Partili Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ilk uygulandığı dönemde Maliye Bakanlığı yapan Berat Albayrak,  Lütfü Elvan ve Nurettin Nebati dönemlerinde uygulanan ekonomi politikaları ile enflasyon tavan yaptı. 

İcat ettikleri Kur Korumalı Mevduat hesabı ile zengin daha zengin, fakir daha fakir hâle geldi. Orta direk ortadan kalktı.

“Faiz sebep enflasyon sonuç” denilerek faizler düşürüldü, sonra bunun yanlış olduğu söylenerek 8.5’a düşen faiz tekrar 50’lere çıkarıldı.

Tabiî bunu söylerken, her konuda olduğu gibi “Ekonomin sorumlusu benim, ben” diyen Erdoğan’ın “tek yetkili” olduğunu da ifade etmek lâzım. Şimdi de Erdoğan, “Ekonomik sorunlar gelip geçici” diyor ama özellikle CHS ile birlikte bir türlü sorunlar geçmiyor. Vatandaş her geçen gün daha fazla geçim sıkıntısı içine giriyor. Vatandaşın enflasyonu ile resmî enflasyon uyuşmuyor.

“Vatandaşları enflasyona ezdirmeyeceğiz” denilerek vatandaş enflasyon altında inim inim inletildi, inletiliyor. Ağır bir ekonomik krizi içinde vatandaş eziliyor. Temmuz ayında asgarî ücrete zam yapılmayınca açlık sınırının çok altında kaldı.

Memurlara yapılan 8 bin liralık seyyanen zam emekliye verilmeyince ücret sistemindeki makas açıldı. Seyyanen zam emekliliğe yansımadığı için de çalışanlar emekli olacaksa da olmuyor. Bu durumda işsizliği artırıyor.

Temmuz ayında en düşük emekli aylığına 2 bin 500 lira zam yapılıp diğer emeklilere yansıtılmayınca emekliler arasında adaletsizlik de arttı. Fazla prim ödeyen, daha fazla yıl çalışanla daha az prim ödemeyen ve daha az çalışan arasındaki maaş farkı azaldı, bu da bütün emeklileri sefalet ücretinde neredeyse birleştirdi.

***

2008’de çıkarılan kanun dengeleri bozdu

2008 yılında emeklilere maaş bağlama oranındaki değişiklikle yüzde 75’ten yüzde 40’ların altına indirilince, 16 yıldır emekli olanlara daha az maaş bağlanır oldu ve bugün en az maaş alan 12.500 liraya kadar indi. “Reform” diye takdim edilen 5510 sayılı kanunda yapılan değişiklik ile birlikte 2008 yılı sonrasında çalışmaya devam ettikçe gelecekte alınacak emekli maaşının düşmeye başlaması ancak bu hükümete yakıştı.

Yıllar itibariyle denge öylesine bozulmaya başladı ki, 2016 yılında emekli asgarî ücretin yüzde 66 fazlası alırken geldiğimiz noktada emeklinin aldığı ücret asgarî ücretin eksi 28‘ne düştü. Yapılan hesaba göre eski sistem olsaydı şu anda en düşük emekli maaşı 26 bin 500 lira alacaktı.

Şimdi de, 2024 yılı ve 2025 yılında ilk defa emekli olacak sigortalılara bağlanacak emekli maaşları arasındaki yüzde 30-35 fark olacağının ortaya çıkmasından sonra çalışanlar -eğer yeni bir düzenleme olmazsa- yıl bitmeden emekli dilekçelerini vermeye hazırlanır.

O zaman AKP yetkililerin “32 milyon çalışanın, 16 milyon emekliye bakması sürdürülemez” sözü daha ileri gitmiş olacak.

***

Adalet ve hakkaniyetten uzak

Hak-İş, mevcut hâliyle emeklilik sistemin ve özellikle emekli maaşı hesaplamalarının âdil bir yapıdan uzak olduğunu, prim gün sayısına göre artması gereken emekli maaşlarının bilakis azaldığı bir hesaplama sisteminin kabul edilmesinin mümkün olmadığını, adalet ve hakkaniyetten uzak sistemin değişmesi gerektiğini söylüyor.

İktidar ise emeklilerin, asgarî ücretlinin sesini duymadığı gibi sendikalarında bu sesini duymuyor. Tıpkı iki emeklinin bir simit alıp paylaştığını duymadığı gibi…

Âdil, kalıcı ve hakkaniyetli bir çözüm için daha ne bekleniyor?