-a-
aFGaNisTaN:
Afganistan, Asya'da bir ülke. Yüzölçümü 647.500 km2 olan Afganistan'ı Hindikuş ve
Pamir sıradağı zincirleri kuzey ve güney olmak üzere iki bölüme ayırır. 1979 Sovyet işgali öncesi yaklaşık
15 milyon nüfusu bulunan Afganistan'da halkın çoğunluğu Sünnî olmak üzere tamamı Müslümandır.
Başkent Kabil ülkenin en büyük kentidir; diğer önemli kentler batıda Herat, güneyde Kandahar ve
kuzeyde Mezar-ı Şerif'tir. Yerel ve ulusal düzeyde bütünleşmenin zayıf olduğu Afganistan'da coğrafî
engellerin yanında toplumsal hayatın da büyük sorunları vardır. Okuma yazma oranı yüzde 10 civarında
olan Afganistan fert başına düşen gelir bakımından da dünyanın en yoksul ülkeleri arasındadır. Asya'da
yolların kesişme noktasında bulunan Afganistan, bu stratejik konumu nedeniyle tarih boyunca çeşitli
kavimlerin istilasına uğramıştır. Sınırları içinde yaşayan halklar, değişik tarihlerde farklı devletlere tâbi
olmuşlardır. Afganistan'da Hindikuş Dağlarının güneyinde bulunan alan Peştunların anavatanıdır. Yüzde
40 oran ile Peştunlar Afganistan'da yaşayan en kalabalık etnik grubu oluştururlar. Tacikler % 25,
Hazaralar % 20, Türkler (Özbek ve Türkmen) % 10, diğerleri nüfusun % 5'ini teşkil etmektedir.
Afganistan'daki etnik Türkler Türklük bilincine sahiptir ve Türkiye'ye bağlılık duymaktadır.
aFrika:
Yüzölçümü itibarıyla dünyanın üçüncü büyüklükte kıt’asıdır. Nüfusunun çoğunluğunun
siyah ırk olması nedeniyle “Siyah Kıt’a” olarak da anılır. Ülkede büyük dinlerin yanı sıra pek çok din
ve inanış bulunmaktadır. Irk bakımından da kavim yaşayışı hakim olan kıt’ada İslâmiyet önemli bir
yer tutmaktadır. Habeşistan hicretleriyle İslâmiyetin girdiği Afrika kıt’ası, özellikle Batılı ülkelerin
sömürge çalışmalarında birinci sırayı alır. İslâmiyetle gelişen ve ilerleyen fikrî ve ilmî yapı, Batı
sömürgeciliği nedeniyle gerilemiş bulunmaktadır.
aFYON:
Ayfon’un nüfusu 900 bine yakındır. Yüzölçümü olarak 14.555 km2 ’dir. Afyon adını 2300
yıldan beri ekilen haşhaş bitkisinden almıştır. M.Ö. 7000 yılından başlayarak günümüze kadar yerleşim
yeri olan ilin sınırları içinde Hitit, Frig, Grek, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı gibi uygarlıklar egemen
olmuştur. Selçuklu Türklerinin 1071 yılında Anadolu’yu fethetmeleri sonucunda Afyon Türklerin
hakimiyetine girmiştir.
akŞEhir:
Konya ilimize bağlı bir ilçemizdir. İlçe yüzölçümü 1442 km’dir. Denizden yüksekliği 1050
m’dir. Güneybatı kesiminde yer alan Konya iline bağlı Akşehir ilçesi, Konya-Afyon karayolu üzerinde
olup Konya iline 135 km. Afyon iline 90 km. mesafededir. Tarih boyunca hep önemli bir yerleşim,
ticaret, kültür merkezi olan Akşehir'e ait ilk arkeolojik bulgular Neolitik Dönem'e kadar uzanıyor. Etiler
zamanında Akşehir'in adı THYMBRİON'dur. Zamanla Frigya egemenliğine daha sonra Anadolu'da
egemenlik kuran Lidyalılar'ın yönetiminde kalan Akşehir'in önemi daha da artmıştır. "Krallar Yolu"
Akşehir'den geçmektedir. Akşehir, İ.Ö. III. yüzyılda, PHİLOMELİUM "Bal Sevenler" adıyla anılmaya
başlanmıştır. Pers ve Hellenistik dönemlerden sonra kent, Roma daha sonra da Bizans egemenliğine
geçer. Araplar Akşehir'i, beyaz çiçek açmış elma ve erik ağaçlarının görüntüsünden dolayı "Belde-i
Beyza" (Beyaz Şehir) olarak anmışlardır. Ancak sonra Anadolu'ya yayılan Türkler, Kutalmışoğlu
Süleyman Şah komutasında kenti almışlardır. Haçlı Seferleri, Selçuklu taht kavgaları, Moğol istilâsı
sıralarında sürekli savaşlar yaşayan Akşehir (Akşar) büyük yıkımlar yaşamak zorunda kalmıştır. 1381
yılında Padişah Murat Hüdavendigâr'a satılarak Osmanlı egemenliğine girerse de Y. Beyazit'in Timur'a
yenilmesi ile Moğollar'ın, Fetret döneminden sonra Karamanoğulları'nın eline geçer. Nihayet Fatih Sultan
Mehmet 1467 yılında Akşehir'i fethederek Osmanlı topraklarına katar. 19. yy sonlarında Akşehir’de
Kaymakanlık yapan Bereketzade İsmail Hakkı’nın hatıralarında verdiği bilgilere göre; Akşehir’in çevre
kasabalarıyla birlikte (Cihanbeyli, Doğanhisar, vb.) 50.000'den fazla nüfusu vardır. Türkler, Yörükler,
Kürtler, Ermeniler, Rumlar vd. diğer milliyetlerden insanların birarada yaşadığı sosyal ve ekonomik
Emirdağ Lâhikası | 927 |
Y
er
B
ilgileri
Emirdağ Lâhikası YEr BiLGiLEri
