1200 |
BED‹ÜZZAMAN SA‹D NURSÎ
fi
AHIS
B
‹LG‹LER‹
Türk ordular›n›n yan›nda yer ald›; ordular çekilme mecburiyetinde kal›nca, kendi ordusuyla ülke-
yi müdafaaya devam etti. Birinci Dünya Savafl›n›n sonlar›nda Sultan Mehmet Reflat’›n iste¤i üzeri-
ne ‹stanbul’a geldi. Sultan Reflat’›n vefat› üzerine Vahdettin’in cülus merasiminde “k›l›ç kuflanma
töreni” Ahmed Sünusî taraf›ndan yerine getirildi. Mondros Mütarekesinden sonra Sultan Vahdet-
tin’in iste¤i üzerine önce Bursa’y›, sonra da Kurtulufl Savafl›na kat›lmak üzere Do¤u ve Güneydo-
¤u vilâyetlerini dolaflarak halk› birli¤e ça¤›rd›. Kurtulufl Savafl›n›n sonlar›na do¤ru Ankara’dan ay-
r›larak önce fiam’a, sonra Filistin, Mekke ve sonunda Asir bölgesine geçerek hizmetlerine devam
etti. 1933 y›l›nda burada vefat etti.
fiEYHÜL‹SLÂM MUSTAFA SABR‹ EFEND‹:
Bak›n›z MUSTAFA SABR‹ EFEND‹.
fiÜKRÜ KAYA (1883-1959):
“Tek parti dönemi”nde uzun süre milletvekilli¤i ve bakanl›k yap-
t›. ‹çiflleri bakan› iken yap›lan seçimlerde kendi partisinin seçimi kazanmas› için her yola baflvur-
du. Bakanl›¤› boyunca muhalefete göz açt›rmad›. Uygulad›¤› bask› Meclis gündemine getirilerek
sert elefltirilere konu oldu. Baflta Bediüzzaman olmak üzere, mütedeyyin insanlar aleyhine karar-
lar ald›rmak için mahkemelere müdahale edecek kadar bask› kurma yoluna gitti.
Kaya, 1883 y›l›nda ‹stanköy Adas›nda do¤du. Midilli ‹dadisini bitirdikten sonra Galatasaray Lise-
sine girdi. Daha sonra Paris’e giderek hukuk okudu. Yurda döndükten sonra D›fliflleri Bakanl›¤›nda
çal›flmaya bafllad›. K›sa bir süre sonra ‹çiflleri Bakanl›¤›na geçerek mülkiye müfettiflli¤i görevinde
bulundu. Balkan Savafl› sonras›nda Bulgarlarla oluflturulan Mübadele Komisyonunda görev ald›.
1916 y›l›nda ‹skân-› Muhacirin ve Aflayir Müdürlü¤üne atand›ysa da bu görevi k›sa sürdü.
Bir süre Anadolu ve Irak’ta mülkiye müfettiflli¤i yapt›ktan sonra görevinden istifa etti. Akabin-
de ‹zmir’e giderek burada ve Buca’da ö¤retmenlik yapt›. Mondros Mütarekesinden sonra, iflgalle-
re karfl› kurulan ‹zmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyetine girdi. Bir ara tutuklanarak ‹stanbul’a getirildi
ve bilâhare Malta’ya sürüldü. K›sa bir sürgün hayat›ndan sonra yurda döndü. Lozan görüflmeleri
s›ras›nda dan›flmanl›k yapt›.
Kaya, 1923-27 y›llar›nda ‹zmir Belediye Baflkanl›¤› yapt›. Akabinde Mu¤la milletvekili olarak
meclise girdi. Bu tarihten itibaren uzun süre muhtelif bakanl›klarda bulundu. ‹smet ‹nönü, Fethi
Okyar ve Celâl Bayar taraf›ndan kurulan hükümetlerde bakan olarak yer ald›. Tar›m, d›fliflleri ve
içiflleri bakanl›klar›nda bulundu. Bunlar›n d›fl›nda 1936-38 y›llar›nda Cumhuriyet Halk Partisi Genel
Sekreterli¤i de yapt›.
Kaya, ‹smet ‹nönü’nün cumhurbaflkan› olmas›na karfl› ç›k›nca, siyasî hayat› kararmaya bafllad›
ve 1939 seçimlerinde aday bile gösterilmedi. Bu tarihten itibaren siyasî hayat› sona erdi. 1959 y›-
l›nda ‹stanbul’da öldü.
— T —
TAH‹R PAfiA:
Aslen Arnavut olan Tahir Pafla, eski ismi Pogoritza Potgoriça olan Titograt fleh-
rinde do¤du. Hac› Ali Efendinin alt› o¤lundan biridir.
Tahir Pafla yirmi dokuz yafl›nda iken devlet hizmetine girdi. 1800’lü y›llar›n sonu ile 2. Meflruti-
yet y›llar›nda Musul, Van ve Bitlis’te valilik yapt›. Özellikle Van’da uzun y›llar valilik görevinde kal-
d›. Van’da kald›¤› y›llarda guatr hastal›¤›na yakaland›. Tahir Pafla Hastal›¤›ndan ve ihtiyarl›¤›ndan
dolay› görevden ayr›lmak istedi; fakat kendisini çok seven ve takdir eden Abdülhamit buna izin
vermedi. Bu yüzden vazifesine bir müddet daha devam etti.
Ancak hastal›¤›n›n iyice ilerlemesi üzerine, emekli oldu ve ‹stanbul’a döndü. Yaklafl›k bundan
bir sene sonra, 1913’te, Hakk›n rahmetine kavufltu. Mezar› ‹stanbul’da Sahra-y› Cedit semtindedir.
Tahir Paflan›n Bediüzzaman Hazretleriyle görüfltü¤ü y›llar, Van ve Bitlis’te görev yapt›¤› y›llar-
d›r. O zamanlar Tahir Pafla altm›fl yafllar›nda, Bediüzzaman Hazretleri ise 25-30 yafllar›nda bulunu-
yordu.
