Yaklaşık olarak kısaca 3,14 diye ifade edilir. Pi sayısının gerçek değeri aslında sonsuz uzunluktaki sayılardan oluşur ve işte bu noktada kader ile irtibatlandırırız.

Masamın üzerindeki tabağın çevresi 35,2. cm. Çapı 11,2’dir. Çevresini çapına böldüm 3,1429… çıktı. Su şişesinin çevresi 17,3. Çapı 5,5. Çevreyi çapa böldüm yine 3,14 çıktı. Kitap okumada kullandığım parça borunun çevresini çapına böldüm yine aynı sayı çıktı. Anlaşılan çember ve çapın rakamları değişse de oran değişmiyor.

2021 yılında İsviçre’deki Graubünden Üniversitesinden bir grup araştırmacı, π (pi) sayısının ondalık değerini 62,8 trilyon basamağa kadar hesaplayarak dünya rekoru kırdı. Bu rekordan önce, π sayısının değeri 50 trilyon basamağa kadar biliniyordu.1 Pi sayısının ondalık basamakları sonsuza dek uzadığı için sayılar kendilerini hiçbir şekilde düzenli tekrarlamazlar. Bundan dolayı bir dairenin alanını ya da gerçek çevresini bulmak mümkün olmamaktadır. Pi’nin ilk 31 basamağında hiç sıfır yoktur.

Önemine binaen 14 Mart, pi sayısı günü olarak kutlanır.

Pİ sayısı niçin önemli?

İple çizilen dairenin çemberini eşit şekilde üçe bölüp tekrar birleştirildiğinde başlangıçtaki çemberi, aynı ölçüye eşit ve net olarak yapılamıyor, milyonluk küsuratla bile olsa farklılık ortaya çıkıyor. Birbirine tam olarak uyan çemberin parçalarıyla ilim insanları, akla ziyan şeyleri yapabilir ama tam olarak pi sayısına ulaşabilirlerse.

Âlem, matematiksel değerlerle doğrudan irtibatlıdır. Çember, kâinat kadar büyük ya da zerre kadar küçük de olsa orada mutlaka pi vardır. Her rotasyon yani yer değişim, pi sayısının fonksiyonudur. Güneş sistemi, dairesel rotasyonlar üretir. Pi, ışık dalgalarının bir parçasıdır. Dalgalar rengin ve sesin oluşumunu sağlar ve orada da pi vardır. Mühendislik, GPS, simülasyon, radyo, TV, telefon, enerji üretimi gibi pek çok alanda pi sayısı kullanılır. Ses dalgalarından okyanus dalgalarının ritmine kadar geometride hemen her yerde pi sayısı var. Üç boyutlu geometrik şekillerin çevreleri, alanları ya da hacimlerinin hesaplanması, açısal hız hesaplamalarında, frekansların dalga boylarında onunla işlem var. Esnek ve salınımlı yay sarkaçları hesaplamalarında, ipin, telin titreşimi, nehrin dolambaçlı hareketinin matematiğinde. Pi ile âlemi anlamaya, sırları çözülmeye çalışılır.

Mümkün olduğu kadar özetle nakletmeye çalıştığımız pi hakkındaki bilgilerden anlaşılan şu ki, pi formülü en küçükten en büyüğe kadar her şeyi sarmalamış ki bunlar her şeyi kuşatan bir ilmi gösterir. 

“Muhakkak ki Biz her şeyi bir kaderle, bir ölçü ile yarattık.”2, ayetinin bir şahididir pi. 

İnsanoğlu, pi sayısının sırrını sonuna kadar araştıracak ama o, İlâhi ilmin bir sırrı olma vasfını muhafaza edecek. Varlığın sırrını, mikro ve makro âlemde sonsuza kadar uzanan hesaplardaki kaderin enginliğine hayran kalarak takdirini ifade eden, o makamın nuruna muhatap olacak, etmeyen de zulmetine. 

Ve insan, pi ile kaderi arayacak, bilecek ve hissedecek vesselâm.

Dipnotlar:

1-Pi sayısı hakkında ayrıntılı bilgi için karekodu telefonunuza okutunuz.

2 - Kamer Suresi: 49.