Said Ramazan ismini ilk duyduğumda Molla Ramazan’ın oğlu Muhammed Said Ramazan’la karıştırmıştım. Daha sonra onun başka bir Said Ramazan olduğunu öğrendim. Ama bilgim derinleştikçe bu Said’ler ve Ramazan’ların birbiriyle kader çizgisinde çok fazla alakadar olduklarını görecektim.
Mısırlı Said Ramazan 14 yaşında İhvan hareketine intisap etmiş ve Hasan el Benna’nın dizinin dibinde yetişmişti. Daha sonra onun en büyük kızı olan Vefa ile evlenerek aileye de katılmıştı. Daha sonra Hasan el Benna onu özel ulağı ve postacısı gibi kullanmıştı. Bu münasebetle Pakistan ve Fas gibi ülkelere gitmiş ve Filistin’de İhvan hareketinin ilk nüvesini de o teşkil etmişti. Daha sonra şartlar değişmiş ve Hasan el Benna’nın şehadetinden sonra Nasır’ın pençesinden köşe bucak kaçarak en sonunda Cenevre’ye yerleşmiş ve burada ölünceye kadar İslâm Merkezi’ni idare etmişti.
Tarık Ramazan işte onun çocuklarından birisi. Said Ramazan, Hasan el Benna’nın özel postacısı olarak görev yapmış ve bilahare İslâm hukuku alanında doktor ünvanını almıştır. Şamlı M. Said Ramazan’a (el Buti) gelince. Şam’da Molla Ramazan da Botanlı bir âlim olarak Türkiye’deki ağır şartlardan bunalarak Şam’a gitmiş ve buraya yerleşmişti. Tasavvuf ve fıkıh konusunda bir otorite olarak biliniyordu. Büyük bir âlim olmasına rağmen çağdaş dünyaya fazla aşina olmadığından Şam’da veya daha doğru bir deyimle İslâm âlemi genelinde fazla makes bulmamıştı. Ama oğlu Muhammed Said hem geleneksel ilimler, hem de modern ilimlerle donanmıştı. Bundan dolayı ünü afakı sarmıştı. Babasının ilmi ve meyvesi onda tecelli etmişti. İslâm kültürüne ve hukukuna vukufiyeti ile M. Said Ramazan el Buti, Mısırlı adaşı Said Ramazan’ı da andırıyordu.
***
Şamlı Ramazan ailesi ile Mısırlı Ramazan ailesi iki ekole hizmette temayüz etmişlerdir. Mısırlı Ramazan ailesi Hasan el Benna’ya damat olarak ve ekolüne intisap ederek İhvan-ı Müslimin hareket ve fikriyatına omuz vermiş ve asabiyesini takviye etmişti. Şamlı M. Said Ramazan ve ailesi de öyle. Molla Ramazan muhtemelen Bediüzzaman’la biraraya gelmemiştir. Bununla birlikte ona sempati duymadığını söylemek mümkün değil. Metod olarak aynı anlayışa sahiptiler.
Oğlu Muhammed Said Ramazan el Buti ilk kitaplarından olan ‘Minelfikri ve’l kalp’de sitayişle Bediüzzaman’dan bahsediyor ve onu zamanın ve İslâmın bir harikası olarak nitelendiriyordu. Ailelerine bilahare Nur’un postacısı sıfatıyla bir Ramazan daha dahil olmuştu. Ahmet Ramazan. Zoraki diplomat gibi Ahmet Ramazan da zoraki sürgüne gitmiş veya hiç hesapta yokken Arap ve İslâm dünyasında Nur’un postacısı olmuştu.
Malatya hadisesinden dolayı aranmakta olan Ahmet Ramazan’a Bediüzzaman güney ülkelerine gitmesini öğütler. O da ilk önce Şam’a gider ve burada kısa bir müddet kalır. Burada Molla Ramazan ailesiyle tanışır ki, bilahare Arap aleminde Risale-i Nurlara sahip çıkmıştır. Ardından Ahmet Ramazan hiç unutmadığı diyar olan Bağdat’a gider. O mürüvvet ve dostluğu Irak’ta tanıdığını söyler. Emced Zehavi gibi ulemanın himayesine girer. Emced Zehavi Molla Ramazan gibi, Kürt kökenli (Irak Kürtlerinden) meşhur bir alimdir. Hanefi fıkhında son devrin Ebu Hanife’si veya İbni Abidin’idir. Bundan dolayı ona İmam-ı Azam’ın lakabı takılır: Irak imamı.
Emced Zehavi İstanbul’da Nüvvab Medresesi’nde hukuk okurken Bediüzzaman’la arkadaş olur. Kızı Nihal babasıyla Bediüzzaman’ın dostluğunu hikâye eder. Zehavi Mısır’da Hasan el Benna ile tanışır ve bu ekole intisap eder. Ahmet Ramazan Irak’ta iken bu ailenin himayesindedir ve hatta kızı Nihal’le evlenmenin eşiğine geldiğini ama bunun gerçekleşmediğini anlatır. Buna mukabil önce Botan ve sonra Şamlı olan Buti ailesiyle hısım olur. Said Ramazan Hasan el Benna’ya damat olur Ahmet Ramazan da Bediüzzaman’a bedel Şam’da onların bir nevi temsilcisi olan Buti’lere damat olur. Dolayısıyla Said Ramazan ile M. Said Ramazan ve Ahmet Ramazan arasında çapraz bir ilişki vardır. Hem Said Ramazan, hem de Ahmet Ramazan iki ekolün postacısıdır.
***
Enteresan bir tevafuk eseridir ki, Hasan el Benna, Said Ramazan’ı Pakistan’a gönderirken Bediüzzaman da Ahmed Ramazan’ı Pakistan’a göndermiştir. Hem de yaklaşık aynı tarihlerde. Bundan dolayı Said Ramazan’ı anlatırken sanki Ahmet Ramazan’ı anlatır gibiyim. Bu insan Bediüzzaman’ın Tarihçe-i Hayat adlı kitabında “Bediüzzaman Said Nursî ve Hâriç Memleketler” kısmında Pakistan’la alâkalı bir mektubu bulunan Ahmed Ramazan’dır. 1927’de Malatya’da doğan Ahmed Ramazan 1950’lerde Büyük Doğu mecmuasında çalışır. Üstad Bediüzzaman’la Emirdağ, Eskişehir ve Isparta’da görüşmeleri olur. Kendimle ilgili bir ayrıntı: 1982 yılında Türkiye’ye dönerken Gayrettepe’de bir tahkikat esnasında bize Ahmed Ramazan’ı da sormuşlardı.
01.06.2006
E-Posta:
[email protected]
|
