|
Yeni Terörle Mücadele Yasası neredeyse ülkede tık çıkmadan Meclis’ten geçti. Yapılan araştırmalarda otoriter yönetimlerden medet umduğu ortaya çıkan Türkiye kamuoyunun çoğunluğu da herhalde bu yasadan rahatsızlık duymuyor.
Bizzat, son iki yıldaki mesaisiyle fikir özgürlüğüne inancı hakkında hayli kuşku beslenen Adalet Bakanı, yasa çıktıktan hemen sonra Meclis kürsüsünde yasaya karşı çıktı. Bakan, “Umarım bu kanun hiç uygulanmaz. Bu kanunun zorunluluğunu kabul edenler bile ‘Acaba haksız yere masumlara uygulanır mı’ endişesi taşıyor. Uygulayıcılar, Meclis iradesini ve kanun gerekçesini çok iyi özümsemeli.” dedi.
Yürütmenin iktidar savaşı
Özgürlükleri kısıtlayacak ve devletin keyfi hareket etme alanını genişletecek bu kanun şimdi Cumhurbaşkanı’nın önünde. Eğer imzalanırsa bu kanunun yürürlüğe girmesinin kendisinin Anayasa Mahkemesi Başkanı olarak yaptığı iki konuşmanın ruhuyla ve özüyle nasıl bağdaştığı sorusunu sormak mümkün.
Dünyanın her yerinde, hatta yerleşik demokrasilerde yürütme kendi iktidar alanını arttırmaya çalışıyor. Terörle mücadele adına hukukun cenderesini kırmak istiyor. ABD’deki Bush yönetimi bu konuda en ileriye giden demokratik yönetim oldu. 11 Eylül saldırılarının ardından gelen şoku Bush ve kabinesi ABD’deki özgürlükler alanını kısıtlamak, hukukun bireylerin aleyhine işlemesini kolaylaştırmak ve yönetimin hesap vermesini engellemek için kullandılar.
Bu yaptıklarında o denli ileri gittiler ki Bush, Kongre’den imzalaması için gelen kanunları ancak kendi anladığı şekilde uygulayacağını dahi ilan etti. Amerikan sistemindeki “imzalama beyanı” yetkisini kullanarak Kongre’nin iradesini hiçe sayma hakkını kendisine verdi. ABD’nin uluslararası prestijini ve inanılılırlığını olduğu kadar ABD demokrasisini de hayli hırpalayan bu tutum karşısında sistem uzun süre gerekli tepkiyi veremedi.
Son bir-iki yıl içinde önce basın Irak Savaşı öncesindeki sinamikiliğinden sıyrılarak sarsıcı haberlerle ortaya çıktı. Yönetimin savaştan önceki yalanları, vatandaşların haklarını kısıtlayan uygulamaları ve genelde hukuku hiçe sayan yaklaşımları mercek altına alındı. Sivil toplum örgütleri savaşın kötü gitmesinin yarattığı hoşnutsuzluktan yararlanarak baskıyı arttırdı . Nihayet Amerikan adalet mekanizması olması gerektiği gibi işlemeye başladı.
Basının ‘ifade özgürlüğü’
Basın giderek artan sayıda gizli programı gündeme getirerek gizlilik saplantısı içindeki Bush yönetimini deli etmeye başladı. Geçen hafta Los Angeles Times ve New York Times gazetelerinde Bush yönetiminin uluslararası banka işlemlerini gözetim altında tutmaya yarayan gizli bir uygulaması haber yapıldı. Yönetim küplere binerek gazeteleri ihanetle suçladıysa da sonuç elde edemedi. Gazete yöneticileri terörün hedefleri arasında olduklarını hatırlattı. Terörle mücadelenin ifade özgürlüğü ve halkın bilgi edinme hakkının önüne geçemeyeceğini savundu.
ABD Yüksek Mahkemesi bile geçen hafta Guantanamo’da tutuklu bulunanların yargılanmalarıyla ilgili önemli bir karar verdi. Mahkemenin kararı Guantanamo’daki uygulamaları eleştirmedi. Ancak haklarında suçlama olmadan tutuklu bulunanların yargılanmalarında yasal düzenlemelerin yapılmasını yani Bush yönetiminin suçu tanımlama ve yargı yöntemlerindeki keyfiliğini sona erdirmesini istedi.
Bu gelişmelerle birlikte Amerikan demokrasisinde otoriterliğe karşı sivil ve hukuki bir balans ayarının başladığını söylemek mümkün. Hâlâ çoğunluğu AB üyesi olmak isteyen Türkiye’de de kamuoyu, basın ve hukuk sistemi demokrasiye bu ölçüde sahip çıkar mı acaba?
Sabah, 2 Temmuz 2006
| 
