Kalk Ezan Oku!

Keyfi olarak namaz kazaya bırakılmamalıdır. Çünkü Bediüzzaman’ın ifadesiyle, “kâinatta en yüksek hakikat imandır. İmandan sonra namazdır.”1 Namaz emri bir Müslüman’ın ekmek ve su gibi hayatını biçimlendiren bir ibadettir. Onda özür adı altında gevşeklik göstermek makbul değildir.

Ancak gerçek özür zamanı geldiğinde zaten ona karşı söylenecek sözümüz olmaz. O bizi esir alıyor. Bu durumda da zaten dinimizdeki rahmet rüzgârı bizi sarıyor. 

Anlaşılan odur ki, meşrû ve mücbir bir özür sebebiyle namaz kazaya bırakılabilir. Özrün şiddeti ve zorluğu derecesinde de bu tasarruf inşallah günah olmaz; bilakis verdiği kaygı derecesinde sevaptan ve feyizden hali de olmaz. 

Ebû Katâde (ra) anlatıyor: Bir gece savaş dönüşünde Resûlullah (sav) ile birlikte yolculuk ediyorduk. Yorulmuştuk. İçimizden birisi: “Yâ Resûlallah! Emretsen de gece sonunda biraz konaklasak!” dedi. Allah’ın Resûlü (sav) de: “Korkarım; uyuyakalıp namazı kaçırırsınız!” buyurdu. Bilâl (ra) ise: “Ben sizi uyandırırım!” dedi ve yattılar. 

Hazret-i Bilâl (ra) arkasını devesine dayayıp beklemeye başlamıştı. Derken gözleri kapanıp o da uyuyakaldı! Resûlullah (sav) uyandığı zaman güneş gözükmüştü. “Ey Bilal! Sözün nerede kaldı?” buyurdu. 

Hazret-i Bilal de (ra): “Yâ Resûlallah! Bugüne kadar bana böyle ağır bir uyku basmış değil!” dedi. Bunun üzerine Allah’ın Resûlü (sav): “Allah Teâlâ istediği zamanda ruhlarınızı kabz etti ve dilediği anda da geri verdi. Ey Bilâl, kalk ezân oku!” buyurdu. Bilâl (ra) ezan okudu. Resûlullah (sav) abdest aldı. Güneş yükselip bembeyaz olduğu vakitte kalktı, sabah namazını kıldırdı.”2      

Bir Örnek de Savaş Anından

Peygamber Efendimiz (sav) de Hendek Savaşının en şiddetli bir bölümünde namazları tehir etmiştir. Abdullah b. Mes’ud (ra)’un rivâyeti şöyledir:  “Hendek Savaşında müşrikler, Hazret-i Peygamberi (sav) dört vakit namaz kılmaktan alıkoydular. 

Nihâyet gecenin Allah’ın bildiği kadar bir kısmı geçince; Bilâl’e emrettiler, Bilâl ezan okudu ve kâmet getirdi; Hazret-i Peygamber (sav) öğleyi kıldırdı. Sonra Bilâl kâmet getirdi; Hazret-i Peygamber (sav) ikindiyi kıldırdı. 

Sonra Bilâl kâmet getirdi, akşamı kıldırdı. 

Sonra Bilâl tekrar kâmet getirdi; Hazret-i Peygamber (sav) yatsı namazını kıldırdı.”3       

Ancak Unutmayalım

Ancak tekrar hatırlatalım: Namazı vaktinde kılmak farzdır.  Peygamber Efendimizin (asm) bu örneklerinden hareketle namazın kolaylıkla kazaya bırakılabileceğini çıkarmak yanlış olur. Zorunluluk halleri bizim sebep olmadığımız ve genellikle bizim dışımızda kendiliğinden oluşan ve bizi etkileyen hallerdir. 

Mesela tembellikten veya geç yatmaktan ya da umursamamaktan dolayı sabah namazına kalkmamak bir özür sayılmaz.   

Bize düşen, uyku ağırlığını giderecek tedbirleri önceden almaktır. Mesela erken yatmak, saatimizi kurmak, saat çalar çalmaz uyanmaya azami özen göstermektir. Biraz sonra kalkarım bahanesine sığınmadan yorganı üzerimizden atarak uykudan kalkmak vb. gibi namazı önemsemektir.  Biz namazı önemsersek inşallah namaz kılacak vakti her zaman buluruz. Zamanla da inşallah yerleşir.         

Dipnotlar:

1- Bediüzzaman, Tarihçe-i Hayat, s. 156

2- Buhârî, C.2, S.533

3- Tecrît Terc., C.2, S.534