musahhardırlar. Ve zemin yüzünde faaliyeti müşahede
edilen bir rububiyet, öyle ihata ve şümul gösteriyor ve
onun idaresi ve tedbiri ve terbiyesi öyle mükemmel ve öy-
le hassastır ve her taraftaki icraatı öyle birlik ve beraber-
lik ve benzemeklik içindedir ki, tecezzi kabul etmeyen bir
küll ve inkısamı imkânsız bulunan bir küllî hükmünde bir
tasarruf, bir rububiyet olduğunu bildiriyor. Hem zemin,
bütün sekenesiyle beraber, lisan-ı kalden daha zahir had-
siz lisanlarla Hâlık’ını takdis ve tesbih ve nihayetsiz nimet-
lerinin lisan-ı hâlleriyle rezzak-ı zülcelâl’inin hamd ve
methüsenasını ediyorlar.
Ey şiddet-i zuhurundan gizlenmiş ve ey azamet-i kibri-
yasından istitar etmiş olan Zat-ı Akdes!
zeminin bütün takdisat ve tesbihatıyla, seni kusurdan,
aczden, şerikten takdis ve bütün tahmidat ve senalarıyla
sana hamd ve şükrederim.
Ey Rabbü’l-Berri ve’l-Bahr!
kur’ân’ın dersiyle ve resul-i ekrem Aleyhissalâtü Ves-
selâmın talimiyle anladım ki: nasıl gökler ve feza ve ze-
min senin birliğine ve varlığına şahadet ederler; öyle de,
bahirler, nehirler ve çeşmeler ve ırmaklar, senin vücub-i
vücuduna ve vahdetine bedahet derecesinde şahadet
ederler.
evet, bu dünyamızın menba-ı acayip buhar kazanları
hükmünde olan denizlerde hiçbir mevcut, hatta hiçbir kat-
re su yoktur ki, vücuduyla, intizamıyla, menfaatiyle ve va-
ziyetiyle Hâlık’ını bildirmesin.
Lem’aLar | 973 |
m
ÜnacaT
siz.
müşahede etmek:
görmek, göz-
lemlemek.
nihayetsiz:
sonsuz.
nimet:
maddî ve manevî faydalı
olan her şey, iyilik, bağış.
rabbü’l-Berri ve’l-Bahr:
karaların
ve denizlerin Rabbi olan Allah.
resul-i ekrem:
çok cömert, kerîm
olan peygamber, Hz. Muhammed
(asm).
rezzak-ı Zülcelâl:
her bir yaratığın
rızkını veren haşmet ve büyüklük
sahibi Allah.
rububiyet:
Cenab-ı Hakkın her za-
man, her yerde ve her varlığa
muhtaç olduğu şeyleri vermesi,
onları yetiştirmesi, uyum içinde
sevk ve idare etmesi.
sekene:
bir yerde yaşayanlar, ka-
lanlar.
sena:
methetme, övme.
şahadet:
şahitlik, tanıklık.
şerik:
ortak.
şiddet-i zuhur:
çok kuvvetli ve
şiddetli şekilde görünme.
şükür:
Allah’ın verdiği nimetlere
karşı memnunluğunu ifade etme.
şümul:
kaplama, kuşatma.
tahmidat:
Allah’ı övüp ona şükür
ve hamd etmeler.
takdis:
Allah’ı her türlü kusur ve
noksandan uzak tutma, temiz ve
yüce kabul etme.
takdisat:
Allah’ı her türlü kusur
ve noksanlardan uzak tutmalar,
temiz ve yüce kabul etmeler.
talim:
öğretme, eğitme.
tasarruf:
dilediği gibi kullanma,
idare etme, söz ve hak sahibi
olma.
tecezzi:
bölünme, parçalanma.
tedbir:
idare etme, çekip çevirme,
yönetme.
terbiye:
beslemek, yetiştirmek,
büyütmek.
tesbih:
Allah’ın şanını yüceltme,
bütün kusur ve noksan sıfatlardan
uzak tutma.
tesbihat:
Cenab-ı Hakkın bütün
noksan sıfatlardan uzak ve bütün
mükemmel sıfatlara sahip oldu-
ğunu ifade eden sözler.
vahdet:
birlik.
vaziyet:
durum, duruş.
vücub-i vücut:
varlığı zorunlu, ge-
rekli ve şart olmak, olmaması im-
kânsız olmak.
vücut:
varlık, var olma.
zahir:
görünür, açık.
Zat-ı akdes:
her türlü kusur ve
noksandan uzak ve yüce olan Zat,
Allah.
zemin:
yer, yeryüzü.
acz:
güçsüzlük, kuvvetsizlik.
aleyhissalâtü Vesselâm:
sa-
lât ve selâm onun üzerine ol-
sun.
azamet-i kibriya:
azamet ve
heybetin büyüklüğü.
bahr:
deniz.
bedahet:
apaçık.
faaliyet:
işleyiş, çalışma.
feza:
uzay, gökyüzü.
hadsiz:
sınırsız, sonsuz.
Hâlık:
yaratıcı, her şeyi yoktan
yaratan Allah.
hamd:
Allah’ı övme, Ona şü-
kretme.
hassas:
duyarlı.
hükmünde:
yerinde.
icraat:
işler, faaliyetler.
idare:
yönetme, çekip çevir-
mesi.
ihata:
kuşatma, sarma.
inkısam:
kısımlara ayrılma,
bölünme.
intizam:
düzen, tertip.
istitar etmek:
gizlenmek.
katre:
damla.
kusur:
eksiklik, hata.
küll:
bütün.
küllî:
parçalardan oluşmuş bir
bütüne ait.
lisan:
dil, anlatma şekli.
lisan-ı hâl:
hâl dili, bir şeyin
duruşu ve görünüşü ile bir
mana ifade etmesi.
lisan-ı kàl:
söz ile anlatım, ko-
nuşarak anlatma.
menba-ı acayip:
hayret verici
şeylerin kaynağı.
menfaat:
fayda.
meth ü sena:
methedip öv-
mek.
mevcut:
varlık, var olan.
musahhar:
boyun eğdirilmiş,
emre verilmiş.
mükemmel:
kusursuz, eksik-
