Karabasan Aslında Nedir?

Karabasan aslında tıbbın uyku felci olarak ifade ettiği bir çeşit gece rahatsızlığı ve bir çeşit uyku bozukluğudur. Bazen uykuya dalma, bazen de uyanma esnasında gelişebiliyor. Yoğun çalışanlarda, çok yorgun uyuyanlarda, uyku düzeni değişenlerde, kaygı bozukluğu, stres ve anksiyete sorunu yaşayanlarda, depresyon geçirenlerde, nefes alma problemi görülenlerde, kendini çıkmazda hissedenlerde, daralıp sıkışanlarda, madde bağımlısı olanlarda, uzun süre sırt üstü yatanlarda ve gün içinde ağır stres geçirenlerde görülebileceği gibi bazı ilaçların kullanımı anında da görülebilir. Kişiden kişiye farklılaşan sebepleri vardır. 

Hemen herkes hayatında çeşitli zamanlarda yaşayabilir. REM uyku sırasında meydana gelir. Bu esnada uykuya henüz tam geçilmemiş, hafif bir uyku ve rüya hali vardır. Birkaç saniye veya birkaç dakika sürebilir.  

Normalde uyku halinde kaslar felç halindedir. Nitekim zaten uykuya mevtin küçük kardeşi denmiştir1. Uyku felci sırasında beyin herhangi bir nedenle uyanır, ama kasların felç hali devam eder. Yani kaslar uyanmaz. Bu sebeple kişi hareket edemez. Kaslarını oynatamaz. Elini ayağını kıpırdatamaz. Kişi, üzerinde biri oturmuş gibi hisseder. Aslında bu sırada üstünde oturan biri falan yoktur. Sadece kaslar uyku halini sürdürmektedir. Bu nedenle beyni uyanan kişi üzerinde ağırlık hisseder. 

Halisünasyona Sebep Olur mu?

Uyku felci halüsinasyona sebep olmaz. Ancak bazen uyku felci yaşayanlar, halüsinasyon da görebiliyor. Öyle ki nefes almada darlık çekmek veya daha az oksijen almak halüsinasyona sebep olabiliyor. Böyle kişiler bazen uyku felci sırasında uçtuğunu veya tavana doğru yükseldiğini hissedebiliyorlar.  

Uyku felci tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Genellikle rem veya non-rem uyku sarmalını bozmayan ve uyku sürecini düzene sokan ilaçlar tavsiye edilir. Ancak bu ilaçlar kesinlikle doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Antidepresan ilaçlar uyku felcini önlemez. 

Paniğe gerek yoktur. Uyku felcine uğramış kişi vücuduna dokunduğunuzda uyanır ve uyku felci durumu geçer.  

Çare Sünnette

Sünnette olduğu gibi sağ tarafı üzerine yatan2, karnı üzerine veya sol tarafına yatmayan kişiler uykuda rahatsız edici durumlardan da uzak bulunurlar. Bilindiği gibi kalbimiz sol yanımızdadır. Sol yanımız veya karnımız üzerine yattığımız zaman, uyku halinde kalbimize baskı yapmaktan kendimizi koruyamayız. Sıkışan ve rahat çalışması engellenen kalbimiz ise bize uykuda rahat yüzü göstermez; kâbuslar yaşatır. Bazen uyku felcine sebep olur.  Böylece sabahleyin dinlenmiş olarak değil, yorgun olarak uyanırız. Ve bu yorgunluk, gün boyu bütün işlerimizi, verimliliğimizi, aktivitemizi, başarımızı ve iş heyecanımızı engeller.  

Peygamber Efendimiz (asm) yatarken Âyet’el-Kürsî” okuyan kişi için, Allah’ın sabaha kadar bir muhafız görevlendirdiğini, onu tehlikelerden emin kıldığını ve ona şeytanın yaklaşamayacağını bildirmiştir.3

Uykuya geçerken sünnet üzeri bulunmak, Muavvizeteyn (Felak ve Nas sureleri) ve ihlas suresini ve  Âyetel-Kürsi okuyarak üzerimize üflemek, en azından yatağa girerken Euzübillahi mineşşeytanir-racim, Bismillahirrahmanirrahim demeyi ihmal etmemek inşallah karabasandan da, uyku felcinden de uzak, rahat bir uyku çekmemize yardımcı olur.  

Dipnotlar:

1- Mektubat, s. 403

2- Camiü-s-Sağir, 1/292

3- Buhârî, Vekâlet, 10