Yalova’dan Mehmet Türeli: “Peygamberler haricinde Hz. Havva annemiz veya başka birine “aleyhissselam” ve peygamberimiz dışında birine “aleyhissalatü vesselam” söylenir mi?”
Ulemanın Edepli Kelamları
Örf-ü Ulemaya göre Peygamberlere “Aleyhisselam” (Allah’ın selamı üzerine olsun) denir. Hazret-i Muhammed’e “Aleyhissalatü Vesselam” veya “Sallallahü Aleyhi Vessellem” denir. (Allah’ın selamı, salatı ve rahmeti Hazret-i Muhammed’in üzerine olsun.) denir.
Peygamberin dışında, sahabelere ve veraset-i nübüvvet sırrına mazhar velayet-i kübrada bulunan ve makam-ı rızaya yetişen İmam-ı Azam, İmam-ı Malik, İmam-ı Şafii, İmam-ı Ahmed bin Hanbel gibi imamlara ve Gavs-ı Geylanî, İmam-ı Rabbanî, İmam-ı Gazalî gibi maneviyat büyüklerine “Radiyallahü Anhü” (Allah ondan razı olsun), Tabiîn ve Tebe-i Tabiîne “Rahimehullah” (Allah ona rahmet eylesin), sonra gelenlere “Ğaferahullah” (Allah ona mağfiret eylesin), evliyaya da “kuddise sirruhu” (sırrı kutsî oldu) denir.1
“Aleyhissalatü Vesselam” veya “Sallallahü Aleyhi Vessellem” kelimeleri Hazret-i Muhammed’in (asm) şiarıdır. Örfe göre O’na (asm) mahsus bir salavattır. Nitekim Peygamber Efendimiz (asm) ubudiyeti cihetiyle halktan Hakka teveccüh ediyor. Bu yönüyle rahmet manasındaki salatı ister. Risaleti cihetiyle de Hak’tan halka gelmiştir. Halka elçiliği açısından da selam ister.2
Hazret-i Havva gibi Peygamber olmayan ve peygambere çok yakın aile efradından ve inananlarından olan kutsi kişilere de “radiyallahü anh” denilir.
Fakat bu ıstılahların hepsi örfe göre söylenen saygı ve dua ifadeleridir. Sehven bir kelime yanlış bir makamda söylense günahkâr olunmaz. Yani Hazret-i Havva validemize sehven “aleyhissalatü vesselam” dense, sadece örfen münasip olmaz. Mana itibariyle ise sakıncası yoktur. Sadece ona selam edilmiş ve rahmet okunmuş olur.
Duaların Kabulü İçin
Peygamber Efendimiz (asm): “Cimri kimse, yanında ismim anıldığı halde bana salavat getirmeyendir.”3 Buyurmuştur.
Übey bin Kâ‘b (ra) der ki: “Yâ Rasûlâllah! Ben Size ne kadar salavat getireyim?” diye sordum. “Dilediğin kadar.” buyurdular.
“Dualarımın dörtte biri uygun olur mu?” diye sordum.
“Dilediğin kadar! Ama daha fazla olsa daha iyi olur.” buyurdular.
“Duamın yarısı uygun mudur!” dedim.
“Dilediğin kadar yap. Ama daha fazla olsa daha hayırlı olur.” buyurdular.
“Üçte ikisi yeter mi?” diye sordum.
“İstediğin kadar. Ama artırırsan daha hayırlı olur.” buyurdular.
“Öyleyse duâya ayırdığım zamanın hepsinde Sana salavat getireyim mi?” dedim.
“İşte o takdirde Allah, dünya ve âhirete âit bütün dualarını kabul eder ve günahlarını bağışlar!” buyurdular.4
Şu Anda Abdestim Yok
Peygamber Efendimiz’e salavat getirme ve hatta ismini abdestli anma duyarlılığı İslam ümmetinin ruhunda yer etmiştir. Hindistan Fâtihi Gazneli Mahmud’un “Muhammed” isminde çok sevdiği bir hizmetçisi vardı. Ona daima ismiyle hitap ederdi.
Günün birinde bu hizmetçisini kendi ismiyle değil, babasının adıyla “falanca oğlu” diye çağırdı. Hizmetçi buna üzüldü. “Efendim! Bir kusur mu ettim? Özür dilerim.” Dedi.
Gazneli Mahmud: “Evlâdım! Sana isminle hitap ettiğim zaman abdestli bulunuyordum ve içimden salavat getiriyordum. Ama üzgünüm, şu anda abdestim yok. İsmini abdestsiz söylemekten de hayâ ediyorum. Onun için seni babanın adıyla çağırdım.” Dedi.
Dipnotlar:
1 Mektubat, s. 328
2 Lem’alar, s. 433
3 Tirmizî, Daavât, 100
4 Tirmizî, Kıyâmet, 23/2457; Hâkim, II, 457/3578; Beyhakî, Şuab, III, 85/1418; Abdurrazzâk, II, 214