SKatılım çok olmalı

Prof. Dr. Selva Demiralp: “İndirimle enflasyonun düşmesi için çok fazla firma indirime katılmalı. Enflasyonla mücadele için iki-üç aylık periyod yetmez. Süre bittiğinde enflasyon yine yükselir.”

Sorunları arttırır

Prof. Dr. Seyfettin Gürsel: “Program mevcut sorunları arttırır. Ülkeyi dışa açık ekonomi olmaktan uzaklaştırır. Bugün indirim yapan şirketler, üç ay sonra bunun acısını çıkaracak. O zaman ne olacak?”

Sürdürülemez

Can Pamir: "Dışarıdan müdahale sürdürülebilir olmaz. Bir tavan fiyat koymanız durumunda o zaman piyasada bir azlık meydana gelir. İnsanlar mal bulamazlar. Arz kısılır, orta vadede karaborsa oluşur.”

Tek başına yetmez

Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu: “Bu önlemler enflasyonun geriletilebilmesi için tek başına yeterli olmaz. Ekonomide yeni bir enflasyonist baskı oluşmaması için kurlarda düşüş ve dengelenme sağlanmalı.”

***

Bu tedbirlerle enflasyon düşmez

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın açıkladığı ‘Enflasyonla Topyekûn Mücadele Programı’nı değerlendiren ekonomistler, programı yeterli bulmazken, bu tedbirlerin enflasyonu düşürmeyeceği ve problemleri arttıracağı görüşünde..

Programın, ekonomi çevrelerinde ‘yılbaşına kadar soluk aldırıcı ve olumlu’ olarak da yorumlanırken, belli mallara, tepeden inme yüzde 10 indirim yapmanın uzun vadede narh etkisi yapması ve karaborsayı tetikleme ihtimali de bulunuyor. RS FM’de Ahu Özyurt’un sorularını cevaplayan ekonomist Can Pamir, “Kurda gelinen noktayı artık fiyatlarda yaşıyoruz. Yani o ilk şoku geçtik. Sayın Albayrak’ın sözüne katılıyorum, iş dünyasını beklediği kurda bir dengelenme olması ve nispeten onu bugünlerde yaşıyoruz” dedi. Pamir, “Yüzde 10’luk indirimi yapabilecek kadar kar eden şirketler varsa elbette yapsınlar, bundan sadece mutlu olunur, ama ben o kadar yapabileceklerini sanmıyorum. Dışarıdan müdahale sürdürülebilir olmaz” dedi. Tavan fiyat uygulamasının kendi içinde riskler barındırdığına dikkat çeken Can Pamir, “Bir tavan fiyat koymanız durumunda o zaman piyasada bir azlık meydana gelir. İnsanlar mal bulamazlar. Arz kısılır, orta vadede karaborsa oluşur. Tabiî bunu bu kadar iddialı söylemeyelim. İki aylık bir uygulama işi bu noktaya getirmez ama sorunu da çözmez” uyarısını yaptı.

İndirimler bittiğinde yeniden enflasyon yukarıya çıkacak

Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, enflasyonla mücadelenin en önemli ayağının sıkı maliye ve para politikası olduğuna işaret ederek, “Serbest rekabet ortamında firmalar ürünlerinin fiyatlarını belirlerken belli bir kâr marjı ile belirliyor. Şimdi yüzde 10 indirim yapacaklarsa acaba çok fahiş bir fiyat mı koyuyorlar diye akıllara geliyor. İndirimle enflasyonun düşmesi için çok fazla firmanın indirime katılması gerekiyor. Ama üç ay sonra indirimler bittiğinde ise yeniden enflasyon yukarıya çıkacak” dedi. Blomberg’e açıklama yapan Demiralp, enflasyonla mücadele için iki üç aylık periyotların yetmeyeceğini aktardı.

Kurlarda düşüş ve dengelenme sağlanmalı

Enflasyonla mücadele programının muhtevasını DW Türkçe’ye değerlendiren Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, hazırlanan programı “olumlu bir adım” olarak gördüğünü söylüyor. Programın başarıya ulaşması ve enflasyonun geriletilebilmesi için bu programdaki tedbirlerin tek başına yeterli olamayacağını vurgulayan Prof. Aslanoğlu’na göre, ekonomide yeni bir enflasyonist baskı oluşmaması için kurlarda düşüş ve dengelenme sağlanması gerekiyor.

Program mevcut sorunları arttıracak 

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel’e göre, açıklanan program ekonomideki mevcut sorunları arttıracak. Program kapsamında hayata geçirilecek fiyat indirimlerinin “üstü örtük fiyat kontrolüne geçiş” olduğunu dile getiren Prof. Gürsel, “Bu program, Türkiye’yi dışa açık bir ekonomi olmaktan uzaklaştıran bir adım. Bugün indirim yapan şirketler, 3 ay sonra vatandaştan bunun acısını çıkaracaktır. O zaman ne olacak? Enflasyon belki bir iki ay iniş trendine girecek, ama bu kez yüksek enflasyon çok daha uzun süre devam edecek” diye konuşuyor. 

DW’ye konuşan ve programda öngörülen kredi faizlerinde yüzde 10 indirim uygulamasının nasıl gerçekleştirileceğinin de belirsiz olduğunun altını çizen Prof. Gürsel, “Bankalar bir süre kârlarından bir miktar feragat edecekler, ama bunu hangi yöntemle yapacakları net değil. Açıklanan program enflasyon sorununu ele alan ve bu soruna çözüm getiren bir program değil” diyor.

***

Daha zirveyi görmedik

Ekonomideki kötü gidişatı değerlendiren İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Durmuş Yılmaz, “Enflasyon rakamlarında daha zirve görülmedi. Maalesef üreticiler, maliyet artışlarını tüketiciye yansıtmak zorunda kalacaklar” ifadelerini kullandı. Yeni Çağ’a konuşan İYİ Parti Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Durmuş Yılmaz, Türk ekonomisine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Yılmaz, “Fiyat oluşumunda bir takım sıkıntılar yaşanıyor. Kurdaki hareketlilik, piyasayı olumsuz etkiledi ve fiyat belirsizliği ortaya çıkarttı. Hem üretici, hem de tüketici davranışı bozulmuş vaziyette. Bu şekilde devam etmesi, reel sektörü de etkileyecektir. Enflasyonda ise daha zirveyi görmedik. Maalesef üreticiler, maliyet artışlarını tüketiciye yansıtmak zorunda kalacaklar. Enflasyon daha yukarılara da çıkabilir. Türk ekonomisin temel meselelerinde herhangi bir düzelme yok. Bu anlamda alınan herhangi bir tedbir de yok maalesef” şeklinde konuştu.