Bir grup üniversiteli genç kardeşimiz, “Büyüklerimiz, ‘Doğum günü kutlaması gayr-i müslimlerin âdetidir, Müslümanların değil!’ diyerek karşı geliyor! Siz ne dersiniz?” diye sordu.
Saygıda kusur etmeden büyüklerinize de akıllarının alacağı tarzda anlatır ve meşru dairede kutlarsanız razı olabilirler. Hz. İsâ’nın (as), “Doğduğum gün, öleceğim gün ve hayat sâhibi olarak kabirden kaldırılacağım gün Allah’ın selâmı benim üzerimedir!”1 meâlindeki âyetten de mülhem olarak şunlar söylenebilir:
Hepimizin bu âlemde özel bir dünyası var ve onu istek, düşünce, niyet inanç ve imânımıza göre biz şekillendiririz. Tıpkı, mekânımızı istediğimiz renge boyamamız, tefriş etmemiz gibi. Bu meselede de zihnimiz şöyle işliyor:
Niyet, zihnimizde oluşan bir fikir ve iş, amel planlamasıdır. Bilgilerimiz düşüncelerimizi, düşüncelerimiz niyetlerimizi, niyetlerimiz de duygu, şuûr ve inançlarımız yönlendirir. Düşünce, iş ve faaliyetlerimiz niyetlerimize göre şekillenerek sonuçları lehte veya aleyhte oluşur. “Ameller/işler niyetlere göredir. Kişi için ancak niyetinin karşılığı vardır”2 hadîs-i şerîfi bunu ifade eder. Buna göre, neye niyet edersek karşımızda onu buluruz. Kültürümüzde, “Dervişin fikri ne ise, zikri de odur. Niyetin ne ise kısmetin de odur. Niyet hayır, âkıbet hayır!” tarzında formüle edilmiştir.
Zihnî bir faaliyet olan niyetlerimiz ruh, duygu, düşünce ve arzularımız üzerinde bir iksir, bir maya gibi tesir eder. Niyet, bir maya, bir iksir ve kimyadır. Düşüncelerimizi reaksiyona sokar, hadiseleri değiştirir. “Halis niyet bir maya, bir kimyadır, mahiyet-i eşyayı değiştirir.”3 Tıpkı mayanın sütü yoğurda, yağa, peynire çevirmesi gibi. Maya maddenin yapısını değiştirirse, mânevî, sosyal hayatı haydi haydi değiştirir.
Evet, “Hüsn-ü niyet (güzel, müspet, olumlu niyet) öyle bir kimyadır ki, şişeleri elmasa çevirir, toprağı altın yapar.”4 “Niyetle mübah âdât, ibâdât; öyle, tarz-ı nazarla fünûn-u ekvân, olur maarif-i İlâhî.”5
Neticeye gelirsek: Niyetimiz düşüncelerimizi, düşüncelerimiz davranışlarımızı, onlar da hayatımızı etkiler. Çünkü, niyet, ruhumuza ve zihnimize komut veren ve duygularımızı motive eden program gibidir. İyilik, yardım, hayır-hasenat gibi veya çirkin, kötü bütün davranış ve fiillerimizin hayatı, ruhu niyettir. Niyetlerimiz de çekirdekler gibi kalp ve beynimizin tarlasında sümbüllenirler. Doğum gününü hangi niyetle kutlarsak meşru olur?
Dipnotlar:
1-Meryem Suresi, 33.; 2-Buhârî, İman: 41; Müslim, İmâre: 155.; 3-Mesnevî-i Nuriye, Enst./intr., s. 46.; 4-Kastamonu Lahikası, s. 42.; 5-Sözler, s. 664.