Duada Sadece O’na Yönelmek
Duâda istek ve ihtiyaçlarımızı hiç şüphesiz gücü, kudreti, ilmi, iradesi ve hikmeti sonsuz olan âlemlerin Rabb’inden istiyoruz. Duânın hikmeti, kulluğumuzu idrak etmemiz, acziyetimizi ve fakrımızı teslim etmemiz, Allah’tan isteme ve Allah’ı mercî bilme şuurunu kavramamız, her zaman başvuracak ve ihtiyaçlarımızı arz edecek bize en yakın ve en güçlü hacet kapısının bulunduğunu takdir etmemiz, yani kulluk adabını her an yaşamamızdır.
Duâda doğru olan; her halimizde bizi bilen birisinin var olduğunu, O’na yönelirsek, O’nun, bize yardımcı olacak ve menfaat sağlayacak en büyük kuvvet ve kudret Sahibi olduğunu, bizi işittiğini, bizim ihtiyaçlarımızı gördüğünü, bize imdat ettiğini bilmek, O’na yönelmek, O’na kalben yaklaşmaktır.
Bedîüzzaman Hazretleri’nin ifadesiyle, duânın “en mühim ciheti, en güzel gâyesi, en tatlı meyvesi şudur ki: Duâ eden adam anlar ki, Birisi var; onun hatırat-ı kalbini işitir, her şeye eli yetişir, her bir arzusunu yerine getirebilir, aczine merhamet eder, fakrına medet eder.” 1
Dolayısıyla duâda öncelikli maksat, Allah’ın rızasını duâmız vesilesiyle kazanmaktır. Ve eğer Allah dilerse duâmızı kabul edeceğinden emin olmak ve O’nun takdirine güvenmektir. Kabulü gecikse bile duâyı bırakmamaktır.
Duanın Kabul Edileceğine İnanmak
Peygamber Efendimiz (asm), “Allah’a duânızı kabul edeceğine inanarak duâ edin. Şunu bilin ki, Allah kendisinden başka bir şeyle meşgul ve gafil kalbin duâsını kabul etmez.” 2 buyurmuştur.
Bu hadis bize, Allah’tan her şeyi isteyebileceğimizi; ama istediğimiz şeyi vereceğine inanarak istememizi tavsiye ediyor. Allah hakkında su-i zandan kaçınmamızı, hüsn-ü zan etmemizi emrediyor. Nitekim bir hadis-i kutside Cenab-ı Hak: “Kulum Beni nasıl tanırsa onunla öyle muamele ederim.”3 buyuruyor.
Yani kulum benim hakkımda su-i zan ediyorsa, yani benim duâyı kabul etmeyeceğime inanmışsa, bu kabul edilemez. Fakat benim hakkımda hüsn-ü zan ederse, yani duâyı kabul edeceğime inanmışsa, kulumun bu iyi zannı duâsının kabulüne de önemli bir vesiledir.
Duada Samimî Olmak
Duâda samimî olmalıdır. Samimiyetin bir ölçüsü, duâ ederken başka şeyle meşgul olmamaktır. El de, göz de, kulak da, kalb de, akıl da, duygular da, mümkünse el birliği etmeli ve duâya iştirak etmelidirler.
Duâ ederken gafil olmamaya çalışmalıdır. İstediğimiz şeyi kâinatın Sahibinden istediğimizi bilmeli, doğrudan O’na ve sadece O’na yönelmeliyiz.
Bir vatandaş bin bir rica ve randevudan sonra Vali tarafından kabul edilse... Valinin kapısını çalsa… Kapı açılsa... Adam bu esnada yüzünü validen çevirse, valiye arz-ı hürmet etmese, isteklerini ağzının ucuyla sıralasa, bu esnada gözleri koltuklarda, kulakları müzikte, elleri başka bir işle meşgul olsa… İsteği kabul görür mü?
Duâ ederken Allah’a olan yönelişimiz, Allah’a olan inancımız, Allah’a olan saygımız, Allah’a olan samimiyetimiz, valiye gösterdiğimiz yönelişimizden, inancımızdan, saygımızdan ve samimiyetimizden geri kalmamalı!
Duada Ümitvar Olmak
İnanalım ki, Allah duâmızı kabul eder. Ama biz duâmızı doğru üslûplarla yapalım.
Duâmıza doğru adımlarla yürüyelim. Duâmızın fiilî yönü varsa yapalım.
Tembellik yapmayalım. Havalecilik yapmayalım. Vurdumduymazlık yapmayalım.
Biz davranışlarımızı düzeltelim. Allah’ı imtihan etmeyelim.
Duâmızın kesin kabul edileceğine inanırsak, bu bizi daha çok duâya teşvik eder, bizi daha çok Allah’ın rahmet kucağına atar.
Diyelim ki, birisinden bir şey isteyeceksiniz. Vereceğine inanırsanız istersiniz. İnanmazsanız istemezsiniz. Verecek, ama bazı şartları varsa, o şartları yerine getirirsiniz.
Ümitle yapılan duâ, ümitsizce yapılan duâdan daha faziletlidir, daha sevaplıdır, daha tedavi edicidir, daha yapıcıdır, kulluğa ve ubudiyete daha çok yakışır. Ve duâmızı daha çok kabule yaklaştırır.
Dipnotlar:
1. Sözler, s. 288. 2. Camiü’s-Sağir, 1/s.115. 3. Sözler, (8. Söz) s. 39; Buhari, Tevhid, 15; Tirmizi, Tevbe, 1