Bu peygamberler (as), yoldan çıkmış kavimlerine iman esasları başta olmak üzere, peygamberlerine tâbi olmayı, öldükten sonra dirileceğimiz haşir gününe imanı ve adaletle hükmetmeleri için tebliğde bulundular.

Bu emirler birçok kişinin geçici olan keyfini kaçırsa da, haksızlığa uğrayan mazlumlar, adaleti arayan hakperestler tarafından kabul gördü.

Peygamberlerin başlarından geçen olaylar, ibret ve ders verici hadise manasına gelen “kıssa” kelimesiyle isimlendirilmişler. Tabiî ki, Kur’ân’dan öğrendiğimiz bu kıssaların her biri büyük hakikatleri ifade eder ve kıyamete kadar tazeliğini korurlar.

Bediüzzaman Hazretleri 20. Söz’de şöyle diyor: “Kur’ân-ı Hakîm’de çok hâdisat-ı cüzîye vardır ki, her birisinin arkasında bir düstur-u küllî saklanmış ve bir kanun-u umumînin ucu olarak gösteriliyor. Nasıl ki, ‘Âdem’e bütün isimleri öğretti.’2 Hazret-i Âdem’in melâikelere karşı kabiliyet-i hilafet için bir mu’cizesi olan talim-i esmadır ki [Allah’ın ismlerinin öğretilmesidir], bir hadise-i cüz’iyedir. Şöyle bir düstur-u küllînin ucudur ki:

“Nev-i beşere câmiiyet-i istidat cihetiyle talim olunan hadsiz ulûm ve kâinatın envâına muhit pek çok fünun ve Hâlık’ın şuunat ve evsafına şamil kesretli maarifin talimidir ki; nev-i beşere, değil yalnız melâikelere, belki semavat ve arz ve dağlara karşı emanet-i kübrayı3   haml davasında bir rüçhaniyet vermiş ve hey’et-i mecmuasıyla arzın bir halife-i manevîsi olduğunu Kur’ân ifham ettiği misillü, ‘Melâikelerin Âdem’e secdesiyle beraber, şeytanın secde etmemesi’4 olan hâdise-i cüz’iye-i gaybiye, pek geniş bir düstur-u külliye-i meşhudenin ucu olduğu gibi, pek büyük bir hakikati ihsas ediyor.”5

İsimlerin öğretilmesiyle Hz. Âdem’e, meleklere ve iblise karşı üstünlük vermiştir. ‘Meleklerin Âdem’e secdesiyle beraber, şeytanın [kibirinden] secde etmemesi’ küçük gibi görünen ancak kıyamete kadar insanlık âleminin de bir pusulası olmuştur.

1- Öğretilen her isim gelecekteki bütün ilim ve teknolojinin dayandığı bir mihenktir. Çünkü her ilim ve fen bir Esma-i Hüsna’ya dayanır.

2-Hz. Âdem’in şahsına öğretilen isimlerle birlikte gelecekte de insanların diğer mevcudat karşısında üstünlüğünü gösterip, arzın halifesi durumuna getirmiş ve bütün kâinatı kendine hizmetkâr yapmıştır.

3- Ayrıca insanlığın kıyamete kadar, secde etmeyen kibirli şeytanla mı beraber olacağı, yoksa; Allah’ın emriyle Hz. Âdem’e secde eden muttakî, inançlı insanlardan mı olacağı hususundaki iki yolu da göstermiştir.

“… Kur’ân-ı Mu’cizü’l-Beyan, bir tek Âdem’le (as) cüz’î hâdiseyi konuşurken bütün kâinatla ve bütün nev-i beşerle bir mükâleme-i ulviye ediyor.” 6

Yani Cenab-ı Allah Hz. Âdem’in şahsında istikbalde gelecek bütün insanlarla konuşuyor.

Onun içindir ki; peygamber kıssaları mazide yaşanmış ve o zamanda kalmış bir hikâye gibi okunmamalı. 

Dipnotlar:

1- Üç tanesine, evliyadır, diyen âlimler de olmuştur.

2- Bakara Suresi: 31.

3- Ahzab Suresi: 72.

4- A’raf Suresi: 11-18; Hicr Suresi: 30-38.

5- Sözler, s. 275-276.

6- Age., s. 276.