Milli Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'na 11 Kasım 2014 tarihinde TBMM’de Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla kurulan Komisyonun çözüm önerilerini hayata geçirip geçirmediklerini sordu.

Geçen sene ortaya çıkan 256 sayfalık bir rapor olduğunu dile getiren CHP'li Özel, bu raporda mevsimlik tarım işçilerinin yaşadığı sorunlar ve bu sorunlara çözüm önerileri ortaya konulduğunu ifade etti.

Soma Komisyonu'nda olduğu gibi bu raporun da hasır altı edilmesini istemediklerini vurgulayan Özel, "Bu işin peşini bırakmayacağız. Tek tek bu çözüm önerileri üzerinden Bakanlıklara bugüne kadar neler yaptıklarını sorduk.

Bundan sonra da tüm Komisyon raporlarının takibi ve uygulamaya konulması için benzer denetim süreçlerini kullanacağız. İktidarda da olsak, muhalefette de olsak, bu parlamento yazılı bir rapor ürettiyse bizler dört gözle bunu takip edecek, tek tek her satırını okuyacağız. Bunu zaten baştan beri Soma Komisyonu için de söylüyorduk. 24. Dönem bittiği için bu rapor rafa kaldırılmış gibi düşünülebilir ama aslında bu rapor bir tavsiye niteliğinde tüm ilgili Bakanlıklara Haziran ayının başında Meclis tarafından yollanmış.

Biz önceki gün bu Raporunun tespit ve önerilerinin değerlendirilmesi, çözüm önerilerinin tartışılması ve yol göstermesi amacıyla yeniden Meclis gündemine gelmesi için bir genel görüşme önergesi de verdik. Şimdi de bu Raporun ortaya koyduğu çözüm önerilerini Bakanlıklar nezdinde takibini yapacak ve bu işin peşini bırakmayacağız." dedi.

Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Araştırma Komisyonunun çözüm önerilerinden bazıları ise şöyleydi:

ILO’nun mevsimlik tarım işçileri de dahil tarımda ücretli çalışanlara diğer sektörde çalışanlarla aynı düzeyde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili korunma imkanı sağlayan 184 sayılı “Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Sözleşmesi” onaylanmalıdır. 

Mevsimlik gezici tarım işçilerinin çalışma şartları ve ulaşım, barınma, sağlık ve eğitim hizmetleri başta olmak üzere sosyal hayatlarının iyileştirilmesiyle ilgili tedbirlerin uygulanmasına yönelik koordinasyon görevi ve icrai yetkilerin merkezde İçişleri Bakanlığı, taşrada mülki idare amirine tevdi edilmesini öngören yasal bir düzenleme yapılmalı ve dayanağını bu yasal düzenlemeden alan, Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe giren bir Yönetmelik çıkarılmalıdır. 

Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma ve Sosyal Hayatlarının İyileştirilmesine yönelik olarak hazırlanacak yasal düzenlemeler uygulamaya girene kadar, mevcut 2010/6 sayılı Başbakanlık Genelgesinin, yenilenmesi, uygulanması ve denetiminin sağlanması gereklidir. 

Mevsimlik tarım işçilerinin ikamet ettiği illerin izleme kurulları tarafından Aile Hekimliği Bilgi Sistemi, Milli Eğitim Müdürlüğü kayıtları ve muhtarlıklar kullanılarak il/ilçede mevsimlik gezici tarım işçilerinin sayısının ve gideceği il/ilçelerin belirlenmesi sağlanarak, mülki idare amiri tarafından gidilecek il/ilçelere bildirilmesi sağlanmalıdır. 

Göç dönemlerinde şehirlerarası ulaşımlarında tren seferleri veya vagon sayısı artırılmalı ve tren ücretlerinde indirim yapılması suretiyle işçilerin daha ucuz ve güvenli olan tren yolculuklarına yönlendirilmeleri teşvik edilmelidir. 

Göç mevsiminde artan güvenli ulaşım aracı ihtiyacının karşılanması ve mevsimlik tarım işçilerinin kalkış ve varış noktaları ile göç güzergâhlarının belirlenmesi amacıyla İçişleri Bakanlığı koordinasyonu ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından ulaşım planlaması yapılarak ulaşım güvenliğine yönelik trafik denetimleri artırılmalıdır. 

Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin uzun mesafelerde üstü kapalı araç kasalarında yolcu taşımacılığı yapılmasına izin veren 130’uncu maddesi uzun mesafelerde araç kasalarında yolcu taşınmasını yasaklayacak şekilde değiştirilmelidir. 

Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin lastik tekerlekli tarım traktörleri ile insan taşınması esaslarını düzenleyen 131’inci maddesinin dördüncü fıkrasına bu tür taşımacılığın yalnızca kısa mesafede yapılabileceği koşulu eklenmelidir. 

İllerin ürün çeşidi, arazi büyüklüğü ve tarımda çalışma süreleri dikkate alınarak; tuvalet/banyo, çamaşır yıkama, sosyal yaşam alanı ile eğitim ve sağlık ihtiyaçlarını karşılamaya dönük yapıların (zemin, su deposu, yanmaya karşı dayanıklı malzemeden üretilmiş sahra çadırı vb.) yer aldığı toplulaştırılmış geçici yaşam alanları mülki idare amirinin uhdesinde oluşturulmalı ve idame edilmelidir. 

Mevsimlik tarım işçilerinin ikamet ettikleri yerleşim birimlerinde aile hekimi ve aile sağlığı elemanı eksikliği giderilmelidir. 

Tetanos aşıları tüm mevsimlik gezici tarım işçilerine ücretsiz olarak yapılmalıdır. 

Tarım sektöründe iş sağlığı ve güvenliği yönünden alınacak genel önlemler çerçevesinde; bütün çalışanlara yapılacak işin tehlikelerini ve korunma yöntemlerini de içerecek şekilde iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmelidir. 

İş sağlığı ve güvenliği mevzuatının tarım sektöründe etkin bir şekilde uygulanabilmesi için, iş müfettişlerine gerekli eğitimler verilmeli, tarım işyerleri kayda alınarak işverenlik çerçevesi oluşturulmalı ve iş müfettişlerinin tarım alanlarına kolayca ulaşabilmeleri sağlanmalıdır. Ayrıca bu işyerlerinde mevzuat gereği görevlendirilecek iş güvenliği uzmanlarının tarım sektörü ve tarımsal faaliyet konularında bilgi sahibi olmaları zorunlu tutulmalıdır. 

Ailesinin tarım işçisi olarak çalışması nedeniyle eğitimi aksayan öğrenciler için ikamet ettikleri illerde özel müfredat hazırlanarak hızlandırılmış eğitimleri gerçekleştirilmelidir. 

Mevsimlik tarım işçilerinin çalışmak üzere gittiği yerlerdeki okullar gerektiği takdirde “taşıma merkezi olarak eğitim veren kurumlar” içerisine dâhil edilmeli ve öğrencilere ücretsiz taşıma ve yemek hizmeti sunulmalıdır. Taşımalı Eğitim Modülü ile söz konusu hizmetlerin takibi sağlanmalıdır. 

Tarımda geçici (süreksiz) çalışanlara uygulanan sosyal güvenlik rejimleri arasında norm ve standart birliği sağlanmalıdır. Sigortasızlığa yönelik etkin denetim yapılmalıdır.