Rabia İlhan: “Hocalarımız “Levlake levlak lema halektul eflak” hadisinin, “Ben cinleri ve insanları ancak bana kulluk etsinler diye yarattım” âyetiyle çeliştiğini ve bu hadisin mevzu olduğunu söylüyorlar. Ama Üstadımız bu hadisi çokça kullanmış. Bu meseleyi nasıl açıklamalıyız?”
“Levlake” Hadisini destekleyen ayet var mıdır?
Levlake levlak hadisi üzerine
Âlimlerin Çoğu Bu Metni Doğruluyor
“Levlake levlak lema halektul eflak” metninin sıhhatini tahkik etme işi elbette hadis otoritelerinindir. Mütehassıs olmayanların bu meseleyi mübalâğalı biçimde tartışarak hakikati incitmelerini doğru bulmayız.
Deylemî’de İbn-i Abbas’tan nakille şöyle bir rivayet vardır: Hz. Peygamber (asm) şöyle buyurmuştur: ‘Cebrail bana gelerek şöyle dedi:
‘Ey Muhammed! Sen olmasaydın Cennet’i yaratmazdım. Sen olmasaydın, Cehennem’i de yaratmazdım.’” 1 İbn Asâkir bu sözü, “Sen olmasaydın, dünyayı yaratmazdım” biçiminde de nakletmiştir.2
Bu metnin, Kütüb-ü Sitte gibi muteber kaynaklarda olmaması hadis olmadığı manasına gelmez. Âlimlerin çoğu bu metni doğruluyor.
İmam-ı Rabbani, Mevlânâ Halid-i Bağdadi, Şeyh Ahmed-i Cezerî, Mevlânâ Cami, Nimetullah bin Veli gibi mutasavvıflar hadisin manasını doğruladıkları gibi; Suyutî “El-Leali-l Masnua” adlı eserinde (1/sh.272); Aliyyü’l-Kari “Esrar-ül Merfüa (sh. 295)” ve “Şerhu’ş-Şifa (1/sh.6)” adlı eserlerinde; Muhammed Said Zalûl, Tahkik adlı eserinde (sh.194); Şevkani, “El-Feraid-ül Mecmua” adlı eserinde (sh. 326) ve Aclunî “Keşfü’l-Hafa” adlı eserinde (sh. 2/164) bu hadisi zikretmişlerdir.
Keza Hafız Acluni, Aliyyü’l-Kari, İbn-i Teymiyye gibi müellifler eserlerinde, “bu söz, hadis usûlüne uygun bir rivayetle gelmemiş olsa dahi, manası haktır ve doğrudur.” demişler, hadisi, Peygamber Efendimiz’in (asm) Kur’ân’da geçen evsafına uygun bulmuşlardır. 3
Kur’ân’ı ve hadisleri anlamada güçlü bir otorite olarak Bediüzzaman Said Nursî Hazretleri de bu metni hadis kabul etmiş ve Peygamber Efendimiz’i (asm) kâinatta bu hadisle konumlandırmıştır.
Müzakere Adabı
Müzakere adabını kaybetmemek gerekir. Çünkü hakikat tek renkli olmadığı gibi, ya siyah ya beyaz da değildir. Farklı renkte olan da vardır. Renklerin birbirine katılmasa da, saygı duyması ilmin izzetinin gereğidir.
İslâm tarihinde zaman zaman ihtilâflı görüşler savunan mezhepler birbirinin muhalif görüşüne saygı duymuşlar, yekdiğerini itham etmemişlerdir. Sadece “fihi nazarun” (O onun görüşüdür) demekle yetinmişlerdir. Ve her birisi de hak olarak ümmet tarafından kabul görmüştür.
Bediüzzaman bunu su misaliyle açıklıyor: Bir suyun tıbben dört ayrı hükmü vardır ve dördü de haktır. Birisine su ilâçtır, diğerine zehirdir, öbürüne su az zararlıdır, berikine zararsız, menfaatlidir… vs. “Sen diyebilir misin ki, “Su yalnız ilâçtır, yalnız vaciptir, başka hükmü yoktur.” 4
Levlake hadisiyle ilgili olarak da farklı görüşler olabilir. Bunda hiç sakınca yoktur. Asıl sakınca tartışarak hakikati örselemektir. Hakikati Allah bilir. Görüş sahipleri en fazla yekdiğerinin görüşüne katılmadığını söyleyebilir. Hadisin kaynağına güvenmediği için kabul etmeyenler olabileceği gibi, hadisin manasının hak olduğunu kabul edenler de olabilir.
Mesele münakaşa kaldırmaz. İki tarafın da birbirine fütursuzca girişmesine gerek yoktur.
Kur’ân İle Çelişmiyor
Levlake hadisi ne bahsettiğiniz âyetle ne de başka bir âyetle çelişmez. Bilâkis âyetler bu hadisin manasını teyid eder mahiyettedir. Bahsettiğiniz âyet, cinlerin ve insanların Allah’a kulluk etmeleri için yaratıldığını söylüyor. 5
Zaten de Peygamber Efendimiz (asm) Allah’a kulluğun öncüsü ve incisi değil midir? O’ndan daha kul bir kul var mıdır? Nitekim şehadet kelimelerinden biri olan “Abduhu ve resuluhu” ifadesinde kulluk yönü öne geçiyor.
Fakat O’nun (asm) risaleti de vardır. İşte bu risalet, kâinata bedeldir. Kâinat bu risaletin getirdiği Kur’ân ve hakikatler için yaratılmıştır demek neden mübalâğalı olsun?
Bediüzzaman’ın da ifadesiyle kâinat bir kitaptır. Hazret-i Muhammed (asm) ise cin ve insin muallimidir. Muallimsiz kitap manasızdır. Öyleyse bu hadisin manası, bu muallim olmasaydı bu kitap da yaratılmazdı, demek olamaz mı? Nitekim, “Anlaşılmaz bir kitap, muallimsiz olsa, manasız bir kâğıttan ibaret kalır.6
Dipnotlar:
1- Deylemî, el-Firdevs bi-me’sûri’l-hitâb (Firdevsü’l-ahbâr), V, 227. 2- İbn Asâkir, Târîhu Medineti Dımaşk, III, 518. 3- Aclûnî, Keşfu’l-hafâ, I, 54; II, 192. 4- Sözler, s. 788. 5- Zariyat Sûresi: 56. 6- Sözler, s. 201.
***
Konuyla ilgili makaleler:
Levlake levlak hadisi üzerine
“Levlak hadisi uydurma diyenler var. Bu hadisin durumu nedir?”
Devamını okumak için tıklayınız:
http://www.yeniasya.com.tr/suleyman-kosmene/levlake-levlak-hadisi-uzerine_304885