Allah’ın boyası

BİR ÂYET BİR YORUM

“Allah boyasına bakınız, Allah boyasına; zira, Allah’ın boyasından daha güzel kimin boyası var? İşte biz O’na ibadet edenleriz.”

(Bakara:2/138)

Bu âyette Cenâb-ı Hak bizlere birkaç önemli mesaj vermektedir. Herşeyden önce Kur’ân geçmiş İlâhî dinlerin yanlışlarını tashih etmektedir. Hıristiyanlar, yeni doğan çocuklarını sarı boyalı bir suya batırarak Hıristiyan yapıyorlar ki, buna Hıristiyanlıkta vaftiz denmektedir. Kur’ân bu hareketin dine girmekle bir alâkası olmadığını bu âyetle ifade etmekte, Hıristiyanların bu yanlış âdetlerini düzeltmektedir. Çünkü yeni doğan bir çocuk, mantık olarak da düşündüğümüzde henüz dinle muhatap değildir. Dinle muhatap olabilmesi için akıl ve bâliğ olması gerekir. Bu yüzden Kur’ân gerçek boyanın Allah’ın boyası olduğunu beyan ediyor. Burada iman ve din “boya”ya benzetilmektedir. (Şeyh Zade, Haşiyetü Şeyh Zade, I, s. 440) İslâmda bir insan akıl ve bâliğ olduktan sonra şehadet kelimesini getirdiği takdirde Müslüman olmuş oluyor. Yani Allah’ın gerçek boyası olan İslâm inancı ile boyanmış oluyor. İslâm inancına sahip olmak, insanı bütün kirlerden temizliyor. Yoksa bir suya batırılmakla insan inanca sahip olmaz ve temizlenmez.

Diğer taraftan bu kelimeyi gerçek anlamda da düşünmemiz mümkündür. Tefsirlerimizde bu gerçek mânâyla ilgili bir de hadis zikrediliyor. Bir gün İsrailoğullarından bir grup, Hz. Musa’nın yanına geldiler ve “Senin Rabbin boyar mı?” diye sordular. Hz. Musa (as) “Allah’tan korkunuz” dedi. Bunun üzerine Allah, Hz. Musa’ya (as) şöyle nida etti: “Ya Musa, ‘Rabbin boyar mı?’ diye soruyorlar. Onlara de ki: ‘Evet, renkleri Ben Azimüşşan boyarım; kırmızı, beyaz, siyah ve bütün renkler benim boyamdır.’” (İb-i Kesir, Tefsirü’l-Kur’âni’l-Azim, I, s. 234.)

Bu âyette “boya” mu'cizesine dikkat çekiliyor. Kırmızı, sarı, eflatun, mor, beyaz çiçekler acaba bu renklerini nereden alıyorlar? Yedikleri içtikleri sadece çamurlu bir su, siyah bir su. Ama başlarında rengârenk çiçekleri taşıyorlar. Toprakta bu renkleri meydana getirecek bir özellik yok. Akıl yok, fikir yok, şuur yok. O halde çiçeklere “Allah’ın boyası” olarak bakmak gerekir. Hayvanlar da çiçeklerden farklı değil. Bazı kuşlar görürsünüz, tüylerinde bütün renkler bir harmoni oluştururlar. Kuş ne yiyor, ne içiyor? Su içiyor ve ne bulursa onu yiyor. Yediği basit su ve basit yiyecek nasıl oluyor da, rengârenk tüye dönüşüyor. Bu, elbette ki Allah’ın boyasıdır. Akvaryumlarda ya da denizlerde yaşayan balıklar da öyledir. Su içip basit bir yem yiyorlar. Ama aynı yemi yiyen balıklar, farklı türlerde ve renklerde oluyor. Bu nasıl oluyor? Aynı su, aynı yem, ama farklı renk...

İnsanlar da bunlardan farklı değil. Sarı, beyaz, siyah renkli insanlar... Kahverengi, siyah, mavi gözler ve değişik renklerde de saçlar. Yenilen yiyecekler aynı, ama renkler farklı. Bu renkler kendiliklerinden ortaya çıkmıyor. Allah bunları yaratıyor.

İşte âyetin sonunda, “İşte biz böylece O'na ibadet ederiz” denilmek sûretiyle, “Herşeyi yarattığı gibi renkleri de yaratan Allah’a ibadet ederiz” mesajı çıkıyor. Herşeyin Rabbi olduğu gibi renklerin de Hâlık’ı olan Allah’a hamdolsun.

Hırs duygusunu nerede kullanmalı?

BİR HADİS BİR YORUM

“Dünya için çalışmakta hırs göstermeyin. Çünkü herkes dünyada kendisi için ne takdir edilmişse ona kavuşur.” (İbni Mace, Ticaret: 3;

Camiüssağir, I. s. 78)

Bir çok hırs çeşidi vardır. Bu hadis-i şerif mal kazanma hırsından kaçınmamızı tavsiye ediyor. Her konuda hırs hasarete sebeptir. Dünyevî kazançlar elde etmede de durum değişmez. İnsan çalışma noktasında nasıl hırs gösterir?

Herşeyden önce rızkımızı elde etmek için çalışmak zorundayız. Çalışmanın bütün sebeplerini yerine getirmek mecburiyetindeyiz. Meselâ çiftçi bir kimse toprağa ekini ekti, gerekli bakımları yaptı. Üzerine düşeni yerine getirdikten sonra elde ettiği ürüne kanaat etmesi, yani ona razı olması gerekir. “Ben daha fazla ürün elde etmeliydim” diye düşünürse, Allah’ın kendisine takdir ettiğine razı olmamış, kaderini tenkid etmiş olur. Böyle düşünen bir insan, Rezzak olanın Allah olduğunu unutuyor demektir. Kendisini Rezzak olarak düşünüyor demektir.

Ya da bir esnaf. Dükkânını açmış. Akşama kadar bekliyor. On beklerken beş kazanmış. “Ben neden on kazanamadım” diye sorar ve on kazanamadığı için üzülürse bu insan hırs içinde demektir. Ve Rezzak’ın Allah olduğunu unutuyor demektir.

Rızkı takdir eden Allah’tır. Rezzak olan Allah’tır. Kime ne kadar vereceğini o bilmektedir. İnsanın kendisine takdir edilen rızka razı olmaması hırstır. Hırs da hasarete sebeptir. Hırs gösteren insan kendisine zarar verir. Çünkü hırs insanı haram yollardan para elde etmeye sevk eder. Normal çalışmayla bir hikmete binâen kendisine istediği gibi takdir edilemeyen malı, parayı rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, insanları kandırmakla elde etmeye çalışır. Böylece hırs, insanı haram kazanmaya teşvik etmiş olur.

Peygamberimiz (asm) bir hadis-i şeriflerinde buyurdukları gibi, insanın bir vadi dolusu altını olsa, ikinci vadi dolusunu da ister. İnsanoğlunun gözünü ancak toprak doyurur. Bu hadis insanda doymak bilmeyen bir hırs olduğunu gösteriyor. Hırs insanın fıtratında var olan bir duygudur. Ama bu duygunun yönünü hayırlı taraflara çevirmek de insanın elindedir. Kazanç noktasında kanaatkâr olmaya çalışmalı, ama ilim bakımından hırslı olmak gerekir. İlim hırsı para, mal hırsı gibi hasarete sebep değil, insanın kendisini geliştirmesine sebeptir.

Allah bizi dünya ve mal hırsından muhafaza etsin. Bizlere faydalı ilim hırsı nasip etsin. Âmin.

YRD. DOÇ. DR. ATİLLA YARGICI

12.08.2010