|
Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim üyesi Doç. Dr. Okan Çalıyurt, ‘’Terör ve şiddet haberleri, hemen hemen her dinleyende ve her okurda psikolojik olarak etkiler oluşturmakta, olumsuz duygudurum oluşturmakta ve zaman zaman da empati mekanizması ile huzursuzluk ve gerginliğe yol açmaktadır’’ dedi.
Çalıyurt, başta görsel medya olmak üzere, yazılı basını da içine alan habercilik sektöründe terör, şiddet, çatışma, ölüm ve yaralanma haberlerinin, bugünlerde her zamankinden daha fazla yayınlandığını bildirdi.
Dikkat çekici, ilgi odağı olması ve tabiatı sebebiyle bu tip haberlerin daha fazla dinlendiğini ve okunduğunu ifade eden Çalıyurt, ‘’Son dönemlerde, artan terör olayları sebebiyle ülkemiz medyasında özellikle bu tip haberlerin sayısında ve medyada yer alma oranlarında artışlar görülmektedir. Bu haberler hemen hemen her dinleyende ve her okurda psikolojik olarak etkiler oluşturmakta, olumsuz duygudurum oluşturmakta ve zaman zaman da empati mekanizmasıyla huzursuzluk ve gerginliğe yol açmaktadır’’ dedi.
Şiddet içeren, negatif örnek teşkil eden veya kişileri psikolojik olarak olumsuz etkileyen haberlerin, herkesin izleyeceği saatlerde yayınlandığını belirten Çalıyurt, yayın sırasında da hiçbir uyarıda bulunulmadığını söyledi.
Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun, yakın zamanda filmlerde başlattığı uyarı logoları ile filmleri sınıfladığını belirten Çalıyurt, sistemin haberlere de konularak şiddet muhtevası sebebiyle uyarının uygun olacağını ifade etti.
BİLİMSEL ARAŞTIRMA
Bireylerin şiddet muhtevası olan haberlerden psikolojik olarak ne şekilde etkilendiklerinin bilimsel araştırmalarla da gösterildiğini ifade eden Çalıyurt, şunları kaydetti: ‘’Haberleri seyreden bir grupla normal rutin günlük faaliyetlerini yapan gönüllüler karşılaştırılmıştır. Yapılan bu çalışmada sadece 15 dakika rast gele haberler izletilmiştir. Çalışma sonucunda, haberleri izleyenlerin negatif psikolojik etkiler yaşadıkları ortaya konulmuştur. Haber sunumlarının ülkemizde son dönemlerde sık kullanılan şekillerinden bazıları da canlı ve son dakika haberleridir. Her iki haber şekli de klasik olarak sunulan geçmişte olan bir haberin rutin anlatımından bazı farklılıklar içermekte ve insanları psikolojik olarak daha fazla etkileyebilmektedir. Bu tip haberler, izleyende daha en başta ön yargılı olarak, beklenmedik, önemli, acil ve programda yer almayan bir haberin izlenildiğini hissettirmektedir. Dolayısıyla daha fazla dikkat çekmekte ve bellekte daha kalıcı izleri olmaktadır. İzleyenlerde korku, kızgınlık, öfke veya iğrenme gibi duyguların daha derinden oluşmasına sebep olabilmektedir. Bu tip haberlerin genellikle olumsuz içerikte olması ilgili haber tipine karşı başka bir bakış getirmekte ve ‘şimdi yine ne olacak’ şeklinde olumsuz bir beklentiyi ve gerginliği peşi sıra oluşturabilecektir. Haber sonrasında ise diğer haberlerle kıyaslandığında hafızada daha derin bir etki bırakmakta ve daha uzun süre hatırda kalmaktadır.’’
ŞİDDET HABERLERİ VE ÇOCUK
Doç. Dr. Çalıyurt, ‘’Şiddet haberleri ile ilgili en önemli husus bu haberleri çocuk ve ergenlerin de izliyor ve okuyor olmalarıdır. Çocuklarda bu haberlerin çok önemli etkileri olabilmekte stres, anksiyete ve korkuya yol açabilmektedir’’ dedi.
Yapılan araştırmaların, televizyon izleme saatinin artmasıyla çocuklarda stres, kaygı ve çökkünlük semptomlarının da arttığını gösterdiğini belirten Çalıyurt, çocuğun odasında bir televizyon bulunmasıyla uyku sorunları arasında ilişki bulunduğunun da ortaya konulduğunu söyledi. (
| 
