Şimde değil de ne zaman?

Dizi-2: Prof. Dr. Süleyman Yılmaz

Aksaray Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Twitter: @SY_SlymnYlmz

                                                                             ***

Hâlihazırda, MEB okullarında yaygınlaştırılması planlanan Tasarım Beceri Atölyeleri ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 18 Büyükşehirde pilot uygulama başlattığı Dene Yap Atölyelerinin muhtevasında; robotik, yazılım ve kodlama, teknoloji ve sanat tasarımı gibi STEM-A’yı (Science Technology, Engineering, Mathematics and Arts / Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Matematik ve Sanat) ilgilendiren çalışmalar yer almaktadır. Bütçe kısıtlarını ortadan kaldırmak için iki bakanlığın aynı konu üzerinden ayrı ayrı sarf edeceği bütçeler birleştirilir, daha verimli hâle getirilebilir.

- Nitelikli öğretmen yetiştirmek için MEB ve YÖK arasındaki işbirliği ve koordinasyonun sağlanması. Kapatılan öğretmen okullarında eğitim sürecindeki uygulama oranı % 53 iken, bugün eğitim fakültelerinde öğretmenlik uygulaması oranı % 10’un altındadır. Nitelikli öğretmen yetiştirmek için bu durum yeniden gözden geçirilmelidir.

-  Ağır ders saat ve yükünün öğrenciye getirdiği stres ve baskıyı azaltmak açısından ders saatlerinin makul seviyeye çekilmesi, esnek, modüler, daha az ders saati ve çeşidinin olduğu bir müfredatın hazırlanacak olması önemli bir karardır. Sosyal faaliyetler bağlamında; kültür, spor ve sanat faaliyetlerine zaman ayrılması ve bu alanlarda öğrenciyi değerlendirmenin olumlu bir gelişme olduğu söylenebilir. Bir eko sistem düşüncesi içinde evrimsel bir dönüşümü ihtiva etmesi genel kabul görebileceği düşünülmektedir.

- Öğrenci gelişiminin takip edilmesi ve başarısın arttırılması için ölçme yöntemlerinin çeşitlendirilmesi, ürün ve süreci değerlendiren ölçme araçlarının aynı anda kullanılmasının öngörülmesi önemli adımdır.

- Sınava giren öğrenci sayısının ve sınavla girilen okul sayısının azaltılması bölgeler arasındaki imkân farklılıklarını azaltacak, böylece zamanla öğrenciler üzerinde tabiî olarak sınav baskısının azalması söz konusu olacaktır. Okullarımızda yeterlik temelli değerlendirme uygulamalarının başlatılıyor olması, sınıflardaki çocukların akademik başarılarının izlenmesi ve desteklenmesi için Türkiye genelinde “Öğrenci Başarı İzleme Araştırması” yapılacak olması önemli bir karardır.

- Okulöncesi eğitimin, bir eğitim kademesi olarak kabul edilmesi ve yaygınlaştırılması önemli bir karar olarak algılanmaktadır. İlkokul 1. sınıfa başlama yaşının fizyolojik ve bilim düzeyine uygun hale getirilmesi gerekiyordu. Yakın zamanda 69 ay olarak karara bağlandı.

- Bakanlığın, veli ve öğrencilerin, öğretmene bakış açısı değişmeli, hizmetiçi eğitim ile öğretmen çağı yakalamalı, öz güveni tam olmalı, veli öğretmenin karşısında değil yanında olmalıdır. Bu bağlamda öğretmeninin itibarını sarsan Alo 147’nin iptali ve işlevinin Cimer’e devredilmesi oldukça önemli bir karardır. Eğitim sisteminde öğretmenin merkeze alınmış olması, sarsılan, örselenen itibarının yeniden kazanılmasını sağlayacak ve motivasyonunu güçlendirecektir.Öğretmen saygınlığını kaybederse, eğitimde disiplin ve başarı kalmaz.

- 10 Haziran 2014 çıkarılan kararname ile “Eğitim Lideri” seçmeleri dış müdahalelere açık hale gelmiş, atamalar liyakat unsurundan çıkarılarak, şahsî ve ideolojik eksene bürünmüştür. Okul, müdürüyle vardır. Müdürlük makamına gelmek için görüşmedik kimse kalmıyorsa, bu müdür o okula bir şey veremez. 

Liyakat sistemine önem verilmesi, yöneticilerin liyakat sisteme göre göreve gelmesi, eğitimin ve hizmetin kalitesini arttırabilir. Liyakatle gelmeyenler okullarda kaosun da adresi olmaktadır. 

Öğretmenlerin kariyer gelişiminin desteklenmesi önemlidir.

- Öğrencilerin not ve sınav kaygısı olmadan ilgi duydukları alanlarda uğraşması ve ders dışı sosyal faaliyetlere katılım sağlanması için yapılacak planlamalar oldukça sevindirici bulunmaktadır. Öğrenciler sürekli soru çözen değil, kendi başına kaldığında sorun çözen evsafında yetiştirilmelidir.

- Yabancı dil öğreniminde kademelere göre farklı öğretim yöntemleri uygulanması,  yabancı dil öğretmenlerine yüksek lisans ve uluslar arası sertifika imkânı masa, okul ve program türlerine göre farklı dil becerileri ön plana çıkarılması, yabancı dil öğrenimi için dijital platformların kurulması, yabancı dil öğreniminde erken yaş çocukları için oyun, hikâye, karaoke kullanılması olumlu karşılanmaktadır.

- Yürürlükteki 4+4+4 sisteminin eğitim kademlerinin verimliliği ve değerlendirilmesi Eğitim 20023 Vizyon Belgesinde yer almamaktadır. Sıklıkla sistem ve program değişimi, takibi zorlaştırmakta, sistemle entegre olan bütün sistemleri yakından etkilemektedir.

- Kamuoyu sabırsız bir şekilde, eğitim alanındaki yılların ihmalinin hemen giderilmesini ve iyileştirilmesi hususunda aceleci sonuç beklemektedir. 

Bazı STK’lar, özellikle eğitim paydaşı sendikalar anti propaganda yapmaktadır. Bürokrasinin sergilediği direnç ve ayak bağı hızla sönümlendirilmelidir. İşleyişe direnen bürokrasi ve bakanlığın gayretlerinin sun’î gündemlerle itibarsızlaştırma çabaları (Sezai Karakoç, Yoga/ESNE ve yönetim kadrosuna siyasî sızma üzerinden ayar çekme girişimleri) yalnızca bu kurumun itibarını zedeleyecektir. Ziya Hocaya yetkisiz bir sorumluluk misyonunun yüklenmesini reel bir karşılığı olamaz.

- Meslekî liselerine yönlendirilmesi, ara eleman yetiştirmeye önem vermeleridir. Meslekî eğitimde, diğer ülkelerle aramızda büyük fark var. Meslekî eğitimde % 4 düzeyindeyiz. Bunu Avrupa ülkelerindeki makul seviyelere arttırmak zorundayız.

- Sendikal ve siyasî anlamda, işleyişi kontrol etmek isteyen “ikinci paralel bir MEB” anlayışına imkân ve ortam sağlanmamalıdır. Bu yaklaşımın, Ziya Hocanın yaptığı güzel işleri gölgelediği, MEB içindeki bürokratik oligarşinin bir düalizm oluşturduğu, dramatik kaosa yol açtığı düşünülmektedir.

- Akademik, spor ve sanat alanlarında sağlanan derece ve başarılar, mevcut “Ödül Yönetmeliği” dolayısıyla karşılığını bulamamakta, öğretmen ve öğrenci cephesinde şevk ve motivasyon düşmesine sebep olmaktadır. Eğitim felsefesinde aklen, kalben ve ruhen sağlıklı, ahlâklı nesiller yetiştirmek olgusu oldukça önemlidir.

- Okullar arası farkın azalması, eşit imkân ve fırsatların sağlanması amacıyla “Sosyal ve sportif faaliyetler” yaygınlaştırılmalıdır. Bu amaçla Tasarım beceri atölyelerinin kurulması ivmelendirilmelidir. Okullarda içinde müzik enstrümanları bulunan müzik odaları, mümkün olduğunca spor ve drama salonları oluşturulmalıdır.

- Okuma Kültürünü geliştirmek için her okula, özellikle köy okullarına minik te olsa “Kütüphane” kurulmalıdır. Rol model olarak öğretmenlerin de hazır bulunacağı “Kitap okuma seansları” konulmalıdır.

Özetle, kamuoyu kendisini ve çocuklarını yakından ilgilendirdiği için MEB’i yakından takip ediyor. Öğretmen itibar görmek istiyor, Ziya öğretmen motivasyon için öğretmenin duygularına ve dimağına iyi dokunuyor. Öğrenciler akademik beklentilerin yükünden becerilerini ortaya koyacak program ve imkânlar bekliyor. Tasarım Beceri Atölyelerine kaynak sağlanmalıdır. Mademki, Ziya Hoca iş yapsın, eğitime nefes alırsın, öğretmen ve öğrenci heyecanını tazelesin, velilerin beklentilerini karşılaşan, eğitim başarımızı yükseltsin diye getirilmişse, eli siyasî ve bürokratik anlamda rahat kalmalıdır. 

Yetkisiz sorumluluk olmaz, bürokratik direnç işleyişe mani olur. Kendisine tevdi edilen görevle kurulu düzenini, rahatını bozup, özveri gösteren Ziya Hoca Bakanlık koltuğunun ucunda emaneten oturmamalı. Kaybeden eğitim olur, kaybeden gençlik olur, kaybeden öğretmen olur, kaybeden hepimiz oluruz.

O halde son cümlemiz şöyle olabilir: Eğitim için hemen, şimdi değil de ne zaman?

Referanslar:

Cemil Yücel, Engin Karadağ, TIMSS 2015 Türkiye; Patinajdaki Eğitim Raporu, 2016.

www.aljazeere.com.tr PISA 2015’teki düşüşün sebebi nedir?