HRW'den Macaristan'a çağrı: "Ülkeye girerse Netanyahu'yu tutukla"

Macaristan Hükümet Sözcüsü Zoltan Kovacs, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Macaristan Uluslararası Ceza Mahkemesi'nden ayrılıyor. Devlet Bakanı Gergely Gulyas, hükümetin UCM'den çekilme kararı aldığını duyurdu.

Gulyas, "Çekilme süreci, Macaristan'ın anayasal ve uluslararası hukuki yükümlülükleri doğrultusunda perşembe günü başlayacak." ifadelerini kullandı.

Bu karar, UCM tarafından hakkında tutuklama emri çıkarılan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Macaristan ziyareti sırasında alındı.

Macaristan, Roma Statüsü'nü 15 Ocak 1999'da imzalamış ve 30 Kasım 2001'de onay belgesini tevdi etmişti. UCM'yi kuran Roma Statüsü 1 Temmuz 2002'de yürürlüğe girmişti.

Çekilme 1 yıl sonra hüküm doğuruyor

Roma Statüsü'nün 127. maddesine göre çekilme işlemi, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'ne yazılı bildirimle gerçekleştiriliyor. Bildirimde daha sonraki bir tarih belirtilmediği takdirde, çekilme bildirimin alınmasından bir yıl sonra yürürlüğe giriyor.

Roma Statüsü'nün 127. maddesinde, "Bir devlet, çekilme nedeniyle, Statü'ye taraf olduğu süre içinde doğan yükümlülüklerden, tahakkuk etmiş olabilecek mali yükümlülükler dahil, kurtulmuş sayılmaz. Çekilme, çekilen devletin işbirliği yapma görevi bulunduğu ve çekilmenin yürürlüğe girdiği tarihten önce başlatılmış olan cezai soruşturmalar ve yargılamalarla bağlantılı olarak Mahkeme ile işbirliğini etkilemeyeceği gibi çekilmenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Mahkeme tarafından hâlihazırda incelenmekte olan herhangi bir meselenin sürekli olarak değerlendirilmesini hiçbir şekilde engellemez" ifadeleri yer alıyor.

Buna göre bu bir yıllık süre içerisinde Macaristan'ın UCM'ye karşı Roma Statüsü'ndeki yükümlülüklerini yerine getirmeye devam etmesi, yani gerektiğinde tutuklama emrini uygulaması gerekiyor.

Macaristan'a benzer şekilde daha önce Filipinler, UCM'nin ülkedeki duruma ilişkin ön soruşturma başlatmasından yaklaşık bir ay sonra, 14 Mart 2018'de Roma Statüsü'nden çekilme niyetini açıklamış, çekilme işlemi bir yıl sonra 16 Mart 2019'da tamamlanmıştı.

Ancak Filipinler'in UCM'den çekilmiş olması, çekilme tarihinden önceki dönemde işlenen suçlara ilişkin yargı yetkisini etkilememişti.

Filipinler eski Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, ülkesinin UCM'den çekilmiş olmasına rağmen, çekilme öncesi döneme ait suçlamalarla ilgili olarak halen UCM'de tutuklu olarak yargılanıyor.

***

UCM'nin hakkında yakalama kararına rağmen Netanyahu, Macaristan'da

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) hakkında çıkardığı tutuklama kararına rağmen resmi ziyaret için gittiği, Roma Statüsü'ne taraf Macaristan'a sabah saatlerinde ulaştığı bildirildi.

İsrail basını, Başbakan Netanyahu'yu taşıyan uçağın Macaristan'ın başkenti Budapeşte’ye sabah erken saatlerde indiğini ve başbakanın resmi törenle karşılandığını bildirdi. İsrail basını, UCM'nin hakkında yakalama kararı çıkardığı Netanyahu'yu taşıyan uçağın hangi rotadan ilerlediğine ilişkin detay paylaşmadı.

Macaristan ziyareti, UCM'nin tutuklama kararının ardından Netanyahu'nun UCM'ye taraf bir ülkeye düzenlediği ilk ziyaret olarak kayıtlara geçti.

Öte yandan İsrail basını, Macaristan'ın Netanyahu'nun tartışmalı ziyareti sırasında Uluslararası Ceza Mahkemesi'nden (UCM) çekilmeyi planladığını aktarmıştı.

UCM'nin çıkardığı tutuklama emirlerinin uygulanması, mahkemenin kurucu anlaşması olan Roma Statüsü'nün 86. ve 87. maddeleri gereğince taraf ülkelerin yükümlülüğünde bulunuyor.

UCM'nin kurucu anlaşması Roma Statüsü'nü imzalayan ülkelerden biri olmasına rağmen Macaristan Başbakanı Viktor Orban, UCM'yi Netanyahu hakkındaki tutuklama kararı nedeniyle "devam eden bir çatışmaya siyasi amaçlarla müdahale etmekle" suçlamış ve Netanyahu'nun Macaristan'a gelebileceğini açıkça ifade etmişti.

Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın daveti üzerine ülkeye gelen Netanyahu, Macaristan Savunma Bakanı Kristof Szalay-Bobrovniczky tarafından Uluslararası Liszt Ferenc Havalimanı'nda karşılandı.

Szalay-Bobrovniczky, sosyal medya hesabı Facebook üzerinden, Netanyahu ve eşinin karşılanmasına ilişkin fotoğraflar paylaştı.

Bakan Szalay-Bobrovniczky, paylaşımında, "İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Budapeşte'ye hoş geldiniz." ifadesini kullandı.

Bu arada, İsrail basınında yer alan haberlere göre, Netanyahu, Başbakan Orban'ın yanı sıra Macaristan Cumhurbaşkanı Tamas Sulyok ile görüşecek.

UCM, Netanyahu ve Gallant hakkında tutuklama kararı çıkarmıştı

UCM, Gazze'de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar nedeniyle İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama emri çıkarmıştı.

Mahkeme, ayrıca İsrail'in UCM'nin yargı yetkisine ilişkin itirazlarını reddederek, Filistin topraklarında işlenen suçlar üzerinde yargı yetkisinin bulunduğuna hükmetmişti.

Geçen günlerde Hollanda'ya giden İsrail askerleri de Gazze'deki savaş suçlarından ötürü haklarında tutuklama kararı çıkartılması endişesiyle ülkeden ayrılmak zorunda kalmıştı.​​​​​​​

AA