Merhamet, insanın fıtratında bulunan önemli bir değerdir. Allah’ın Rahman ve Rahim isimlerinin tecellisidir. 

Merhametin insanı insan yapan değer olduğunu Bediüzzaman, söylüyor: “Kalb-i insanîden hürmet ve merhamet çıksa, akıl ve zekâvet, o insanları gayet dehşetli ve gaddar canavarlar hükmüne geçirir.” 1 Aynı zamanda mü’minlerin de temel özelliği, şefkat ve merhametli olmalarıdır. 

Bu sebeple Kur’ân, mü’minlerin birbirlerine karşı merhametli olduklarını belirtir. 2  

Peygamber Efendimiz de (asm), merhamet konusu üzerinde önemle durmuştur: “Merhamet etmeyene merhamet edilmez.”, “Siz yerdekilere merhamet edin ki göktekiler (Allah ve melekler) de size merhamet etsin.” 3 

 Sevgi tohumundan yaratılan bir kâinatı, samimî duygular olan şefkat ve merhametten bağımsız düşünemeyiz. O halde insanlığın bozulmasıyla merhametsizleşen dünyayı, yeniden onarmak için çalışmalıyız. 

Dalai Lama’nın dediği gibi: “Sevgi ve merhamet gerekliliktir. Lüks değildir. Onlar olmadan, insanlık ayakta kalamaz.”  

Merhamet, ruhun panzehiri

Prof. Dr. Kemal Sayar, bir kitabında merhamet konusunu derinlemesine işliyor. 

Merhametin Dünya’mızın güzelleşmesinde ne kadar önemli olduğunu söylüyor: “Dünya merhamet eksikliğinden can çekişiyor. Ondan mahrumiyet bizi görünür ve görünmez biçimlerle yok ediyor. Çevre kirlenmesi, yoksulluk, önyargı, şiddet ve savaşlar. 

Merhamet içimizde bir yerlerde sönmeye yüz tutmuş insanlık kandilini yeniden tutuşturan ve bizi en temel halinde insanlığımıza geri çağıran bir duygu. Verecek hiçbir şey yoksa bile elinde, kardeşinin acısı için kendini verebilir, kendi ruhunu, dostluğunu, kardeşliğini ikram edebilirsin. Merhametli bireyler, merhameti eyleme dökmek için gerekli zaman ve zemini ayırır, sadece onu dillendirmekle iktifa etmezler. 

Eric Hoffer, ‘Merhamet ruhun panzehiridir’ diye yazmıştı, ‘merhametin olduğu yerde en zehirli hamleler dahi nispeten zararsız kalır’. Hayatlar, merhametin ve onun iyileştirici güçlerinin farkına varmakla dönüşür. 

Mutluluğun pek çoğu, bir kalbi olmaktan kaynaklanır. Ancak bir kalbi olanlar, merhamet edebilenler mutluluğu gerçek manasıyla tecrübe edebilir.”

Merhamet tohumlarını ekelim

Peki, nasıl geliştirebiliriz merhamet duygusunu? Prof Dr. Sayar, bunun için pratik önerilerde bulunuyor:

1. Evde merhamet: Çocuklar anne babaları tarafından merhamet öyküleriyle büyütülebilir. Ev bir merhamet yuvasına dönüştürülebilir. Ebeveynler çocukları, hayatın kırılganlığının aşikâr olduğu yerlere (darülacezeler, hastaneler, mezarlıklar) götürebilir ve onlarla bu konuları konuşabilir.

2. Okulda merhamet: Okullarda merhamet odaları kurulabilir. Bu odalarda acı veren ve acı çeken buluşturulabilir. Bir başkasının canını yakan olan bir öğrenci, bu odada diğerinin duygularını dinler ve özür dilemeyi öğrenir. Dramalarla yıl boyu merhametin önemi vurgulanır. Örnek olaylar üzerinden öğrenciler merhamet konusunda tartıştırılır.

3. Toplumda merhamet: Mevcut TV dizilerinin pek çoğu, dünyayı bize olduğundan çok daha karanlık ve kasvetli gösteriyor. İnsanlar bu dizilerden kimseye güvenilmemesi ve merhametten maraz doğacağı yolunda bir mesaj alıyor. Dizi yapımcılarıyla kötümcül mesajların süzülmesi konuşulabilir. Merhamet eksenli dizilere ön ayak olunabilir. Toplumsal bir proje olarak merhamet odaları, toplum içinde ezen-ezilen ilişkisi kurmuş kesimleri bir araya getirerek bir buluşma zemini oluşturabilir.

4. Siyasette merhamet: Siyasetin sert ve dışlayıcı üslûbu, daha içerici, yok saymayıcı bir üslûpla yer değiştirebilirse toplum da rahatlar. Sert üslûplar toplumda olumlu bir makes bulmuyor, insanları daha fazla kutuplaştırıp düşman kılıyor. Siyasetin merhametle buluşmasının bir diğer vechesi de, merhamet eylemlerinin siyasetin olmazsa olmaz bir amacı kılınmasıdır. Her insanın saygınlığının tescil edilmesi bunun bir adımıdır. Çatışma noktalarında farklılıklar kadar benzerlikler de dile getirilir. Ötekinin kendi farklılığı içinde kabullenmek, onu kendimize benzetmemeye çalışmak, merhametli siyasetin en önemli unsurlarından birisidir. 4

Her bir insan merhamet neferi olduğunda, herkes merhamet için koşuşturduğunda, bir diğerine ışık taşıdığında; dünya daha güzel, daha aydınlık bir yer olacak.

Haber: Kübra Örnek

Kaynaklar:

1) Bediüzzaman Said Nursî, Sözler, s. 285. 

2) el-Fetih, 48/29. 

3) Buhari, Edeb, 18 - Ebu Davud, Edeb, 58; Tirmizi, Birr, 16. 

4) https://kemalsayar.com/insana-dair/merhametsiz-bir-dunyayi-nasil-onaracagiz