Asgarî ücreti; işçi, işveren ve hükûmetten oluşan bir komisyon beliriyor. İşçileri Türk-İş temsil ediyor. Son yıllarda hükûmetin tutumu hep işverenden yanaydı. 

Yaklaşık 7 milyon asgarî ücretlinin merakla beklediği zam pazarlığı sürerken, işveren tarafı yüzde 25’lik bir artış üzerinde duruyor. İşçi ve hükûmet tarafı şu anda bir rakam telâffuz etmiyor. Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, “insanca yaşayabilmek için bir ücret” talep ediyor. Ancak bu çağrıya şimdilik olumlu bir cevap gelmedi.

 Asgarî ücrete insanca yaşamaya lâyık bir zam yapılacak mı göreceğiz.

***

Yoksulluk sınırı 67 bin lira!

Türk-İş,  dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması tutarı yani açlık sınırını 20.432 TL, gıda ile birlikte diğer tüm temel harcamalar için haneye girmesi gereken toplam gelir tutarı yani, yoksulluk sınırını ise 66.553 TL olarak açıkladı. Tablo bu kadar ağırken yüzde 25 gibi bir rakamın konuşulması kabul edilebilir ve adaletli değil. Bu şu anda 17.002 lira olan asgarî ücretin 21 bin 250 liraya çıkması demek!

Ayrıca vergi ve harçlara yeni yılda yüzde 44 zam geleceği düşünüldüğünde bu teklifi yapmak “önümüzdeki yıl daha da yoksullaşın daha da açlık çekin” demektir, ayıptır, günahtır.

Bütün temel harcamalar için haneye girmesi gereken toplam gelir tutarının (yoksulluk sınırının) 66.553 olması gerekirken bunun üçte birinin bile verilmemesi yoksulluğun daha da artmasına sebep olacak.

 Bu rakam verilir mi, elbette verilmez. Hiç değilse asgarî ücret en az 30, emekli aylığı en az 22 bin lirayı geçmelidir…

***

Emekli ne yapsın?

Diğer yandan yılsonu yaklaşırken memur ve emekliye gelecek zammı belirleyecek olan enflasyon rakamları yarın açıklanacak. 3 Ocak 2025’te açıklanacak enflasyon oranına göre zam alacak emekli ise kara kara düşünüyor. 

Milyonlarca emekli 12.500 lira ile geçinmeye çalışırken, yüzde 20-25 gibi bir zammın emekliye ve çalışana reva görülmesi hükûmetin insanlara verdiği değeri gösteriyor.

Hükümetin icat ettiği kök ücrete zam mı gelecek, yoksa kök ücret üzerinden mi zam verilecek bu da belirsiz. Eğer kök ücret üzerinden zam verilirse emekliler 12.500 lira veya biraz üzeri ücretle yaşamaya mahkûm edilmiş olacak.

2023’te memurlara verilen 8.077 TL’lik seyyanen zammın bugünkü karşılığı 15 bin TL. Bu bütün emeklilere verilmezse emeklilerin hâli daha da kötüleşecek.

***

Uykularınız kaçıyorsa

AKP Teşkilatlardan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Erkan Kandemir, “Eğer emeklimizin canı sıkkınsa AKP yöneticilerinin Cumhurbaşkanımızın canı sıkılmıştır. Bizim keyfimizi kaçırır, gece uyumayız.” demiş.

Bu durumda Sayın Kandemer’in açıklamasından sonra hükûmetin yapması gereken şey net: 

Seyyanen zam bekleyen emekli ve asgarî ücretliye enflasyon oranında değil, seyyanen zam yapmak… Bunu söyleyenlerin gece başlarını yastığı koyduklarında rahat uyuyabilmek için bu talepler yerine getirilmelidir…

***

Çarpıklığı büyütmeyin

Bir diğer konuda emekliye ve memura, gerçekleşen enflasyon oranında zam yapılacakken, asgarî ücrete 2025’in hedeflenen enflasyon oranına göre zam yapılacağının düşünülmesi de ayrı bir çarpıklıktır. Unutulmamalıdır ki, Merkez Bankası, 2024 yılı için tahmin edilen enflasyon oranını üç kez revize etmek zorunda kaldı. Hep de hedeflenen enflasyon arttı!

Son yıllarda çalışan ile emekliler arasındaki ücret adaletsizliği, dengesizliği ve çarpıklığı zaten büyüktü, bu durumda daha da büyüyecektir.