DEVASA KANATLARIN YOLCULUĞU

[email protected]

Fotoğraflar: Mustafa Sait Önal - Yeni Asya

***

DEVASA PARÇALAR TRAFİKTE SAYGI GÖRÜYOR

Sevk esnasında kullanmak üzere Airbus’un kendine ait tırları, 5 Beluga uçak taşıyan taşıyıcı uçağı, 2 adet de gemisi var. Uçak parçası taşıyan, Belugalar haftanın 6 günü görev başında. Devasa parçaları taşımak kolay değil elbette. Tırlar yol boyunca yavaşça hareket ediyor. Devasa parçaları taşıyan Beluga’lar ise parçalardan daha büyük.

Birleşik Krallık’tan gelen parçalar deniz yoluyla gelirken, karadan uzak mesafeden gelecek parçalar ise Belugalar ile taşınıyor. Kısa mesafelerde de tırlar kullanılıyor. Tırlarla taşınan parçalar, sevkiyat esnasında bütün trafiği kapatma gücüne sahip. Saat gece 10’dan sabah saat 6’ya kadar çalışan bu tırlar yolda olduğu sürece trafik diğer sürücülere kapatılıyor.

Toulouse tek birleşim noktası değil aynı zamanda Çin’in Tianjin şehrinde ve ABD’nin Alabama eyaletinde de Airbus’un parçaları birleştirmek için kurduğu yerleşkeleri var. Uzun lâfın kısası Airbus’un parçaları Avrupa’nın en önemli şehirlerinde üretiliyor, dünyanın da 3 farklı noktasında birleşimi yapılıyor.

BAZI PARÇALAR DIŞARIDAN ALINIYOR

Airbus parçalarını kendisi üretirken, motorlar ve tekerlekleri dışarıdan satın alıyor. Airbus rehberi Pierre, motorların ve tekerleklerin şirketin alanının dışında kaldığını anlatıyor. Motorlar; Rolls-Royce, United Technologies veya General Electric tarafından üretiliyor Airbus’un siparişi üzerine. Tekerler ise Bridgestone’a veya Michelin’e ürettiriliyor. Tabiî milyon dolarlık ödemeler hemen yapılmıyor. Airbus’un itibarı Rolls-Royce gibi firmalarla veresiye çalışmaya yetiyor. Pierre’in aktardığı kadarıyla Airbus A380 modelinde bulunan 4 tane motor için Airbus neredeyse 120 milyon dolar ödeme yapıyor. Uçağın başlangıç fiyatı ise 235 milyon dolar. Boyaya ve koltuk düzenine göre fiyatlar değişiklik gösteriyor. Pierre, “Bir Airbus A380’i boyamak için 600 kg kuru boya gerekiyor” derken fark ediyoruz boyaya göre fiyatların nasıl ciddî bir şekilde değişebileceğini.

Bütün montaj tamamlanıp kontrol edildikten sonra hidrolikler test ediliyor, uçak simülasyonlarla gözden geçiriliyor. Motorlar ise uçağa en son monte ediliyor. Hangarda gerçekleştirilen testlerin ardından uçak dışarı çıkarılıyor. Testler yine de bitmedi. Açık alanda yapılması gereken bazı testler var. Radar sistemleri, uçağın dengesi ve frenler kontrol ediliyor açık havada. İçeride test edilemeyecek bir başka parça ise uçağın en arkasında bulunan yardımcı güç ünitesi. Jet motorları gibi gücü olmayan ancak uçağın bazı ihtiyaçlarını karşılamaya yarayan bu yardımcı güç ünitesi uçağın en arkasında yer alıyor ve bir motor gibi çalışıyor.

TESLİMAT SÜRESİ MONTAJDAN UZUN

Bütün testler yapıldıktan sonra test mürettabatı kokpitte yerlerini alıyor ve uçağı kaldırıyor. İlk uçuşun heyecanının ardından 325 saatlik test uçuşuna tabi tutuluyor A380. Test uçuşları Kanada-Abu Dabi arasında gerçekleştiriliyor. Uçak Toulouse’dan Hamburg’a uçtuğunda ise bunun anlamı A380 boyanmaya gidiyor demektir. 600 kilogramlık boya Toulouse’ta uygulanmıyor. Boyalar, siparişi veren firmanın isteğine özel tasarımda gerçekleştiriliyor. Boyanın karmaşıklığına göre fiyatlar tabiî ki yine değişiklik gösteriyor.

Pierre, turun sonuna gelirken bir Airbus A380’in montajının 1 ay sürdüğünü söylüyor. Uçağı boyamak ise 15-20 günü alıyor. Teslim süresi ise şaşırtıcı derecede daha uzun. Tamı tamına 9 ay sürüyor teslim süresi.

AIRBUS’UN ASKERÎ LOJİSTİK MODELİ: A400M

Turun sonuna doğru hangardan ayrılıyoruz. Şimdi ilk başta gördüğümüz Airbus’un stratejik nakliye uçağı A400M’e gidiyoruz. Hiçbir zorlu şartı dinlemeden canavar gibi çalışan bu model iniş yapabilmek için asfalt bir piste muhtaç değil. Kum zeminden kalkıp aynı yere iniş yapabiliyor. Gerçekten devasa bir uçak. A400M’in içine girince net bir şekilde görüyoruz ne kadar büyük olduğunu. Bir askerî helikopteri içine rahatlıkla alabiliyor. Bu model çok ciddî manevralar yapabiliyor ve 30 ton ağırlık taşıyabiliyor. Gerçekten çok güçlü bir uçak bu.

Rehberimiz Pierre, Görevimiz Tehlike 5 filminde Tom Cruise’un tırmandığı uçağın bu olduğunu söylüyor bize. Hemen o soluk kesen sahneler aklımızda canlanıyor. Son olarak Pierre, Airbus Military (Askerî) şirketinin A400M modeli için Belçika, Lüksemburg, Malezya ve Türkiye ile iş birliğini yaptığını söylüyor. Türkiye’yi duyunca önce bir heyecanlanıyorum, sonra da merak ediyorum bizimle hangi konuda iş birliği yaptığını. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI) Airbus A400M modeli için bazı önemli parçaların üretimini yapıyormuş.

Nihayet turumuz sona eriyor. Pierre, bizi fotoğraf çekip inceleme yapabilmemiz için A400M’in içerisinde serbest bırakıyor. Uçağı biraz inceleyip bir kaç tane fotoğraf aldıktan sonra A400M’in içerisinden çıkıyoruz. Dışarıdan tekrar bakıyoruz devasa Airbus A400M ve A380’e. Bütün bu ilginç bilgileri öğrendikten sonra fark ediyorum, burada ciddî bir iş yapılıyor ve gerçekten heyecan verici işlere imza atılıyor.