İman ve Küfür Muvazeneleri - page 316

– E –
EBU’L-ALÂ-İ MAARRÎ: Meşhur Arap filozofu ve şairidir. Kör olmasına rağ men fevkalâde hafızasıyla
tanınmış, ümitsizlik ve kötümserlikle ilgili kasideleriyle meşhur olmu ştur. Lügat, edebiyat, gramer, fıkıh
ve tarih tahsili aldı. Müslüman olmadı ğı hâlde, İslâm toplumu içinde yaşamı ş ve hürriyet içinde
kitaplarını yazmıştır. (m. 973-1057)
EFLÂTUN (ÖL. M.Ö. 347): İ slâm felsefesi üzerinde önemli etkileri olan İlk Çağ Yunan filozoflarından
biridir. Kendisine omzunun veya alnının genişliğinden dolayı Platon denmiş ve tarih boyunca hep bu
adla anılmıştır. Arapçada “p” sessizinin bulunmaması ve yan yana iki sessiz harfin telâffuzundaki güçlük
sebebiyle adı, İ slâmî literatürde Felâtun veya daha yaygın olan Eflâtun şeklini almıştır. Hocası Sokrat’ın
demokrasi adına idam edilmesinin ıztırabını yaşayan Eflâtun’un felsefesini, bu sebeple sosyal düzen
ve insanın saadeti meseleleri te şkil eder. Eflâtun’un en önemli hocası Sokrat olmakla beraber, Kritilos,
Timaios, Arkitas, şair Homeros ve Hesiodos gibi şahsiyetler onun fikir ve ilham kaynaklarından
bazılarıdır. Tarihe “Akademi” olarak geçen okulun da kurucusu olan Eflâtun’un en ünlü talebesi
Aristo’dur. Eflâtun m.ö. 347 yılında, seksen yaşlarında iken ölmüş ve Akademi’nin bahçesine
defnedilmi ştir. Eserleri: Devlet, Devlet Adamı ve Kanunlar.
– F –
FARABÎ (870-950): İslâm felsefesini metot, terminoloji ve problemleri açısından temellendiren, ses
olayını ilk defa fizikî yönden açıklayan ünlü Türk filozofudur. Felsefedeki şöhreti Aristo’ya yakın olan
Farabî’nin asıl adı Ebu Nasr Muhammed b. Muhammed bin Tarhan bin Uzluğ’dur. Türkistan’ın Farab
şehrinde dünyaya gelen Farabî ilk öğrenimini burada yaptıktan sonra İran’da Farsça, Ba ğdat’ta Arapça
öğ rendi. Latin ve Yunan dillerini kavradı. Uzun zaman Bağdat’ta kalan ve burada felsefe, mantık, tıp
hakkında eserler yazan Farabî, daha sonra Mısır ve Halep’e gitti. 950’de Dımaşk’ta vefat eden Farabî,
Aristo’dan sonra “muallim-i sani” adıyla anılmıştır. İlimleri dil, mantık, matematik, fizik-metafizik ve
medenî ilimler şeklinde tasnif eden Farabî 100’den fazla eser bırakmıştır. Eserlerinden bazıları:
el-Medinetü’l-Fazıla, es-Siyasetü’l-Medeniye, İhsâü’l-Ulûm, v.d.
FİRAVUN: Eski Mısır’da krallara verilen ünvandır. Fakat bu unvan İslâmî kaynaklarda Hz. Mûsa ile
mücadele eden Mısır kralı için kullanılmaktadır.
Eski Mısır’da mülkü ve yönetimi elinde bulunduran firavunlar aynı zamanda ilâhların yeryüzündeki
temsilcileri sayılıyor ve ibadetler onlar adına yapılıyordu. Hazret-i Mûsa ile mücadele eden Firavun da
aynı şekilde ilâhlık iddia eden, zalim, kibirli, ve inatçı bir kişiydi. Kendi halkını eziyor özellikle
İsrailoğ ullarına büyük zulümler yapıyordu. Cenab-ı Hak ilâhlık davasından ve yaptığı zulümlerden
vazgeçmesi ve İsrailoğ ullarını serbest bırakması için ona Hz. Mûsa’yı ve kardeşi Hz. Harun’u gönderdi.
Kendisinden istenilenleri kabul etmeyen Firavun, kendi zulmünden kurtulmak için Mısır’dan çıkan Hz.
Mûsa ve İsrailo ğullarını kovalarken ordusu ve taraftarlarıyla birlikte Kızıldeniz’de boğuldu.
– G –
GAZALÎ: Bakınız İmam-ı Gazalî.
– H –
HEKÎM-İ LOKMAN: Bakınız LOKMAN HEKIM.
HIZIR: Hz. Hızır, Hz. Mûsa döneminde yaşayan, Kur’ân-ı Kerim’in Kehf Suresinde bahsi edilen,
kendisine İlâhî bilgi ve hikmet ö ğretilen kişidir. Peygamber olup olmadığı konusunda değ işik görüşler
bulunmasına rağmen velâyeti konusunda ittifak edilmektedir. Otsuz ve çorak bir mekâna oturduğ unda
ansızın o otsuz yerin yeşillenmesi sebebiyle, yeşillik manasına gelen Hızır namıyla yad edilmiştir. Hz.
Hızır’ın halen hayatta olduğ unu ve hayatın beş tabakasından ikincisinde yaşadığını Bediüzzaman
Hazretleri Mektubat adlı eserinde ifade etmektedir. Bu hayat tabakasının kendine özel şartları, bizim
yaşadı ğımız hayattan çok daha farklıdır. Meselâ, mecbur kalmadan istedikleri zaman yemek içmek,
bir vakitte birçok yerlerde bulunabilmek gibi bir derece serbest hayat mertebesidir. Hz. Hızır, başta
Buharî ve Müslim olmak üzere pek çok hadis kitaplarında çeşitli bölümlerde geçmektedir.
ŞAHIS BİLGİLERİ | 316 | İMAN VE KÜFÜR MUVAZENELERİ