Her ne kadar bazı idareciler “Biz her türlü tedbiri aldık, alıyoruz” dese de depreme hazırlık noktasında üzerimize düşenleri yapmadığımız sır değil.

Depremlerin nerede ve ne zaman meydana geleceğini bilmek mümkün değil. Ancak tedbir almak mümkün. Başka pek çok meselede olduğu gibi bu hususta da “Amerika’yı yeniden keşif” gibi adımlara ihtiyaç yoktur. Dünya bu işi nasıl yapıyorsa, ne ölçüde tedbir alınabiliyorsa bizim de bunu yapmamız gerekir. Tabiî ki işin özünde ve temelinde yine eğitim yatıyor. Deprem öncesi, deprem anında ve sonrasında neler yapmamız gerektiğini kaçımız biliyor, merak ediyor ve öğreniyor? Okullarımızda bu husus yeteri kadar ciddiyetle ve kararlılıkla öğretiliyor mu? 

En büyük yanlış da bu meseleye siyasî pencereden bakmaya çalışmaktır. Oysa deprem meselesinin siyasî yönü olamaz ve olmamalı. Herkese, hepimize iş düşüyor. Siyasetçilerin yapması gereken şey, meselenin ciddiyetini kavramak ve mümkün olan tedbirleri almak olmalı. Ne var ki 1999’dan bu yana onlarca defa söz verildiği halde verilen sözler yerine getirilmedi. Yanlış olan budur.

Bilindiği üzere depremle iç içe olan ülkelerden biri de Japonya. Tokyo Belediyesi’nin, vatandaşlar için hazırladığı “Afete Hazırlık Tokyo” isimli kitapçıkta önemli konulara dikkat çekilmiş. Benzer çalışmaların Türkiye’de ve İstanbul’da yapılması ihmal edilmemeli. Sosyal medyada yer alan bu bilgilerin bir kısmını paylaşmakta fayda var: “Çok acil durumlar dışında operatörler üzerinden sesli iletişimi (baz istasyonu kapasitesini doldurmamak için) kullanmayın. Daha çok yazı iletişimi (SMS) ve internet mesajlaşma uygulamalarını (WhatsApp, Telegram vb.) tercih edin. İnternet kesintisi halinde ise Twitter SMS servisini kullanın. (Ülkemizde de aktif olan bu servis ile Türkcell için 2555, Vodafone için 2444’e atılan SMS’ler duvarınıza yansıyor.) Genel internet ağ trafiğini/kapasitesini yavaşlatmamak için film, oyun, video gibi hız gerektiren faaliyetlere son verin. Sosyal medya ve diğer internet mecralarını mümkün olduğunca yazı modunda kullanıp, multimedya ögeleri yüklemeyin ve/veya açmayın. Bulunduğumuz yerlerde internet paketlerinizi (şifrelerini kaldırarak) paylaşın. Cafe, Restaurant, AVM gibi Wi-Fi hizmeti olanlardan varsa şifrelerin kaldırılmasını talep edin. Daha birçok madde var. Yerel farklı önerilerde olabilir. Örneğin; Tokyo Belediyesi mobil uygulama yaparak, internet paketi bitenlere çözüm üretiyor. Ülkemiz içinde benzer bir ‘bireysel kriz iletişim dokümanı’ hazırlanmalı.” (Bilal Eren [@erenbilal], 26 Eylül 2019)

İTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu’nun tesbitleri de önemli: “Sağlam binadan sonra insanların eşyalarını sabitlemeleri gerekiyor. Okul, askerî ve kamu binalarının güvenliği için seferberlik halinde olunması gerektiğini unutmayacağız. Bunun için bir saatlik eğitim, bilgilendirme değil, esas beceri eğitimi ve tatbikat lâzım. Adam çıkan küçük yangını söndürebilecek mi, kanamayı durdurabilecek mi, elektrik ve su hatlarını kesebilecek mi? Doğalgaz hatlarını ne yapacak? Müdahale durumunu herkese öğretmemiz lâzım. Devlet bir anda 20 milyon kişiye müdahale edemez. Çünkü ölüm olayları ilk saatlerde gerçekleşiyor. Deprem halinde insanları ölümden kendi bilgisi ve hazırlığı kurtaracaktır. Devlet baba mantığı afette işlemez.” (Hürriyet g., 27 Eylül 2019)

Unutmayalım: Tedbir bizden, takdir Allah’tan.