Marketlerde plastik poşetlerin 25 kuruşa satılmaya başlamasının ardından bazı tüketiciler, plastik poşetleri aldıkları markete iade etmeye çalıştıklarında yaşadıklarını sosyal medyada paylaştı. Bazıları poşetleri iade edip parasını aldıklarını söylerken diğerleri bu taleplerinin kabul edilmediğini anlattı.

Peki tüketicilerin böyle bir hakkı var mı?

BBC Türkçe’nin haberine göre Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, alınan poşetlerin iadesinin veya değişiminin yalnızca poşetlerin hasarlı olması durumunda mümkün olduğunu açıkladı. Bu durumda tüketicilerin poşetlerini iade edip paralarını geri alabilmesi için satılan poşetin içine konulan ürünleri taşıyamayacak bir durumda olması veya poşetin kapasitesini aşmayan bir yük taşırken yırtılması gerekiyor.

Tüketici Hakları Merkezi (TÜ-MER) Başkanı Fatih Dinler, bu yüzden marketlerin satılan poşetlerin kaç kiloluk taşıma kapasitesinin olduğunu ya da hangi boyutlarda ürünleri taşıyabileceğini tüketicilere bildirmek zorunda olduğuna dikkat çekiyor. Dinler yasayla birlikte dolaşımdaki plastik poşetleri geri getiren tüketicilere para vererek toplanmasının çevreyi daha fazla koruyacağını söylüyor. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum ise plastik poşetlerin geri toplanma oranının yaklaşık yüzde 1 olduğunu açıkladı.

Murat Kurum, “Niye derseniz, plastik poşetlerin geri toplamından üretilme maliyeti, yaklaşık normal maliyetin 100 katı fazla. Dolayısıyla hiçbir üreticimiz bu plastik poşetleri toplayıp, yeniden üretmek işine gelmiyor. Dolayısıyla toplanması noktasında çok büyük sorunlar yaşıyoruz” dedi.

Tartışma sosyal medyada

Sosyal medyada da konu tartışılmaya devam ediyor. Bazı mesajlar şöyle: “(Bir kasiyerden) “Tekstil ürünleri satılan mağazalarda çorap alan müşteri de pahalı bir elbise alan müşteri de aynı ücreti ödüyor. Kasa önlerinde en çok bunun polemiği oluyor. Genelde ödemeyi yapan erkekler poşet almıyor. Kadınlar bir süre sonra (eşim poşet almayı unutmuş) diye kasaya geri dönüyor.” “Tek bir büyük poşete sığdırabilecek ürünler için iki ya da üç küçük poşet gerekebiliyor. Ücrette standart var, ama boyutta standart yok.” (Poşet üreticisinden) “Daha ilk günden kullanım yüzde 70 düşmüş. Bu durum, sektör firmalarını zor durumda bırakabilir. Sektördeki istihdamı olumsuz etkileyebilir.”

Türkiye neleri konuşmayı unuttu?

İnşaat sektöründeki kriz, otomotiv satışlarındaki düşüş, döviz fiyatlarındaki istikrarsızlık, yükselen enflasyon rakamları, birbiri ardına gelen zamlar, emeklilikte yaşa takılanların durumu, adalet sisteminde yaşanan sıkıntılar, eğitimdeki aksaklıklar, üniversite eğitimindeki kalite, aile ve çocukları tehdit eden kötü alışkanlıklar karşısında yapılacak çalışmalar gibi pekçok sorun unutulmuş vaziyette. Vatandaş, daha önemli meselerler varken, sadece poşet konusunun gündemi meşgul etmesini eleştiriyor.

Dünyadaki örnekleri nasıl?

Bangladeş, 2002 yılında ince plastik poşetleri yasaklayan ilk ülke olmuştu. Ülkede plastik poşet tüketimi gelişmiş ülkelerin altında olsa da bu poşetlerin etrafa atılması, muson yağmurları döneminde yoğun yağmurlarla sürüklenerek kanalizasyon sistemlerini tıkaması ve sellere yol açması dolayısıyla yasak yürürlüğe girmişti. Fakat yasak yeterli bir şekilde denetlenmediği için ince plastik poşetler hâlâ kullanılıyor. Kolluk kuvvetleri bazı dönemlerde pazar yerlerine baskınlar düzenleyerek kullanan esnafa ceza veriyor. İngiltere’de de plastik poşetler marketlerde para karşılığı satılıyor.