Lem’aLar | 1143 |
ş
aHıSB
ilgileri
(vahdet-i vucud) konusundaki sözleri yanlış anlaşılıp iftiraya uğradıysa da zamanının devlet adamları
tarafından himaye edildi. 1240 senesinde 78 yaşında Şam'da vefat etti. Yavuz Sultan Selim Mısır Seferi
sırasında Şamlılarca çöplük haline getirilen kabrinin yanında cami ve dergâh yapılmasını emrederek
onun kabrinin değerini bulmasını sağladı. Muhyiddin-i Arabî'nin pek çok kıymetli eseri vardır. Fütuhat-i
Mekkiyye, Füsüsu'l Hikem, Muhtasar en meşhurlarıdır.
mÛSa (
AS
):
İsrailoğullarına gönderilen ve kendisine büyük kitapların ilki olan Tevrat indirilen büyük
peygamberlerdendir. Tevrat Hz. Mûsa'ya levhalar halinde indirilmiştir. Hz. Mûsa Mısır'da dünyaya
gelmiştir. Soyu Hz. İbrahim'e dayanır. Kardeşi Hz. Harun kendisine yardımcı olarak peygamber olarak
görevlendirilerek Firavuna gönderilmiş ve Firavunu tevhide davet etmiş, fakat kabul edilmeyince
kendine iman eden İsrailoğulları ile birlikte Mısır'dan mukaddes topraklara gelmiş ve orada kendisine
Tevrat levhaları indirilmiştir. Hz. Mûsa'nın zamanında kendinde zahir olan mu'cizelerinin en meşhurları
âsâsı ve yed-i beyzasıdır (beyaz el). Âsâsı ile vurduğu taşın on iki gözünden su çıkarmasıyla meşhurdur.
Hz. Şuayb'ın kızıyla evlenen Hz. Mûsa mukaddes topraklara varamadan vefat etmiştir.
mÛSa BeKUF (1875-1949):
Mûsa, 1875 yılında Don Irmağı kıyılarında Rostov-Na Don şehrinde doğdu.
Babası Yarullah Efendi ve annesi de Fatıma Hanımdır. İlk derslerini annesinden aldı. On bir yaşında iken
teknik liseye girdi. Yüksek öğrenimini ise Buhara'da yaptı. Burada Arabca, Farsça dillerini ve İslâm
ilimlerini öğrendi. Bunların dışında felsefe, matematik, astronomi derslerini de okudu. Öğrenciliği
sırasında bazı eserleri Rusçadan Türkçeye çevirdi.
Mûsa, Buhara'daki eğitiminden sonra İstanbul'a geldi. İlk önce Mühendislik Mektebine kaydını
yaptırdıysa da, yakınlarının ve hocalarının tavsiyesiyle yeniden İslâm ilimlerine yöneldi. İstanbul'dan
sonra Mısır'a gitti. Kahire'ye gittikten sonra El-Ezher Üniversitesine kaydını yaptırdı. Bir süre burada
okuduktan sonra ayrıldı. Akabinde özel araştırma ve çalışmalara başladı. Mısır'da bulunduğu sıralarda
Muhammed Abduh'un derslerine de devam etti. Mısır'dan sonra Hicaz'a giden Mûsa, burada da iki yıl
kaldı. Mekke ve Medine'de dini konularda bazı araştırmalarda bulundu. Buradaki çalışmasından sonra
Hindistan'a geçti. Hintli âlimlerle görüş alış verişinde bulundu. Hindistan'dan sonra bir kez daha Kahire'ye
gitti. Bu gidişinde de üç yıl kaldı. Daha sonra Beyrut üzerinden Şam'a gitti. İslâm beldelerini içine alan
bu seyahati on bir yıl sürdü. 1904 yılında Memleketi Kazan'a geri döndü. Musa Carullah, Rusya'daki
son gelişmelerden sonra, dünyanın değişik ülkelerini dolaşmaya başladı. Japonya, Hindistan, Mısır ve
Almanya'ya çok sayıda seyahat gerçekleştirdi. Bu arada araştırmalarını da devam ettirdi. Tüm
çalışmaları sonucunda yüz yirmiyi aşan sayıda eser yazdı. 1949 yılında Kahire'de vefat etti. Musa
Carullah, diğer bazı son dönem İslâm âlimleri ile birlikte yenilikçi kabul edilmekle birlikte, yöntem
bakımından bunlardan farklı hareket etmiştir. Fikirlerini büyük ekseriyetle içtihada dayandırmış, tarihin
her döneminde ortaya çıkmış bulunan problemlerin, İslâm’ın evrensel mesajlarıyla çözümlenebileceğini
savunmuştur. Ancak, içtihadı, nasslardan hüküm çıkarmak yerine, İslâm’ın hayatla bağlantısının
kurulması gerektiğini savunmuştur. İslâm’ın, dinî ıslahata ihtiyacı olmadığını; sosyal, dinî ve siyasî
hastalıkların İslâm’da değil, özümüzde olduğunu ileri sürmüştür.
mUStaFa ÇaVUŞ (1882-1939):
Ömrünün 18 yılını askerlik görevini yapmakla geçirdi. Barlalı olup
Risale-i Nur'un çeşitli yerlerinde ismi geçmektedir. Said Nursî Hazretlerinin Barla'da mecburî ikamete
tâbi tutulduğu yıllarda aile fertleri ile birlikte iman hizmetinde ciddî çalışmalar yapmıştır. Özellikle 21.
Mektupta kendisinin anne-babasına çok iyi örnek davranışlarından dolayı ismiyle bahsedilmektedir.
