlılardan ayırıp onlara hakim kılan akla düşmandır. Onun için İslâmiyet, insana ve insanlığa düşman olan sarhoş edici maddeleri kesin olarak yasaklayarak, insana en büyük nimet olarak verilen aklını koruyup, bir disiplin altına almıştır.
Sigara bağımlılığına gelince; sağlık yönünden korkunç tahribatı olduğu bilinen bir gerçektir. Sigara bağımlılığının sebebi, sigara içen insanlarda zamanla vücutta meydana gelen ve sigarada bulunan “Nikotin”e duyulan istektir. Son araştırmalara göre sigaranın % 80 kanser riski taşıması, bazı sigara tiryakilerinin maruz kaldığı bir veya iki bacağının kesilmesi gibi vak’alar, zararın sadece iki örneğidir. Yüce Dinimiz sigarayı doğrudan haram kılmamıştır. Fakat, hiçbir faydası olmayan, üstelik sağlık ve malî açıdan zararlı olduğu için, israf saymıştır. Cenâb-ı Allah (cc) bir âyetinde mealen “Yiyin için, israf etmeyin” emriyle her türlü israfı yasaklamıştır. Yine Hazreti Peygamberimiz de (asm) bir hadisinde mealen “Külli müsrifin haram” diye buyurmuştur.
Zararlı madde bağımlılığının manevî sebebine gelince: İnançsızlık veya iman zayıflığı yüzünden kişinin şahsî olgunluğa erişememiş olması, bu yüzden de hayatta karşılaştığı zorlukları aşmaya çalışması yerine, bu zorluklardan kaçmaya çalışmasıdır. Geçmişteki elemleri, gelecekteki korku ve endişeleri düşünmemek için her şeyi unutmak isteğidir. Bu ise akıldan daha çok hissiyatın hakim olduğu gençlik devresinde görülür. Zamanımızın en büyük âlimi Bediüzzaman Said Nursî Hazretlerinin bu konuyla ilgili dikkat çekici bir tespiti şöyle;
“…Ve o gençliğin su-i istimali (taşkınlığı) ile gelen hastalıkla hastanelere, kalp ve ruhun gıdasızlık ve vazifesizliğinden neş’et eden (meydana gelen) sıkıntılarla meyhanelere, sefahat hanelere veya mezaristana düşeceklerini bilmek istersen, git hastanelerden ve hapishanelerden ve meyhanelerden ve kabristandan sor! Elbette ekseriyetle, gençlerin gençliğinin sû-i istimalinden ve taşkınlıklarından ve gayr-i meşrû (helâl olmayan) keyiflerin cezası olarak gelen tokatlardan (zararlardan) eyvahlar ve ağlamalar ve esefler işiteceksin.” [*]
Alkol ve uyuşturucu maddelerin en baştaki zararı, beynin, insanın davranışlarını intizam altına alan “İnbisyon Merkezleri”ni depresyona uğrattıkları için bütün dengeler kaybolur. Bunun sonucunda da kişinin düşünce ve davranışlarında düzensizlik meydana geldiği için, çeşitli suça ve felâketlere sürüklenir. Ayrıca, sağlık yönünden de büyük zararları vardır ve çeşitli hastalıklara yol açar.
Netice olarak: Hangi türü olursa olsun, zararlı madde bağımlıları gelecek nesli ve toplumu da büyük felaketlere sürüklemektedirler. Onun içindir ki, toplum olarak bütün zararlı maddelerle mücadelede, gereken hassasiyeti göstermek ve elbirliğiyle başta Eğitim [**] olmak kaydıyla, her türlü tedbire başvurmak zorundayız.
[*] Şuâlar, s: 186.
[**] Okul müfredat programlarında başta Din ve Ahlâk dersleri olmak üzere, özelliğine göre bütün derslerde bu konuya yeterince ağırlık verilmesi çok önemlidir!..