BİTCOİN NEDİR?

Dijital dünya hayatımıza öylesine girdi ki, neredeyse ekmek ve su kadar hayatımızın bir parçası oldu. İşte tam da bu noktada dikkatli olmak, gereğinden fazla ve gerçek dünyadan fazla hayatımızda yer almasına izin vermemek lâzım. 

Bitcoin, dünya çapında bir çeşit kripto para, sanal para veya dijital ödeme sistemidir.

2008 yılında Satoshi Nakamoto adında bir girişimci tarafından kuruldu. Herhangi bir devlet veya merkez bankası ya da resmî kuruluş ile ilişiği yoktur. Arkasında bir merci yoktur, bir garantör otorite yoktur. Buna rağmen, ülkelerin para birimleriyle alınıp satılabilen, bir aracı kurum olmadan transfer yapılabilen bir tür dijital para birimidir. Dolar ve Euro’ya alternatif olarak lanse ediliyor. Bitcoin’in sembolü, BTC’dir.

BİTCOİN’İN CEVAZ DURUMU

Bitcoin bir dijital girişimden ibarettir. Gerçek bir kurumla doğrulanmış değildir. Ortada bitcoin rezervlerine karşılık bir mal yok, bir meta yok, herhangi bir ülkenin merkez bankası yok, sorumlu bir gerçek kuruluş yok. Ne kadar bitcoin rezervi var bilinmiyor. Bir tür hayal-para! Bir tür adı var kendi yok para! 

Sadece internet ortamında dijital bir değer ifade ediyor; fakat internet dünyasından başımızı kaldırdığımızda gerçek dünyada elle tutulur, gözle görülür, fizikî bir değeri yok, kendisi fizikî bir değerin karşılığı da değil. İnternet ortamındaki bazı alış verişlerde geçerliliği vardır. Fakat gerçek dünyada kullanılır bir değer olmaktan uzaktır. Yani şuradan 1 bitcoin’e iki ekmek alayım diyemezsiniz. Bir gün değer kazanıyor, bir başka gün değer kaybediyor. Bir başka gün de sıfıra inse, tamamen hayal olsa, birileri buradan cebini doldurup sırra kadem bassa, hesap soracağınız bir merci de yok. 

Bununla beraber, konu henüz yeni. Gerçek dünya ile entegrasyonu sağlanır mı, gerçek bir para birimi olur mu, fizikî bir değerle eşitlenir mi, helâl bir alın terine karşılık gelir mi, bekleyip görmek lâzım.  

Şu aşamada bu işin ne olacağı, nereye varacağı belli değil. Bu sebeple Müslümanların bu aşamada bu para ile işlem yapmaları uygun değildir. Zarara uğrama veya zarara uğratma ihtimali vardır.

Bu bilgilerle bitcoin’e para yatırmak caiz gözükmüyor. Paradan para kazanmak esasına dayandığı için faize de benziyor.       

ÇİFTLİKBANK’A YATIRIM YAPMAK CAİZ MİDİR 

Kerim Bağcı: “İnternet üzerinde Çiftlik-bank denilen bir yatırım aracı var. Buna yatırım yapmak caiz midir?”

Çiftlikbank organizasyonu da edindiğimiz bilgilere göre, geçtiğimiz sene kurulmuş. Sitesini incelediğinizde dev besi çiftlikleri ve kümesleri olduğunu anlıyorsunuz. İsteyen herkesin bu çiftlikleri yerinde görme imkânı var. Yani paranıza karşılık gerçek bir fizikî değerin ortaya konduğu anlaşılıyor.  

Sisteme girdiğinizde çiftlik sahibisiniz. Kendi gerçek paranızla çiftlikten inek, tavuk, arı vs. satın alıyorsunuz. Hayvanınız kısa sürede kendini amorti ediyor. Sizin hayvan seçme hakkınız yok, hayvanınızı görme hakkınız yok. Hayvanınızın ürünlerini satıp para kazanıyorsunuz. Zarar riskiniz yok. Bir yıl sonra hayvanınız ölüyor, yani sisteme kalıyor ve siz yeni bir hayvan alıyorsunuz. Site kâr hesabını bir tür oyunculuk mantığına dayandırmış.   

Sistem birçok bilinmeyeni olan bir denklem kurmuş. Öncelikle hayvanınız var; ama elinizde değil. Ve siz onu seçip göremiyorsunuz. Sanki hayali gibi. Günlük oyunlarla kazancınızı arttırıyorsunuz. Ama gerçekten ürün mü satıyorsunuz, yoksa bu bir oyun mu belli değil. Hayvanınız bir yıl sonra neden ölüyor? Çiftlikler Bursa’da olmasına rağmen şirket merkezi neden KKTC’de? Orada kanunî bazı boşluklar mı var?   

Dolayısıyla bu sistem de şu anda yenidir. Arz ettiğim boşluklar giderilir mi, zaman içinde yeterince güven sağlar mı, izlenmesi lâzım. Şimdilik bu bilgiler ve kaygılar caiz olmadığı kanaatini güçlendiriyor. En azından şüpheliler sınıfında saymak lâzım. Şüpheli olandan da kaçınmak gerekir. Nitekim Peygamberimiz (asm) buyuruyor ki: “Helal bellidir, haram da bellidir. İkisi arasında insanlardan çoğunun bilmediği şüpheli şeyler vardır. Kim şüpheli şeylerden sakınırsa dinini ve ırzını korumuş olur. Kim de şüpheli şeylere dalarsa harama girer.”1

Dipnotlar:

1- Buhari, 2501; Müslim, 1599