Buna mukabil, 12 Eylülcülerin 1982’de halka zorla kabul ettirdiği darbe anayasası, resmî ideolojiyi dayatan antidemokratik ve çağdışı içeriği ile hâlâ yürürlükte. Siyaset, partiler, seçimler, eğitim, sivil toplum gibi önemli alanları aynı mantıkla düzenleyen temel kanunlarla beraber.

Oysa darbeler ve darbecilerle hesaplaşmak, daha da önemlisi sistemi darbelere artık geçit vermeyecek şekilde tahkim edip sağlamlaştırmak için asıl yapılması gereken, anayasadan başlayarak temel kanunları çağdaş ve evrensel demokrasi ve hukuk kriterleri çerçevesinde tamamen değiştirip yenilemek olmalıydı.

Bunun için en önemli referans ve kaynak, AB kriterleriydi. Oradaki değer ve kurallar esas alınarak sistem yenilenseydi, birçok sorun kolaylıkla ve çok kısa zamanda çözülebilirdi.

Nitekim askerî vesayetin bir ölçüde de olsa kırılmasında ve demokratik hukuk devletinin gerekleriyle çelişen bazı hallerden kurtulmamızda, AB sürecinin çok olumlu etkileri oldu. Ama bu süreçten uzaklaşıldıkça eski arızalar farklı şekil ve formatlarda, üstelik yer yer daha şiddetlenerek nüksetti. Geldiğimiz yer ortada.

Travması hâlâ devam eden 15-20 Temmuz süreci, sistemin müdahaleler karşısındaki kırılganlığını bir defa daha gösterdi.

Bu durumdan çıkmanın yolu, tekrar tekrar vurguladığımız gibi, demokratik hukuk devletini güçlendirecek köklü ve yapısal reformlardan ve bunlara hayat verip sürekli kılınmalarını sağlayacak zihniyet dönüşümünü başarmaktan geçiyor.

Ama ne yazık ki, ülkeyi yönetenlerin tercini tam aksi istikamete yönelip, ülkeyi tek adam rejiminin cenderesine hapsetmek oldu.

Bu tercihin her alandaki sıkıntılı neticelerini hep birlikte görmeye ve yaşamaya devam ediyoruz.