PEYGAMBER KISSALARI - AHMET ÖZDEMİR

Meleklerin Hz. Âdem’e (as) secde etmesi

Hz. Âdem’in hilâfete liyakatı ortaya çıkınca, Allah, Hz. Âdem’e secde etmelerini meleklere emretti. İblis dışındaki bütün melekler secde ettiler. Meleklerin hepsi, hemen secdeye kapandılar. (Bakara Sûresi, 34)

Sırasıyla Cebrail, Mikail, İsrafil, Azrail ve sonra diğer melekler secde ettiler.

Burada emredilen secdenin Hz. Âdem’e ibadet maksadıyla olmadığı şüphesizdir. Çünkü, bütün semavî dinlerde, Allah’tan başkalarına ibadet etmek şirk kabul edilmiş olup, kesinlikle haram kılınmıştır.

Eski ümmetlerde, İslâm dinindeki selâmlaşma yerine, ibadet maksadıyla olmayan, yere kapanıp secde edildiği zamanlar olmuştur. Meselâ, Kur’ân’da Hz. Yusuf (as) kıssası anlatılırken “Kardeşlerinin onun önünde secde ettikleri” (Yusuf Sûresi, 100) ifade edilmektedir. Demek oluyor ki, bu secde etme fiili, bazı zamanlar sırf selâmlaşma ve saygı maksadıyla yapılmıştır. Çünkü söz gibi hareket ve fiiller de saygı ifade eder. Kur’ân’da geçen şu âyet bu maksadı açıklamaktadır:

“Onlar (cinler) Süleyman’a kalelerden, heykellerden, havuzlar kadar (geniş) leğenlerden, sabit kazanlardan ne dilerse yaparlardı.” (Sebe Sûresi, 13)

İlk zamanlar masumane olan bu izin sonra tamamen kötüye kullanılmış, işi onlara tapmaya kadar götürmüşlerdir. İslâm dini bu fesadı ortadan kaldırmak için, gerek canlıya ait resim ve heykel yapmayı ve gerek insanlara secde etmeyi—hangi niyetle olursa olsun—yasaklamış, haram kılmıştır.

Bununla beraber meleklere emredilen secdenin bu şekilde selâm ve saygı mânâsına alınması da mümkündür. Bu durumda kendisine secde edilen aslında Allah olup, Hz. Âdem ise bu secdeye kıble olmuştur. Dolayısıyla secde de doğrudan doğruya Allah’a yapılmış olur. Kur’ân bir küçük olayı zikrederken arkasında bütün insanlığı ilgilendiren olayları da zikretmektedir.

Böylece melekler, insanoğlunun atası olan Hz. Âdem’e (as) secde etmişlerdir. Allah Hz. Âdem’e (as) dört özelliği mahsus kılmıştır:

1. Allah’ın Hz. Âdem’i (as) kendi eliyle yaratması.

2. Kendi ruhundan ona üfürmesi.

3. Meleklerin ona secde etmeleri.

4. Bütün eşyanın isimlerinin ona öğretilmesi.

Allah bununla ilgili şöyle buyurmaktadır:

“Allah, Âdem’e bütün isimleri öğretti, daha sonra da eşyayı meleklere gösterip ‘Eğer sözünüzde doğru sözlü kimselerden iseniz, bunların isimlerini bana söyleyin’ dedi.” (Bakara Sûresi, 31)

İblisin kâfir oluşunun sebebi, kendisinin Hz. Âdem’den daha üstün ve ondan daha şerefli olduğunu iddia ederek “Faziletli olan, faziletli kılınmamışa nasıl secde eder?” şeklinde itirazda bulunmasından dolayıdır. Habis ruhlu iblisin—Allah’ın bu emrine karşı—cevabı, şu şekilde olmuştur:

“Beni ateşten onu çamurdan yarattın, ben ondan daha üstünüm” (Araf Sûresi, 12)

13.09.2009