Emekli, işçi, memur, köylü ağır ekonomik kriz altında eziliyor. 22 yıldır iktidarda olan AKP hükûmetleri uyguladığı birbirine zıt ekonomik politikalarla krizi iyice derinleştirdi.
“Faiz sebep, enflasyon sonuç” politikası ile faizler yüzde 8,5’e düşürüldü, ardından bunun yanlış olduğu kanâatine varıldı ve kademe kademe yüzde 50’ye çıkarıldı.
KKM ile piyasadan dolar toplandı ardından bunun da yanlış olduğu anlaşılınca şimdi de bundan kurtulmanın çareleri aranıyor. Ama atı alan Üsküdar’ı geçti. Bu politikalarla zengin daha zengin fakir daha fakir oldu. Orta direk ortadan kalktı.
Her seferinde uygulanan yanlış politikalar sanki iktidar 22 yıldır iktidarda kendileri değil de başkaları varmış gibi savunmalar yapıldı. Ancak son günlerde bazı bakanlar ve yöneticiler de ekonominin kötü olduğunu söylemeye mecbur kalıyor.
***
Hatayı düzeltiyorlarmış!
AKP Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Şen, hayat pahalılığı ve emekli aylıklarının düşük seviyede kalmasına yönelik eleştirilere “Vatandaş doğru söylüyor. Hatayı düzeltiyoruz” diyor. Sanki hatayı yapan başka bir iktidar…
Tarım Bakanı 540 liraya satılan kıymanın pahalı olduğunu ağzından kaçırıyor, toparlamaya çalışıyor ama ne mümkün. Çünkü millet her şeyi görüyor. Alabilen alıyor, alamayan Kurban Bayramını bekliyor.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, vatandaşın ekonomiden şikâyet etmekte haklı olduğunu söylüyor. En büyük problemin geçim sıkıntısı ve gelir dağılımın bozulması olduğunu kabul ediyor, bunun sebebinin enflasyon olduğunu söylerken, göreve geldiğinde yüzde 39,59 olan enflasyonun 2-3 ay öncesine kadar 75,45’e yükseldiğini, şimdi resmî rakamlara göre yüzde 52’ye düştüğünü hesaba katmıyor.
***
Emekli aylıklarında düşüş…
Emekliler sistemi de o kadar bozuldu ki, her geçen gün yeni bir sıkıntı çıkıyor.
Birincisi, memurlara yapılan 8 bin liralık seyyanen zam emeklilere yansımadığı için çalışanlar emekli olacaksa da olmuyor. Bu durumda işsizlik artırıyor.
İkincisi, 2008 yılında emeklilere maaş bağlama oranındaki değişiklikle yüzde 75’ten yüzde 40’ların altına indirilince, 16 yıldır emekli olanlara daha az maaş bağlanır.
Şimdi bir sıkıntı daha ortaya çıktı. 2025 yılında emekli olanların 2024 yılında emekli onlara göre aylıklarında yüzde 30-35 oranında düşük olacak. Şimdi emekliliği gelmiş ama çalışmaya devam eden çalışanlar kara kara düşünüyor. İki arada bir derede kalmış durumda.
Bu sene sonunda emekli olsa, 8 bin lira seyyanen zam emeklilere uygulanmadığı için (iki yıllık fark 14.500 liraya çıktı) maaşı yarı yarıya düşecek. Gelecek seneyi beklese, emekli maaşı yüzde 30-35 daha düşecek.
Bu arada şunu da söylemeden geçmeyelim: Yüzde 30-35 düşüş, sadece emekliğe hak edenleri değil, bütün çalışanları ilgilendiriyor. 1 Ekim’de açılacak Meclis’te bu konuda bir düzenleme yapılmazsa büyük bir sıkıntı daha ortaya çıkmış olacak.
***
Fakirlikte eşitlemek
Temmuz ayında en düşük maaşa 2.500 lira zam yapıp diğer emeklilere zam yapılmamıştı. Şimdi de emeklilik sistemi böyle devam ederse herkes fakirlikte eşitlenmiş olacak. Acaba niyet bütün emeklileri en düşük emekliğe aylığı olan 12.500 liraya yaklaştırmak mı?
Mevcut emekliler zaten endişeliydi, şimdi emekli olmayı düşünen de endişeli. Çünkü, mevcut emeklilik sistemi âdil bir yapıdan uzak.
Adalet ve hakkaniyetten uzak emeklilik sistemi kökten değişmeli. Âdil, kalıcı ve hakkaniyetli bir hâle getirilmeli. 22 yılda bırakın düzeltmeyi daha karmaşık hâle getirilen emeklilik sistemini bu hükümet değiştirebilir mi? Tecrübe ile sabittir ki değiştiremez.