Hurmet, evlenme haramlığı demektir.
“Mahrem” sözcüğü, evlenme haramlığı kapsamındaki kişileri ifade ediyor.
Bediüzzaman’ın ifadesiyle: “Mahremlerin simaları, karabet ve mahremiyet cihetindeki şefkat ve muhabbet-i meşrûayı ihsas ettiği cihetle, nefsî, şehvanî temâyülâtı kırar.” 1
“Namahrem” de, mahrem olmayanlar, yani kendisiyle evlenilmesi haram olmayanlar demektir.
Hurmet-i musahara, evlilik bağı ile oluşan evlenme haramlığı demektir.
Evlenme haramlığının sınırlarını Kur’ân şöyle çiziyor:
“Size şunlarla evlenmek haram kılındı: Analarınız, kızlarınız, kız kardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, erkek kardeş kızları, kız kardeş kızları, sizi emziren sütanneleriniz, süt kız kardeşleriniz, zevcelerinizin anneleri, kendileriyle zifafa girdiğiniz zevcelerinizden olup evlerinizde bulunan üvey kızlarınız,—eğer anneleri ile zifafa girmemişseniz onlarla evlenmenizde size bir günah yoktur—öz oğullarınızın eşleri, iki kız kardeşi (nikâh altında) bir araya getirmeniz. Ancak geçenler (önceden yapılan bu tür evlilikler) başka. Şüphesiz Allah çok bağışlayıcıdır, çok merhamet edicidir.” 2
Bu âyette üç çeşit evlenme engeli söz konusu edilmiştir:
Kan hısımlığı, evlilik hısımlığı ve süt hısımlığı.
I) Kan hısımlığı: Bir erkeğe kan bağı dolayısıyla dört grup kadın haramdır:
1- Annesi, annesinin annesi ve yukarıya doğru bütün nineler.
2- Kızı, kızının kızı ve aşağıya doğru bütün kız torunlar.
3- Ana baba bir, ana bir veya baba bir kız kardeşi, kız ve erkek kardeş kızları.
4- Halalar ve teyzeler, büyük halalar ve büyük teyzeler ve yukarısı.
II) Evlilik hısımlığı: Evlilik yoluyla meydana gelen hısımlıktır. Evlilik yoluyla birliktelik sağlandıktan sonra, artık boşanma veya ölüm olsa bile evlilik hısımlığı bitmez. Evlilik hısımlığının meydana getirdiği evlenme engeli dört çeşittir:
1- Üvey kızlar: Kadının önceki kocasından olma kızı ile yeni kocası arasında ebediyen evlenme engeli vardır.
2- Kayınvalideler. Erkek için, eşinin annesi; kadın için de eşinin babası kendisine ebediyen haramdır.
3- Üvey anne ve nineler. Kur’ân, “babalarınızın evlendiği kadınlarla evlenmeyin.” 3 âyetiyle bunu yasaklıyor. Bu sebeple erkeğe üvey annesi haram olduğu gibi, üvey annesinin annesi ve yukarıya doğru bütün nineler de haramdır.
4- Gelinler. Erkek, oğlunun veya torunlarının eşleri ile, ebediyen-–boşanma veya ölümle gelin dul kalsa bile—evlenemez. Bu hükmü de yukarıdaki âyetten anlıyoruz.
III) Süt hısımlığı: Bir kadın, iki yaşına kadar emzirdiği çocuğun sütannesidir. Emzirmekle süt hısımlığı doğmuştur.
Süt hısımlığı tıpkı kan hısımlığı gibidir. Yani kişi, sütannesi ile evlenemeyeceği gibi, sütbabası, sütkardeşleri, süt yeğenleri, süt amcaları, süt dayıları, süt halaları ve süt teyzeleriyle de evlenemez.
Hurmet-i Musahara, evlilik yoluyla meydana gelen ebedî evlenme engeli demektir. Yukarıda geçtiği gibi, evlenme hısımlığının doğurduğu engelleri ihtiva eder.
ŞEYTANLARIN BAĞLANMASI
Muharrem Bey: “Ramazanda şeytanların bağlanması ne demektir? Şeytanların bu ayda hiç iğfal etmemesi demek midir?”
Peygamber Efendimiz (asm) buyurmuştur ki: “Ramazan ayı geldiğinde Cennet kapıları açılır, Cehennem kapıları kapanır ve şeytanlar zincire vurulur.” 4
Şeytanların zincire vurulması, onların hiç iğfal etmemesi demek değildir.
Oruç vasıtasıyla mevhum rububiyetini bırakan ve aczini ve fakrını bilen nefisler Allah’a kul olduğunu anlarlar ve şeytanın desiselerine ve hilelerine kulak vermezler, böylece şeytan mü’minleri iğfal edemez demektir.
Bedîüzzaman’ın ifadesiyle Ramazan-ı Şerifin orucu, nefsin tehzib-i ahlâkına yardımcı olur, nefse ahlâkî güzellikler kazandırır, nefsin serkeşâne muamelelerinden vazgeçmesine vesile olur.5
Bu hadisi tefsir sadedinde Bedîüzzaman diyor ki: “Ramazan-ı Şerifteki oruç, doğrudan doğruya nefsin firavunluk cephesine darbe vurur, kırar. Aczini, zaafını, fakrını gösterir, abd olduğunu bildirir.” 6
Ramazan ayında suç oranlarının diğer aylara nispetle düşüş kaydetmesi, bu hadis-i şerifin her sene yaşanan canlı delillerindendir.
Dipnotlar:
1- Lem’alar, s. 199.
2- Nisa Sûresi: 23.
3- Nisa Sûresi: 22.
4- Buhari, Savm, 5; Bed’ül-Halk,11; Müslim, Sıyam, 2; Neseî, Sıyam, 4,5; Müsned, 2/281, 401; 3/236.
5- Mektubat, s. 389.
6- Mektubat, s. 393.